Erik Jonk
Erik Jonk Buitenland 31 okt 2024, 
Leestijd: 5 minuten

Storm in Spanje en bakken regen waren vernietigend: hoe kon dat zo ontstaan?

storm in spanje extreem weer
Ravage bij Valencia. Foto: EPA / Miguel Angel Polo

Een vernietigende storm, ongekende regenval, overstromingen: Spanje heeft de afgelopen dagen qua weer iets doorstaan dat zelden gebeurt. Zeker 140 mensen vonden de dood. Hoe kan zoiets als die storm in Spanje eigenlijk ontstaan in een land waar men dat niet gewend is? Oud-weervrouw Helga van Leur kwam erover vertellen in talkshow Humberto.

Update: op vrijdagmiddag was het dodental opgelopen tot boven de 200.

Vandaag is bekendgemaakt dat extreme weerrampen steeds heviger zijn door de opwarming van de aarde. Genoeg mensen schreeuwen daar moord en brand over. ‘Weerrampen zijn van alle tijden’ wordt dan gezegd, net als ‘angstzaaierij’. Maar je zou deze week maar in Spanje zitten, als toerist of als inwoner. Zeker in de regio Valencia was het kommer en kwel. Daar vielen de meeste slachtoffers. In Spanje zijn drie dagen van nationale rouw afgekondigd.

Hoeveel regen kreeg Spanje nou te verduren?

In delen van Spanje viel 400 millimeter regen. Dat klinkt als ‘bakken uit de lucht’. „Maar hoeveel is 400 millimeter water eigenlijk?”, wilde presentator Humberto Tan gisteravond weten. Biologe en ex-weervrouw Helga van Leur: „Op sommige plekken is net zoveel regen gevallen als normaal gesproken in een heel jaar. En dat in acht uur tijd. Je moet je voorstellen, je ziet met de beelden van de straten ook al: het is oneffen terrein. Achter Valencia heb je bergen liggen van 1000 tot 1500 meter hoogte. Die hele luchtmassa die stoot daar tegenaan.” Van Leur wil maar zeggen dat de vele regen eigenlijk nergens heen kan, behalve naar die straten in Valencia.

Spanje kreeg te maken met ‘koude-put’

Maar hoe kan het dat zóveel regen in korte tijd valt, terwijl dat zelden het geval is?, wil Tan weten. Van Leur: „Dat heeft vooral te maken met de grote tegenstelling tussen de grond en de bovenlucht. Er is een ‘koude-put’ ontstaan, zoals wij dat noemen. Je hebt lagedrukgebieden aan de grond, maar die kun je ook op hoogte hebben. Dat is een ingesloten systeem waarin heel makkelijk buien ontstaan. Buien hebben een voedingsbodem nodig, namelijk warmte en vocht. Dat werd aangevoerd vanaf de Middellandse Zee.”

„Ik heb even gekeken: het is heel lang boven normaal geweest, 2 graden warmer dan het eigenlijk zou mogen zijn. Ja, 2 graden maar… Maar toch is 2 graden veel, want in water zit heel veel energie als daar warmte in opgeslagen wordt. Als de bovenlucht dan heel koud is, wat vaak gebeurt in het najaar, dan worden de tegenstellingen heel groot. Hoe groter de temperatuurtegenstelling tussen de grond en de bovenlucht, hoe heftiger de buien. En zware windstoten, hagelstenen, onweer… Het water dat van boven valt is heel veel, maar dat moet ook ergens ‘onderweg’ kunnen.”

Spanje is niet zo aan extreem weer gewend als bijvoorbeeld de Verenigde Staten dat zijn, zoals onlangs met orkaan Milton. Helga van Leur geeft wel aan dat er uit voorzorg droge kanalen zijn gegraven, om overtollig water te kunnen afvoeren. Maar de regen van deze week was simpelweg veel te veel.

‘De weg naar ons huis is weggeslagen’

De uitleg van de weervrouw klinkt als een theoretisch of wetenschappelijk verhaal. Wie met de praktijk te maken heeft, is de Nederlandse Leanne van Oostende. Zij woont in Alora, ten westen van Malaga. Humberto Tan kon haar spreken via een videoverbinding en vroeg of deze dame voor het extreme weer gewaarschuwd was. Van Oostende: „Nee, we zijn compleet overvallen. Als ik dit had geweten, dan had ik er echt wel voor gezorgd dat ik een volle ijskast had gehad. Maar nee, we waren hier compleet niet op voorbereid.”

Helikopters vliegen over om mensen te redden

De situatie bij Van Oostende momenteel: „De weg naar ons huis is weggeslagen. Alora is een gebied dat normaal gesproken heel erg droog is. Er is het afgelopen half jaar geen regen gevallen. Veel huizen in de bergen hebben hier toegangswegen door een soort droge rivierbedding. Die rivierbedding is nu een kolkende rivier geworden, waardoor mensen geen toegang tot hun huizen meer hebben. Ze zitten volledig afgesloten. Ze zitten op daken, auto’s zijn weggespoeld. Helikopters vliegen over om die mensen te redden. Sommige mensen zijn alles kwijt.”

In angst zat Leanne van Oostende niet echt, omdat zij dus niet was voorbereid. „Dat kwam daarna. Dan ben je bang dat je volledig afgesloten raakt van de rest van de wereld. Dan heb je geen elektriciteit om je telefoon op te laten en geen wifi. Dan denk je: kun je we straks nog wel mensen bereiken? En: hoe lang gaat dit duren en hoe lang zitten we hier vast?” De angst is verdwenen, want de Nederlandse heeft inmiddels dus elektriciteit en internet.

Opwarming aarde maakt ergste weerrampen nog heviger, blijkt uit onderzoek

Zoveel mensen kwamen de afgelopen 25 jaar naar Nederland als gezinsmigrant

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.

Reacties