Elfie Tromp Opinie 9 jun 2017, 09:04

Leestijd: 2 minuten

Wij, de wegkijkers

Meermaals per jaar ontvang ik een blauwe envelop met daarin het bewijs van mijn slechte gewoonte om iets meer dan de toegestane maximale snelheid te rijden. Ik ben de koningin van de 10 kilometer-bekeuringen. Al dat geld dat ik in mijn zak had kunnen houden, of aan leukere dingen had kunnen uitgeven. Ik zie het maar als gift aan een goed doel. Met mijn boetegeld wordt ons Rijk immers bijgehouden. Uitkeringen betaald, wegen bijgehouden, groenstroken ingezaaid met bloemzaad (Dit laatste is overigens wensdenken).

Ik heb sinds ik mijn rijbewijs ontving wel meer slechte eigenschappen ontwikkeld. In mijn rijlessen gaf ik nooit extra gas als het licht op oranje sprong. Nu is het een sport geworden om voor het rood uit te spurten. En ik ben niet de enige met slechte gewoontes. Wat er wordt afgekankerd in de privacy van de eigen wagen, zou in de frisse buitenlucht nooit over de lippen komen. Niemand zou bumperkleven als de strenge blik van hun rij-instructeur mee zou kijken en ons herinnert aan de regels.

Er is ooit een wetenschappelijk experiment gedaan met kinderen die zelf uit een schaal snoep hun Halloween-beloning mochten pakken. Als er een grote spiegel bij de schaal hing en de kinderen zichzelf zagen, graaiden ze beduidend minder mee dan als ze zich onbespied waanden. Moreel besef is vooral aangeleerd. We hebben blijkbaar een extra paar ogen nodig om ons op het juiste pad te houden.

De gelekte Panama Papers brengen in kaart hoe bedrijven en vermogenden massaal de geldende regels hebben ontweken. Door brievenbusfirma’s en doorsluispraktijken hadden ze onderaan de streep meer in hun zak dan daarvoor. Daarmee ontzegden ze de hele maatschappij hun structurele steun. Wie weet hoeveel sociale werkplaatsen er nu nog open waren geweest. Misschien hadden onze militairen dan nog geld voor echte kogels gehad.

Dat ook een goed doel als Solidaridad in de Panama Papers wordt genoemd, is extra saillant. Hoewel een goed doel in Nederland geen belasting hoeft af te dragen, is dat niet overal ter wereld zo. De arrogantie dat zo’n instelling besluit beter te weten waar geld aan besteed moet worden dan de zittende macht, is stuitend. Ik vraag me af of een spiegel ophangen in de directiekantoren werkelijk invloed heeft op dit moraliteit van dit soort karakters. In de auto zit immers ook een achteruitkijkspiegel. De praktijk laat zien dat je een leven lang kunt vermijden jezelf recht in de ogen aan te kijken.