Pim Pauwels Buitenland 21 sep 2022, 10:22

Leestijd: 5 minuten

Inzet nucleaire wapens door Rusland lijkt dichterbij dan ooit, dit is waarom: ‘Geen bluf’

Alhoewel Oekraïne momenteel de overhand lijkt te hebben in de oorlog met Rusland, betekent dat niet dat Rusland zich terugtrekt uit het land. Integendeel. De Russische president Vladimir Poetin kondigde vandaag een zogenoemde gedeeltelijke militaire mobilisatie af.

Dat betekent onder meer dat reservisten met militaire ervaring worden opgeroepen voor militaire dienst om te gaan vechten in Oekraïne. Poetin maakte dat vanochtend in een televisietoespraak bekend. Het was zijn eerste toespraak op televisie, sinds de Russische invasie in Oekraïne.

Hij dreigde ook nog maar eens met het gebruik van nucleaire wapens. Maar dit keer is de inzet daarvan dichterbij dan ooit.

Poetin: ‘Westen wil ons vernietigen’

„Het Westen wil ons land vernietigen”, zei Poetin in de toespraak. Volgens hem heeft het Westen geprobeerd om Oekraïners tot kanonnenvoer te maken en wilde het geen vrede tussen Oekraïne en Rusland.

Om Rusland te beschermen wordt vandaag al overgegaan op de mobilisatie van maar liefst 300.000 reservisten, mensen die momenteel niet in het leger zitten, maar wel ervaring in het leger hebben. Bovendien moet de Russische regering extra geld vrijmaken voor de wapenproductie.

Rusland dreigt met nucleaire wapens

In zijn speech zei Poetin dat het Westen nucleaire chantage toepast. Rusland heeft volgens hem „veel wapens” om mee te reageren, waarmee hij lijkt te doelen op een vergelding met nucleaire wapens. „Als de territoriale integriteit van ons land wordt bedreigd, zullen we alle beschikbare middelen gebruiken om onze mensen te beschermen. Dit is geen bluf.”

Ruslandkenner Pieter Waterdrinker spreekt van een zwart gat. „Zoals ik al maanden vreesde: Poetin mobiliseert vanaf vandaag gedeeltelijk Rusland. Hij dreigt Westen impliciet met nucleaire vergelding.” Verhalen dat de oorlog snel voorbij zal zijn, lijken bovendien een holle belofte.

Zoals ik al maanden vreesde: Poetin mobiliseert vanaf vandaag gedeeltelijk Rusland. Hij dreigt Westen impliciet met nucleaire vergelding. "We laten ons niet chanteren." Deze dag, de 21 ste september 2022, is een historische dag. We kijken als wereld in een zwart gat.

— Pieter Waterdrinker (@WaterdrinkerP) September 21, 2022

De Russische president herhaalde dat hij de Donbas, bestaande uit de Oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk, wil „bevrijden” van – zoals hij die noemt – de „neonazi’s”. Russische troepen vielen Oekraïne eind februari binnen om naar eigen zeggen inwoners van die gebieden te beschermen en Oekraïne te „denazificeren”. Volgens Poetin mogen deze mensen niet in de steek worden gelaten en willen ze zelf niet onder „neonazi’s” vallen.

Inzet nucleaire wapens door Rusland dichterbij dan ooit

Waarom is de inzet van nucleaire wapens dichterbij dan ooit? Poetin spreekt zoals het lijkt zijn steun uit voor de referenda die komende week worden gehouden in vier bezette gebieden in Oekraïne. Daarbij moeten de Oekraïense inwoners antwoord geven op de vraag of hun regio bij Rusland moet gaan horen.

Naast de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loehansk van pro-Russische separatisten gaat het om bezette delen van de regio’s Cherson en Zaporizja. Grote westerse landen hebben al laten weten de uitkomst van de „schijnreferenda” niet te erkennen.

Poetin gaat referendum in vier regio's doordrijven. Oekraïne en westen zullen uitkomst nooit erkennen. Poetin zegt niet te bluffen. Dat hij modernere atoomwapens heeft dan westen. Wat al die Russische reservisten nu denken die onder de wapens moeten, het is één groot vraagteken.

