Elfie Tromp Opinie 10 nov 2015, 15:43

Leestijd: 2 minuten

De angstgrens bereikt

Goed nieuws: al zeven jaar op rij daalt ons criminaliteitscijfer. En flink. Van 1,3 miljoen misdrijven in 2007 naar iets minder dan een miljoen in 2014. Toch is ons onveiligheidsgevoel hoog; dat rees in dezelfde tijdspanne van 21,8 procent naar 35,9 procent aldus het CBS en WODC. Iets prikkelt overmatig ons angstgevoel, meer dan de realiteit zou moeten doen, maar wat?

‘Gelukszoekers! Extremisten! Crisis!’ roept de een.

‘Wilders! Hysterische media!’ fulmineert de ander.

Het vergrote gevoel van onveiligheid speelt ook de Amerikanen parten. Psycholoog Roger Hart volgde vanaf 1972 twee jaar lang de kinderen van een klein, geïsoleerd dorp. Hij bestudeerde ze zoals Jane Gooddall mensapen onderzocht. In hun eigen habitat. Hij volgde ze terwijl ze door de bossen struinden, met elkaar speelden of boodschappen voor hun ouders moesten doen. In 2004 kwam Roger Hart terug en volgde ditmaal de kinderen van de kinderen die hij oorspronkelijk had bestudeerd. Wat bleek? Mochten de kinderen in de jaren ’70 nog zonder begeleiding hun omgeving ontdekken, soms urenlang, kilometers ver van huis, in het nieuwe millennium kwamen ze nauwelijks hun eigen achtertuin uit zonder supervisie. De ouders waren doordrongen van het gevaar dat hun kinderen buiten te wachten stond, hoewel zij dat zelf nooit hebben ervaren en ook in Amerika de criminaliteit gestaag daalt.

Ik ben altijd wat huiverig voor het adagium ‘vroeger was alles beter’. Ja, kinderen zijn wellicht bewegingsvrijheid kwijt, maar ze hebben nu meer contact met hun ouders. Ze bouwen nauwelijks hutten, maar wel kastelen in Minecraft. Hun motorische ontwikkeling is minimaal maar hun hand-oogcoördinatie is tiptop. Het is vooral treurig dat (overtrokken) angst de basis is voor deze volgende stap in de maatschappelijke ontwikkeling.

Zonder angst herkennen we geen gevaar, maar een teveel aan angst verlamt, verkleint letterlijk onze leefwereld. Feit is dat onze angst momenteel via allerlei kanalen wordt getriggerd. We zijn tot in detail op de hoogte van elke vorm van menselijk lijden en onrecht. Doordat we empathisch zijn, kunnen we niet anders dan meeleven, bang zijn dat ons hetzelfde overkomt. Wat te doen? Onrecht negeren? Het nieuws niet meer volgen? Alleen nog Bouquet-reeksromans lezen?

Een gelukkig mens kent ook verdriet. Het is onmogelijk om elk onrecht uit te bannen. Er gaan een hoop dingen fout in de wereld. Maar we hebben onze angstgrens bereikt. Niet iedere vreemdeling is een verkrachter. Verandering is onvermijdelijk, maar het wordt niet altijd slechter. Kijk maar naar de cijfers.