Imre Himmelbauer Nieuws 5 feb 2018, 14:35

Leestijd: 4 minuten

Wanneer ben je verslaafd aan social media?

Er moet een erkende behandeling komen voor sociale media-verslaving. Daarvoor pleiten experts vandaag. Verslaving aan Instagram, Facebook, WhatsApp en gelijksoortige media hebben tegenwoordig nog niet hun eigen behandeling en dat is volgens kenners een ernstige zaak.

„Een minderheid van de mensen verliest zich in sociale media”, zegt Gert-Jan Meerkerk van onderzoeksbureau IVO tegen het AD. „Dat is net als met gokken. Maar er zijn mensen die problemen ervaren, dus het zou onwenselijk zijn als die naar huis worden gestuurd.”

Onduidelijke normen

De normen voor wat een verslaafde is, zijn bij social media echter nog altijd onduidelijk. Dat komt doordat het een relatief nieuwe verslaving is: Facebook werd bijvoorbeeld pas in 2004 opgericht.

Toch zijn er volgens Dick Trubendorffer van kliniek Trubendorffer wel manieren om een dergelijke verslaving te herkennen. Volgens hem zijn er namelijk een aantal algemene kenmerken die ook een social media-verslaving kunnen herkennen.

Licht, matig, ernstig

„Deze kenmerken zijn eigenlijk voor ‘normale’ verslavingen als alcohol of gokken, maar zijn ook onverminderd van toepassing op andere obsessief-dwangmatige patronen. Als je bijvoorbeeld vaker en langer bezig bent met social media en al een paar keer zonder succes hebt proberen te stoppen, duidt dat op een verslaving.” De volledige lijst van kenmerken staat onderaan het artikel.

In totaal zijn het tien kenmerken. Trubendorffer: „Als je twee of drie van de verschijnselen vertoont, dan spreken we van een licht probleem. Bij vier tot vijf is er sprake van een matig probleem en bij zes of meer hebben we te maken met een ernstig probleem.”

Groot probleem

Er wordt nog geen erkenning aan de verslaving gegeven middels bijvoorbeeld een vermelding in de DSM, de diagnosehandleiding voor psychologen. Dat is als je naar de cijfers kijkt raar, want social media-verslaving lijkt een groot probleem. Trubendorffer vertelt: „Er is een onderzoek geweest onder Amerikaanse jongeren. Daaruit blijkt dat de helft van de jongeren daar zich verslaafd voelt aan de smartphone, 77 procent minstens één keer per uur naar z’n telefoon kijkt en ze gemiddeld liefst vierenhalf uur per dag op hun smartphone zitten. Dat is, zelfs als je het vergelijkt met ‘verslavingen van vroeger’ als tv kijken, behoorlijk extreem.”

Ook Peggy-Sue Figueira van verslavingskliniek Peggy-Sue schrikt van de cijfers. „Dat zijn echt hele dikke cijfers als je kijkt naar hoeveel uur je vrij te besteden hebt in een dag. Je slaapt meestal acht uur per dag en werkt ook acht uur per dag. Dan houd je dus acht uur over voor vrije tijd. Daarvan gaat gewoon meer dan de helft aan social media. Dat is gewoon heel veel.”

Het probleem zal echter snel meer aandacht krijgen en grappig genoeg hebben we ook daar social media tot op zekere hoogte voor te danken. „Ik denk dat het uitwisselen van expertise tegenwoordig zo snel gaat door het internet”, aldus Trubendorffer. „We kunnen heel snel de koppen bij elkaar steken om het probleem op te lossen en heel snel de oplossing verspreiden. Social media zijn niet alleen maar slecht.”

De volledige lijst van verslavingskenmerken bij social media is als volgt:

1. Je bent vaker en langer bezig met social media dan dat je van plan was.

2. Je hebt een paar keer geprobeerd te stoppen, maar dat lukt niet.

3. Het kost je veel tijd, omdat je niet met social media kunt stoppen.

4. Je hebt als je niet bezig bent met social media een sterk verlangen om wel online te gaan.

5. Je schiet tekort op het gebied van werk, school en/of huishouden tekort, omdat je bezig bent met social media.

6. Ondanks dat het problemen met zich meebrengt op het relationele vlak, blijf je toch met het gebruik van social media doorgaan.

7. Je geeft hobby’s, sociale activiteiten of werk op voor social media.

8. Je gaat door met social media, zelfs als je erdoor in gevaar komt.

9. Je gaat door met social media, ondanks dat je weet dat het lichamelijke of psychische problemen met zich mee kan brengen.

10. Je hebt steeds grotere hoeveelheden nodig om hetzelfde effect te krijgen. Bij social media kun je hierbij denken aan het vergaren van steeds sensationelere informatie of steeds verder gaan in je posts om likes te vergaren.