Sarah Sitanala Nieuws 9 apr 2018, 15:09

Leestijd: 4 minuten

Rookverbod door overheid: betutteling of niet?

Dat roken ongezond is weten we al lang, tot voor kort was het aan een ieder hier rekening mee te houden of niet. Al in 2008 werd het rookverbod voor de horeca ingevoerd, maar dat belette de roker niet veelvuldig gebruik te maken van de aanwezige rookruimten. Afgelopen week besloot het kabinet ook deze ruimten te verbieden.

In navolging hiervan riep de antirookbeweging op dit verbod uit te breiden naar openbare ruimten. Het kabinet maakte vervolgens maandag bekend er naar te streven binnen twee jaar een einde te maken aan rookruimtes in openbare gebouwen.

Zal het rokers helpen?

Uitgangspunt van deze besluitvorming is het door Nederland ondertekende verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie, waarin staat dat overheden het roken niet mogen faciliteren. De vraag is echter of het verbod rokers zal helpen te stoppen met roken, en of de bemoeienis van de overheid niet betuttelend valt te noemen?

Gershon (18) uit Woudenberg denkt van niet. „Ik denk dat je door de rookruimten af te schaffen het probleem alleen maar verlegt. De overheid wil dat mensen minder roken of stoppen met roken, wat ik wel snap. Alleen uit milieuoverwegingen is dit niet handig. Als je buiten rookt gooi je je sigaret altijd gewoon weg, in een rookruimte heb je vaak asbakken of aspalen staan waardoor dit netjes blijft. Bij het bedrijf, een openbaar gebouw, waar ik werk moet er dagelijks een schoonmaker aan te pas komen om buiten de deur de tientallen sigaretten op re ruimten. Dat kan denk ik niet bedoeling zijn.”

Op de vraag of hij denkt dat het hem zal helpen te stoppen met roken, zegt hij: „nee, en met mij geen roker denk ik.” Navraag in mijn omgeving levert geen andere resultaten op. „Dan maar buiten roken” is de veelgehoorde conclusie.

Keuzevrijheid

Gaat de overheid door uitbreiding van dit verbod echter niet te ver. Met andere woorden: tast de overheid met het verbod niet de individuele keuzevrijheid van de mens aan? Volgens hoogleraar Privaatrecht Anne Keirse aan de Universiteit Utrecht is dat niet het geval.

„Door het verbod ontneemt de overheid je niet het recht om te roken. Het tast alleen je vrijheid aan te roken in rookruimtes in horeca en openbare gebouwen. In vliegtuigen is het tenslotte ook al heel lang verboden om te roken, dat betekent niet dat je niet meer mag roken.”

Meeroken

Keirse vervolgt dat het rokers misschien niet zal bewegen te stoppen met roken, maar dat primaire doel van het verbod is meerokers te beschermen. „Het is mooi meegenomen als het verbod wel zou leiden tot minder rokers. Maar zelfs als dat niet zo zou zijn, is het beleid nog steeds effectief. Denk daarbij aan mensen die rookruimtes schoonmaken, de asbakken moeten leggen, of horeca-personeel die drankjes bezorgen, zij lopen in en uit.”

Brigit Toebes, hoogleraar Internationaal Gezondheidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, sluit zich hierbij aan: „het verdrag verplicht tot effectieve bescherming tegen de blootstelling aan tabaksrook en een rookruimte voldoet hier niet aan.” Ook Toebes noemt hierbij deuren die open en dichtgaan en mensen die in en uitlopen.

Trend

Toebes ziet tevens een trend in de rest van de wereld wat betreft rookverboden. „In Japan hebben ze zelfs straten gearceerd waar je niet meer mag roken, in het Verenigd Koninkrijk en Italië mag je niet meer roken in de auto als er een kind bij is, en in Finland is roken zelfs in huis verboden.”

Mede daarom is het gevecht om het rookverbod in rookruimtes al een gelopen zaak. „We willen volwassenen niet teveel aan banden leggen, maar waar ligt de grens? Uit onderzoek is gebleken dat een groot deel van de rokers voor hun negentiende begint met roken. Deze kwetsbare groep moeten we beschermen. Het belangrijkste is jongeren te beschermen tegen het beginnen met roken, en kinderen te beschermen tegen de rook van anderen.”

Restaurants

Na de invoering van het rookverbod in 2008 was er ook veel weerstand en onbegrip. „Nu is iedereen blij dat na een avond in een restaurant je kleren niet meer stinken naar rook” aldus Toebes.

Hoewel een deel van de rokers al heeft laten weten dat een dergelijk verbod hen niet af zal houden van het roken, valt er misschien toch iets voor het verbod te zeggen. Betutteling of niet, een mee-roker kiest er namelijk niet voor schadelijke rook in te ademen.