Erik Jonk
Erik Jonk Buitenland 8 sep 2022, 
Leestijd: 4 minuten

Queen Elizabeth is niet meer, een leven lang op de troon

Queen Elizabeth, kate
Queen Elizabeth. Niet de foto uit het artikel. Foto: Getty Images / Sean Gallup

De Britse koningin Elizabeth is vanmiddag op 96-jarige leeftijd in haar Schotse kasteel Balmoral overleden, meldt Buckingham Palace. Ze overleed vredig, aldus het paleis. Elizabeth zat zeventig jaar (!) op de troon en was daarmee de langst regerende monarch uit de Britse geschiedenis.

In de loop van de dag raakte heel Groot-Brittannië in de ban van zorgen om de gezondheid van ‘the queen’. The website van Buckinham Palace, Royal.uk, toonde na haar overlijden een verdrietige maar fraai vormgegeven homepage.

Elizabeth op de troon vanaf… 1952

Elizabeth volgde in 1952 op 25-jarige leeftijd haar vader George VI op. Die overleed terwijl ze met haar echtgenoot prins Philip in Kenia was. Elizabeth en Philip waren 74 jaar getrouwd en kregen vier kinderen: haar opvolger Charles, Anne, Andrew en Edward. Philip overleed in april 2021 op 99-jarige leeftijd.

De vorstin was niet alleen het staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk, maar ook van veel landen uit het Gemenebest van Naties. Het gaat onder meer om Australië, Canada, Jamaica en Nieuw-Zeeland. In haar eigen land waren tijdens de decennia waarin Elizabeth op de troon zat vijftien premiers aan de macht, onder wie Winston Churchill en Margaret Thatcher.

Elizabeth was met 70 jaar de langst zittende Britse koningin uit de geschiedenis. Het record stond tot 2015 op naam van de negentiende-eeuwse koningin Victoria, die 23.226 dagen, 16 uur en 23 minuten regeerde.

Dood van prinses Diana

Het koningshuis maakte onder Elizabeth woelige periodes mee. Het Britse koloniale rijk werd ontmanteld en viel uiteen en de Britten zochten decennialang hun heil bij de Europese Unie. Op het persoonlijke vlak beleefde Elizabeth een dieptepunt met de dood van haar ex-schoondochter prinses Diana in 1997. De immens populaire Diana kwam om het leven bij een verkeersongeval in Parijs, waar ze was opgejaagd door paparazzi. Over haar draait nu een film in de bioscopen (The Princess), omdat haar dood precies een kwart eeuw geleden is.

De afgelopen jaren kwam het koningshuis onder meer in de publiciteit door toedoen van prins Andrew, de zoon van de vorstin. Die raakte in opspraak door zijn banden met Jeffrey Epstein. Hij is een omstreden multimiljonair die was opgepakt op verdenking van het seksueel misbruik van minderjarigen. Ook was er veel aandacht voor de breuk tussen prins Harry en het koningshuis. De zoon van Charles en Diana verhuisde met zijn echtgenote Meghan naar de Verenigde Staten.

Elizabeth, hoe oud ook, was altijd actief

Elizabeth bleef ondanks haar gevorderde leeftijd lange tijd zeer actief, maar daar kwam in de periode voor haar dood verandering in. Ze verscheen vanwege haar gezondheid niet vaak meer in het openbaar en zag ook af van diverse officiële taken. Zo droeg Elizabeth dit jaar de Queen’s Speech, onderdeel van de traditionele opening van het Britse parlementaire jaar, over aan haar zoon Charles.

Elizabeth, die steevast was gekleed in een effen jurk met bijpassend gekleurde hoed en een handtas, was altijd relatief gezond. Afgezien van een paar knieoperaties heeft ze geen ingrijpende medische behandelingen ondergaan. Ze heeft altijd gezegd dat ze regeert voor het leven – Elizabeth zou niet zoals de Nederlandse koninginnen met pensioen gaan. Daar hield ze zich aan.

Onberispelijk, nooit uit haar rol

Over het algemeen gedroeg de koningin zich onberispelijk en zelfs ietwat onzichtbaar. Dat maakte haar consistent en volgens veel Britten betrouwbaar, maar zorgde ook voor een dieptepunt in haar bewind.

Elizabeth, geboren in 1926, groeide op in een andere wereld. Zij werd grootgebracht in de hoogtijdagen van de ‘stiff upper lip‘, het protocol dat voorschrijft dat men nooit, maar dan ook nooit uit zijn rol valt. Haar jeugd bracht ze door tussen hordes onderdanige lakeien, terwijl haar vader George VI zich tooide met titels als keizer van India.

Filmrecensie The Princess: 109 minuten Diana zonder voice-over werkt uitstekend en is soms adembenemend

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.