Wouter van Loon Good vibes 31 okt 2016, 14:54

Leestijd: 3 minuten

Waarom sneed Vincent van Gogh zijn oor af?

Het is een van de meest fascinerende vraagstukken in de Nederlandse kunst: waarom sneed Vincent van Gogh zijn oor af? Tot nu toe werd aangenomen dat de Nederlandse meester naar het mes greep na een ruzie met Paul Gauguin, de Franse schilder met wie hij al een tijdlang samenwerkte. Maar nu is er een andere theorie.

Ziek

Allereerst: een normaal mens snijdt zijn oor natuurlijk niet zomaar af. Toen Van Gogh dat deed, was de schilder al een tijdlang ziek. Zowel lichamelijk als geestelijk ging het niet goed met hem: hij leefde in grote armoede, at slecht en rookte veel. Er werd bovendien syfilis bij hem geconstateerd, en dat eiste zijn tol. Hij was pas net in de dertig toen hij flinke gezondheidsklachten kreeg, zoals koorts en maagkrampen.

Ook geestelijk had Van Gogh dus problemen. Medici hebben allerlei ‘diagnoses’ gesteld: hij zou last hebben van een manisch-depressieve stoornis en schizofrenie, hij zou epilepsie hebben en er is zelfs geopperd dat de schilder een zonnesteek had.

Van Gogh was, kortom, ernstig verzwakt en geestelijk niet helemaal in orde. Hij had maar een klein duwtje nodig om zichzelf iets aan te doen. En dat was een ruzie met zijn kompaan Paul Gauguin, was de aanname.

Broer gaat trouwen

Maar er is een nieuwe theorie bijgekomen, schrijft The Guardian. Van Gogh had vlak voor hij zijn oor afsneed, te horen gekregen dat zijn broer ging trouwen. Iets om erg blij van te worden, zou je zeggen, maar niet voor Vincent van Gogh. Volgens onderzoeksjournalist Martin Bailey, een van de autoriteiten op het gebied van Van Gogh in Groot-Brittannië, was jaloezie de aanleiding voor Van Gogh om zichzelf iets aan te doen.

De schilder had een buitengewoon goede band met zijn broer Theo. Vincent was een tijd bij hem ingetrokken, en was zijn steun en toeverlaat. Het was al langer bekend dat Van Gogh niet zo blij was met het huwelijk van zijn broer, maar Bailey heeft nu ontdekt dat de schilder de brief over het aanstaande huwelijk ontving op de dag dat hij zijn oor afsneed.

Die dag had Van Gogh ook ruzie gehad met Gauguin, maar Bailey is er van overtuigd dat het huwelijk van broer Theo de aanleiding was.

Oor werd cadeau

Van Gogh sneed overigens zijn gehele oor af – en niet alleen een oorlel, zoals weleens wordt beweerd. Onlangs ontdekte een andere schrijver een tekening van de dokter van Van Gogh, waarop het afgesneden oor was nagetekend: het was het complete oor.

Hij moet hevig hebben gebloed, maar de overlevering wil dat Van Gogh zijn afgesneden oor in een stuk papier verpakte, en naar zijn favoriete bordeel stapte. Daar deed hij zijn oor ‘cadeau’ aan een jonge vrouw die hij al langer kende. Die opende het stuk papier, zag het oor, en viel flauw.

Van Gogh is daarop naar huis gevlucht, waar hij door de politie wordt gevonden. Zijn hele bed zat onder het bloed, Van Gogh wist van niets meer.