Trump ondertekent decreten in sneltreinvaart, wat betekent dat en zijn z’n plannen haalbaar?
:format(jpeg):background_color(fff)/https%3A%2F%2Fwww.metronieuws.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2025%2F01%2FANP-517968877.jpg)
In een sneltreinvaart ondertekent Donald Trump het ene na het andere decreet. Van het stoppen van federale transgenderzorg tot het uitzetten van illegale migranten. Hoe haalbaar zijn al die plannen en zet Trump er meer vaart achter dan zijn voorgangers?
In de eerste tien dagen van zijn tweede termijn als president heeft Trump al 24 zogenoemde ‘executive orders’ ondertekend. Dat zijn presidentiële decreten waarmee de president de opdracht tot uitvoering geeft aan zijn ambtenaren. Van het ondertekenen van decreten die voorsorteren op het weren van transgender militairen uit het leger, tot het terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs. Ook heeft de VS zich teruggetrokken uit de WHO.
Vast ritueel
„In de eerste plaats is het een vast ritueel van presidenten als ze in het Witte Huis komen en het stokje overnemen van iemand die van de andere partij was”, legt Jelte Olthof, Amerikadeskundige en universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, uit aan Metro. „Toen Obama het overnam van Bush, en toen Trump het overnam van Obama, zag je ook een enorme stortvloed aan decreten.” Daarnaast is het ook een simpele kwestie van politieke strategie, zegt Olthof: „Hit the ground running, gelijk vol gas los. Hij wil laten zien dat hij vanaf dag één veel doet.”
De decreten hebben niet dezelfde status als een wet. „Dat heeft als voordeel dat een president met één pennenstreep zijn personeel dingen kan opdragen, maar de volgende president kan het zo weer van tafel vegen. En dat is wat je veel ziet in de eerste dagen. Heel veel executive orders zijn gericht op het terugdraaien van de executive orders van Biden.”
Meer decreten
Volgens Olthof tekent Trump uitzonderlijk veel decreten. „Je ziet dat het er elke presidentschap meer worden in de eerste honderd dagen van het presidentschap. Dat komt ook omdat Trump nu goed voorbereid was op de winst in het Witte Huis, in tegenstelling tot 2016.”
Een van die decreten is het terugdraaien van het subsidiëren van abortuszorg in het buitenland. „Elke Democratische president roept die in het leven, elke Republikeinse president maakt daar weer een einde aan.” Een ander voorbeeld daarvan is het invoeren van beleid dat twee genders erkent. „Uitvoeringsorganisaties zullen stoppen met doen alsof mannen vrouwen kunnen zijn en vrouwen mannen, in het handhaven van weten die beschermen tegen seksediscriminatie”, zei Trump daarover.
Invloed decreten afwachten
„Wat voor precieze invloed dat heeft, is afwachten”, zegt Olthof. „Sommige zijn meer statements dan dat ze meteen iets doen, maar het is nooit symbolisch voor de mensen die erbij betrokken zijn natuurlijk. Het is voor veel mensen pijnlijk als transmensen niet erkend worden. Maar andere decreten zijn concreter, zoals het uitroepen van een crisis aan de zuidelijke grens. Dan komen er bepaalde middelen vrij om in te zetten.”
Het uitroepen van de noodsituatie langs de zuidelijke grens heeft grote impact op migranten. Zo is het toelaten van VN-vluchtelingen in de VS per direct bevroren, heeft Trump een omstreden decreet ondertekend waardoor kinderen van illegale migrantenouders niet automatisch meer Amerikaans staatsburger kunnen zijn en is Trump begonnen met ‘uitzettingsvluchten’ voor illegale migranten.
Trump en aanhangers: ‘Beginnen gewoon’
Zijn al die plannen haalbaar? „Die plannen zijn haalbaar”, bevestigt Olthof. „De uitvoering is een tweede. Er zijn meer dan 10 miljoen illegale migranten in Amerika. Om die allemaal op te gaan sporen en het land uit te zetten, dat lijkt me niet te doen. Maar ik denk dat Trump en zijn aanhangers daar cynischer in zijn en zeggen: ‘We gaan gewoon beginnen’.”
Hoewel verschillende Amerikaanse sectoren voor een groot deel afhankelijk zijn van de arbeid van illegale migranten, denkt Olthof dat het serieuze plannen zijn. „De redenering was altijd: ‘Ze blaffen wel, maar ze bijten niet.’ Maar ik denk dat mensen onderschatten hoe serieus Trump, en de mensen om hem heen, hierover zijn.”
Decreten aanvechten bij rechter
Hoe bindend de decreten zijn, hangt af van hoe gedetailleerd ze zijn. „Sommige zijn alleen een statement, andere geven echt een opdracht. Dat kun je aanvechten bij de federale rechter. Denk aan de travelban die Trump in zijn eerste termijn invoerde. Die is meteen aangevochten. Dat gebeurt nu ook.” Zo vechten meer dan twintig staten het besluit van Trump aan om niet langer automatisch het staatsburgerschap te verlenen aan kinderen van migranten zonder verblijfsstatus.