Erik Jonk Good vibes 8 mei 2017, 09:48

Leestijd: 6 minuten

Stapje harder tijdens de Nacht van de Vluchteling

Wereldwijd zijn op dit moment naar schatting 65 miljoen mensen op de vlucht. Tineke Ceelen helpt hen, met tal van collega’s over de hele wereld, al veertien jaar als directeur van Stichting Vluchteling. Een lange tijd, maar haar drive is er niet minder om geworden. Integendeel, want hulp aan vluchtelingen is wat Ceelen betreft meer nodig dan ooit. Metro sprak haar over Somalië, Oeganda en de Nacht van de Vluchteling, waarin duizenden Nederlanders in het holst van de nacht van 17 op 18 juni geld bijeen wandelen.

Wat doet de stichting?

„Stichting Vluchteling bestaat uit 25 medewerkers, maar we maken deel uit van een heel groot internationaal netwerk met vele duizenden mensen. Verzetshelden uit de Tweede Wereldoorlog zijn de stichting ooit begonnen. Als organisatie zetten we ons in voor vluchtelingen binnen hun eigen regio. We leveren de eerste acute noodhulp die mensen nodig hebben om een crisis te kunnen overleven. Wij zetten ons in met gezondheidszorg, met bescherming van extra kwetsbaren met maatwerk en met financiële hulp. In Somalië gaat dat laatste op een nieuwe manier, met cashhulp. Niet met flappen en muntjes, maar met een tegoed op hun mobiele telefoon. Bij de provider kunnen mensen het geld dat ze nodig hebben opvragen. Zo kunnen ze zelf kopen wat men het hardste nodig heeft, in plaats van in een lange rij te staan voor de vierde jerrycan of derde deken. Ze kunnen besluiten het geld te besteden aan voedsel, maar ook aan een matras of een ziekenhuisbezoek voor een kind.”

Triest voorbeeld: Somalië

„Ik bezocht Somalië 24 jaar geleden voor het eerst, toen nog voor Memisa. Ik kwam er in een gewapende overval terecht en haalde later een collega op die neergeschoten was. Ik was gelijk klaar met Somalië. Die situatie is nu door een combinatie van armoede, droogte, een hongersnood voor de deur en een conflict zo ernstig, dat ik eindelijk – in april – toch terugkeerde. Ik vond dat nodig omdat we als samenwerkende hulporganisaties veel geld voor het land ter beschikking kregen. Vanwege de risico’s zijn er weinig westerse hulpverleners. Ik kleedde me dus naar lokale maatstaven, maar kon alleen de stad in met een gepantserde auto en een escorte van mannen met machinegeweren. Mijn hotel had vier veiligheidswallen en 48 bewapende bewakers. Somalië is al tien jaar het meest corrupte land ter wereld. De ellende is zo enorm, dat ik er wilde zijn. Voor al die mensen die niets verkeerd gedaan hebben, het leed wordt als altijd veroorzaakt door een kleine groep.”

Heeft zo’n bezoek nut?

„Je bent er ten eerste al uit medeleven en solidariteit voor de slachtoffers. Ten tweede steun ik er ons eigen team van mensen, vooral lokale hulpverleners. Ik onderzoek de grootste noden en wil ervoor zorgen dat Nederlanders geld zo goed mogelijk besteed wordt. De garantie dat van elke euro 100 cent bij de Somalische vluchtelingen terechtkomt, heb ik niet. In zo’n land kan het niet anders dan dat er geld verdwijnt, maar dat kan geen reden zijn om geen hulp te verlenen. Er komt namelijk een heleboel geld wél aan en daarmee red je mensenlevens, red je kinderlevens. Kinderen die je onmogelijk de situatie in hun land kunt verwijten.”

Wat is er aan de hand?