— Pieter Waterdrinker (@WaterdrinkerP) September 21, 2022

Maar nu komt het: de situatie verandert aanzienlijk in de ogen van Poetin als de uitkomst van de referenda in het voordeel van Rusland uitvallen, wat de verwachting is. Het zou namelijk betekenen dat er binnenkort – in de ogen van Rusland – gevochten wordt op Russisch grondgebied.

Deskundigen denken zelfs dat hij een Oekraïense aanval op de nieuwe Russische gebieden zou kunnen aangrijpen om verder te dreigen met het gebruik van nucleaire wapens.

Poetin roept mobilisatie af en kan beroep doen op meer militairen

De afgelopen weken was de roep op de Russische staatstelevisie om een mobilisatie steeds luider geworden. Oekraïne is bezig met een tegenoffensief en heeft met name in de regio Charkov veel terrein gewonnen. Het Russische leger kampt met een groot personeelstekort in Oekraïne, maar omdat Poetin steevast sprak van een ‘speciale militaire operatie’ in plaats van een oorlog kon hij geen beroep doen op dienstplichtigen en reservisten.

Het is voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog dat Rusland overgaat op een mobilisatie. De toespraak van Poetin zou aanvankelijk dinsdagavond op televisie worden uitgezonden, maar dat ging om onbekende reden niet door.

Bekijk de toespraak hieronder terug.

Zorgen bij westerse landen: ‘Verdere escalatie’

De aankondiging van de militaire mobilisatie in Rusland leidt tot kopzorgen in het Westen. De Amerikaanse ambassadeur Bridget Brink in Kiev zegt Oekraïne te blijven steunen „zolang als dat nodig is”. Ze ziet de gedeeltelijke mobilisatie die de Russische president Vladimir Poetin heeft afgekondigd als een teken van zwakte van zijn leger.

De Verenigde Staten zullen volgens haar „nooit Ruslands claim op geannexeerd Oekraïens grondgebied erkennen”. De Duitse vicekanselier Robert Habeck ziet Poetins aankondiging als „een verdere escalatie”. De Britse onderminister Gillian Keegan denkt dat het Westen Poetins dreigementen over kernwapens serieus moet nemen.

Oekraïne: ‘Dit bewijst dat oorlog voor Rusland niet volgens plan gaat’

De gedeeltelijke militaire mobilisatie die de Russische president Vladimir Poetin heeft aangekondigd, laat zien dat de oorlog in Oekraïne niet volgens plan gaat. Dat zegt Michailo Podoljak, de adviseur van de Oekraïense president Volodimir Zelenski.

„Alles gaat nog steeds volgens plan, toch? Het leven heeft een geweldig gevoel voor humor”, zo schreef de topfunctionaris op Twitter. Hij wees ook op de gevolgen waar Russen mee te maken hebben sinds Russische troepen Oekraïne in februari binnenvielen, bijvoorbeeld economische sancties.

De mobilisatie komt volgens Podoljak niet onverwachts. Tegen persbureau Reuters zegt hij dat de andere opmerkingen van Poetin retorisch zijn en bedoeld zijn om de schuld van de oorlog en de verslechterde Russische economie op het Westen af te schuiven.

Poetin is volgens Mark Rutte ‘in paniek’

Premier Mark Rutte reageert laconiek op de uitspraken van Vladimir Poetin die een gedeeltelijke mobilisatie heeft afgekondigd. Bij Poetin heerst „volgens mij paniek”, zei hij. „Je ziet natuurlijk dat Oekraïne tegen de Russische agressie met succes begint op te treden met Westerse steun.”

Hij denkt niet dat het gevaar vanuit Rusland is toegenomen. „Het is ook niet in het belang van Rusland om rare dingen te doen. Dan hebben ze ook een heel groot probleem.”

Rutte is ook niet onder de indruk van de Russische retoriek dat de oorlog in Oekraïne mogelijk uitmondt in het gebruik van nucleaire wapens. Dat is volgens hem „ook een soort retoriek dat we vaker gehoord hebben”. De premier vindt dat „enige rust” op zijn plek is.

Het gezicht van de mensen die het niet meer redden: ‘Twee banen, maar het loont niet’