Elfie Tromp Opinie 1 feb 2018, 06:00

Leestijd: 2 minuten

Jouw social media worden gecensureerd

„Je moet optimistisch zijn om de wereld te willen veranderen”, is een citaat van Facebook-man Mark Zuckerberg. „Wij doen dat elke dag, met elke connectie die we mogelijk maken.”

Je kunt het naïef wensdenken noemen of huichelachtig ondernemerschap om ervan uit te gaan dat de wereld alleen maar ten goede wordt veranderd door social media. We weten inmiddels dat we ons online in een eigen filterbubbel bevinden. Zoekmachines bieden ons meer van hetzelfde aan, gebaseerd op onze eerdere zoektermen. Een zelf-bevestigend levensbeeld wordt zo in stand gehouden. Het idee van internet als plek van verrijking, als onbeperkte bron van kennis en mogelijkheid is daarmee failliet. Wat we niet weten, is dat social media-platformen ook actief ingrijpen en censureren op hun content.

Wat gebeurt er als we een persoon of bericht als aanstootgevend aangeven? Welnu, die wordt beoordeeld door mensen aan de andere kant van de wereld en daar hebben ze exact acht seconden per beeld voor. Acht seconden om te beslissen of iets satirisch of kwetsend is, of iets kunst of porno is, of het nieuws of opruiende propaganda is. En wij weten niets van de mensen die ons binnen de grenzen van het betamelijke dienen te houden.

De waanzinnig goede documentaire The Cleaners gaat over de mensen die dag in dag uit onze social media ‘schoon’ houden. Dit ‘politiewerk’ van onze social media wordt uitbesteed aan bedrijven die voornamelijk in de Filipijnen zitten. Een schrille bijkomstigheid van een voormalig kolonie: de bevolking spreekt goed Engels en zijn lekker goedkoop. De targets van zo’n opruimer is 25.000 beelden per dag. Daar zit van alles tussen; van kinderporno tot moord tot kunst en vakantiefoto’s. Nederlandse rechercheurs die dagelijks online kinderporno moeten bekijken om daders te vinden, werken slechts halve dagen op de beeldredactie, zodat ze tijd hebben om het te verwerken. Ze krijgen verplicht twee keer per jaar counseling en hebben regelmatig meetings met collega’s om hun ervaringen te delen. Daarnaast krijgen ze er nog netjes voor betaald met een mooie pensioensopbouw. In de Filippijnen is daar geen sprake van. Het is het geestelijk equivalent van radioactief afval opruimen zonder handschoenen. Zelfmoord en depressieve klachten onder de opruimers worden weggemoffeld door het bedrijf. Regelmatig werkt Facebook in lijn met politieke leiders. Zo wordt het platform in Turkije strenger gecensureerd en laat hij in Birma opruiende berichten tegen Rohingya’s wél staan.

Die zo geïdealiseerde, veranderende wereld, daar is Zuckerberg een grote aanjager van, maar zijn verantwoordelijkheden daarvoor neemt hij niet. Zijn optimisme lijkt bijzonder veel op wegkijkerij.