Elfie Tromp Opinie 5 jul 2018, 05:00

Leestijd: 2 minuten

Netflix maakt jongeren niet suïcidaal

Het is innig triest; het zelfmoordaantal onder jongeren is het afgelopen jaar verdubbeld. Waren het in 2016 nog 48 minderjarigen die geen andere uitweg meer uit hun problemen zagen, in 2017 waren dat er 81.

Er bestaat zoiets als een copycat-trend in zelfmoord; de ene wanhopige ziel hoort via het nieuws van andermans dood en ziet het als een laatste druppel. De bekendste zelfmoord-trend werd in 1774 ontketend door Goethe’s roman Het lijden van de jonge Werther waarin het hoofdpersonage zichzelf uit liefdesverdriet doodschiet. Talloze lezers die zich destijds herkenden in die hopeloze situatie, kozen eenzelfde soort einde.

Nu krijgt de Netflix-serie 13 Reasons Why de schuld. Na een waarschuwende boodschap waarin mensen met suïcidegedachten worden aangespoord hulp te zoeken, doet het hoofdpersonage uit de doeken waarom ze deed wat ze heeft gedaan. Toch gaat het copycat-excuus niet altijd op. Na de zelfverkozen dood van rockster Kurt Cobain, werd er gevreesd voor een golf van zelfmoorden onder zijn fans, vooral in zijn thuisstad Seattle. Maar omdat er daar werd ingezet op extra psychische hulp voor jongeren en preventie, daalde daar het zelfmoordaantal juist.

De kunst de schuld geven van een maatschappelijk probleem is zo oud als de weg naar Rome. Zo zouden de highschool-schutters van Columbine tot hun bloedbad zijn aangezet door het beluisteren van heavy metal-muziek, maar de wapenwetten die de jongens in staat stelden om gemakkelijk automatische wapens te kopen en ermee te oefenen, hadden er ab-so-luut niets mee te maken.

Het is veilig om een film, boek of serie de schuld te geven en niet kritisch naar de opbouw van onze maatschappij kijken. Zo zagen we de afgelopen jaren, met de versobering van ons zorgstelsel, dat wachttijden voor psychische hulp omhoog schoten en ook het eigen risico almaar hoger werd. Ruim de helft van de zorginstellingen slaagt er momenteel niet in om jongeren op tijd te ontvangen. Kinderen tot achttien jaar wachten gemiddeld zes weken op een eerste intakegesprek, terwijl die wachttijd maximaal vier weken mag bedragen. Een op de vijf kinderen wacht langer dan twee maanden. Tel daarbij op dat er een schrijnend tekort is aan pleeggezinnen voor jongeren die in probleemsituaties verkeren en daar heb je je recept voor die verdubbeling.

Het is nu niet het juiste moment om te gaan vingerwijzen, maar wel hoog tijd om die drastische bezuinigen op de geestelijke gezondheidszorg terug te draaien.