„Op het platteland van Somalië is zowel het eten, als de reserves, als het zaaizaad opgegeten. Toen werden de dieren opgegeten of die kwamen om door honger; en nu zijn de kinderen aan de beurt om te sterven. Daarom trekken vele mensen van dorpen naar steden. Ik heb vier dagen lang plekken in Mogadishu bezocht. Wat me bij blijft is een vrouw in een ziekenhuis die me zei: ‘Mevrouw, ik weet wat voor risico’s u loopt om hier te komen. Het raakt me dat u de moeite neemt om bij ons te komen kijken en om met ons te praten.’ Dan weet ik weer waarvoor ik het allemaal doe. Voor die mensen die worstelen met enorme problemen. Om al die mensen te kunnen redden vragen we een bijdrage; vragen we net een stapje harder te lopen tijdens de Nacht van de Vluchteling.”

Waarom dit evenement?

„Je kunt het zien als een stukje betrokkenheid, je geeft vluchtelingen die alles kwijt zijn woorden, een gezicht en natuurlijk geld. Vorig jaar is er 1 miljoen euro aan sponsorgeld opgehaald. Elke stap tijdens de Nacht van de Vluchteling levert wat geld op, geld dat cruciaal is om mensenlevens te kunnen redden. Kun je zelf niet lopen, dan kun je iemand sponsoren. Via de website ook personen die je helemaal niet kent, of ambassadeurs als Waldemar Torenstra en Art Rooijakkers.”

Waarom een stapje harder?

„Omdat de 65 miljoen vluchtelingen van dit moment een historisch aantal is. Er zijn meerdere langdurige, taaie, zware conflicten in de wereld, waarbij hulpverlening steeds ingewikkelder wordt. Denk aan Somalië, Syrië, Jemen, Zuid-Sudan, Afghanistan en Pakistan. Gewone burgers en kinderen zijn er de slachtoffers. Juist in een tijd waarin de kloof tussen arm en rijk en tussen kansrijk en kansarm groeit, vind ik het belangrijk om een brug te slaan. Om een hand uit te steken naar mensen die het veel slechter getroffen hebben dan wij. Laten we hen helpen, laten we voor die mensen een stapje extra zetten.”

Goed voorbeeld: Oeganda

„In maart heb ik Bidi Bidi in het noorden van Oeganda bezocht. Daar trof ik de meest uitzonderlijke vluchtelingensituatie die ik ooit gezien heb. In een paar maanden tijd zijn er meer dan een half miljoen vluchtelingen uit Zuid-Sudan neergestreken. In maart waren het er ‘nog maar’ 270.000. De benadering van de Oegandese autoriteiten is ongekend. Alle vluchtelingengezinnen krijgen voor een onbepaalde periode een stukje grond in bruikleen toegewezen. Ze krijgen een materialenpakket om op die grond een eenvoudig onderkomen te bouwen. Bovendien krijgen de vluchtelingen pakketten goederen – van matten tot pannetjes – en levensmiddelen voor de eerste maand. En ze krijgen zaaizaad en gereedschappen om landbouw mee te bedrijven. De Oegandese autoriteiten beseffen drommels goed dat deze aantallen vluchtelingen binnenkomen, maar morgen niet naar huis gaan. De droom van een onafhankelijk Zuid-Sudan is een nachtmerrie geworden, het blijft daar diepe droefenis. Oeganda kiest ervoor dat vluchtelingen naar hun mogelijkheden een bijdrage kunnen leveren richting een nieuw bestaan. Ze zijn niet alleen afhankelijk van hulp van buitenaf, hoewel wij natuurlijk een belangrijke bijdrage leveren, maar krijgen een stevige duw in de rug. Prachtig.”

Nieuwe afstanden

40 kilometer wordt er in de nacht van 17 op 18 juni gelopen van Rotterdam naar Den Haag (volgeboekt), van Nijmegen naar Arnhem en in Amsterdam. In de hoofdstad zijn er, zodat ook kinderen kunnen deelnemen, vanaf 18.30 uur ook nieuwe afstanden: 10 en 20 kilometer. Info / deelname / sponsoren: www.nachtvandevluchteling.nl.