Julia Osendarp Buitenland 28 jan 2022, 13:02

Leestijd: 5 minuten

Deze landen laten bijna alle coronamaatregelen vallen, maar hoe zit dat met Nederland?

Wellicht hoor je geluiden over landen die QR-codes, mondkapjes en/of andere coronamaatregelen laten vallen. Terwijl in Nederland nog steeds een coronapas, sluitingstijden en coronaregels gelden. We zetten de landen die de restricties laten vallen voor je op een rij. En bekijken ook de situatie in Nederland. Want hoe lang blijft onder meer de coronapas in ons land nog gelden?

De afgelopen weken klonken over een aantal Europese landen dezelfde soort geluiden. Ze laten de strenge coronamaatregelen los en gooien het land weer open.

Dit zijn de Europese landen zonder strenge coronaregels

Volgens sommige deskundigen gaat het bij deze versoepelingen om een politiek spelletje of er klinken andere argumenten waarom de boel in deze landen weer wordt losgelaten. We sommen de landen zonder QR-code én strenge regels voor je op.

1. Engeland

Vorige week werd bekend dat de Britse premier Boris Johnson zo’n beetje alle coronamaatregelen van tafel gooit. Dit mede door de succesvolle boostercampagne en het goede gedrag van de Engelsen, zo zei hij. De mondkapjesplicht, thuiswerkplicht en coronapas zijn vanaf deze week niet meer nodig. In maart gaat waarschijnlijk ook de quarantaineplicht aan z’n eind komen.

The success of our booster rollout, the tireless work of the NHS and the amazing public response means Plan B measures have ended in England today.

The pandemic is not over – everyone should remain cautious, and I urge anyone who hasn’t yet got their vaccine to come forward.

— Boris Johnson (@BorisJohnson) January 27, 2022

2. Ierland

Ierland volgt het voorbeeld van hun buurland en ook daar zijn zo’n beetje alle coronamaatregelen van de baan, inclusief de QR-code. Voor onder meer horecagelegenheden is geen coronapas meer nodig en ook de afstandsregel geldt niet meer. Sinds vorig weekend moeten de Ieren alleen nog een mondkapje dragen in winkels en het openbaar vervoer.

3. Denemarken

Ook in Denemarken komt 1 februari een eind aan de strenge coronamaatregelen. Woensdag meldde de Deense regering dat Covid-19 geen gevaar meer vormt voor de samenleving. Ondanks dat Denemarken momenteel met hoge besmettingscijfers te maken heeft. „We nemen afscheid van de beperkingen en verwelkomen het leven zoals we dat vóór corona kenden”, zei premier Mette Frederiksen. Ze prijst de „solide verdediging” van coronavaccins.

4. Spanje

In Spanje is de situatie net iets ingewikkelder. Daar worden de coronamaatregelen namelijk per regio bepaald door lokale overheden. Het is namelijk zo dat de coronapas in drie regio’s nooit verplicht is geweest. In de regio’s Madrid, Castilla-La Mancha en Extremadura is nooit sprake geweest van een coronapas.

Maar in de overige regio’s gold sinds december wel een verplichte coronapas voor horeca, sportscholen en het bejaardentehuis. Dat heeft alleen voor sommige regio’s niet lang geduurd. Woensdag besloot onder meer de Catalaanse overheid dat zij vanaf vandaag geen coronapas meer vragen voor cafés en restaurants. Ook de regio’s Asturië en Cantabrië stoppen met de Spaanse coronapas, oftewel de pasaporte Covid. Volgens de Spaanse wetenschappelijke adviescommissie is de coronapas met omikron-variant overbodig. Dit omdat ook gevaccineerden besmet raken. Landelijke regels als de mondkapjesplicht en de 1,5-meterregel blijven wel van kracht. Daarentegen blijft de coronapas in regio’s als Valencia, Andalusië, Navarra, Galicië en La Rioja wel gelden.

Deze maand maakte het land bekend dat zij het coronavirus als een griep gaan behandelen.

Versoepelingen zijn volgens deskundigen soms politiek

Er klinken verschillende argumenten waarom in andere landen de boel minder streng hoeft te zijn. Betere zorg, hogere vaccinatiegraad, dalende besmettingscijfers of het uitblijven van een nieuwe golf. Ierland en Engeland zouden bijvoorbeeld de ergste piek inmiddels hebben gehad. Overigens geldt in landen zoals Frankrijk, Oostenrijk en Duitsland inmiddels een 2G-beleid.

Nisreen Alwan, de Amerikaanse hoofddocent gezondheidszorg Universiteit van Southampton, sprak uit dat het besluit van Johnson om politieke belangen gaat en niet epidemiologisch is. Ook de Belgische viroloog Steven Van Gucht noemt op dat het bij de versoepelende landen gaat om politieke beslissingen.

En Nederland dan?

Terwijl de bovengenoemde landen onder meer de QR-code laten varen, spreekt het Nederlandse kabinet over 1G, 2G of 3G. Dinsdag zei minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid dat Nederland de coronapas nog niet „in de prullenmand moet gooien”. Want de maatschappij kan volgens het kabinet open als we de pandemie „nog enigszins onder de duim houden”. Eerder bleek uit onderzoek van de TU Delft dat 2G en 3G nauwelijks effect hebben gehad. Daardoor brokkelt de steun voor een 2G-beleid af. Maar in het coronadebat van afgelopen dinsdag sprak premier Mark Rutte uit dat het 2G-plan nog niet van tafel is.

In Nederland werd de coronapas in september gepresenteerd als „tijdelijk”. Onderzoeksplatform Follow the Money onderzocht of er ook voor Nederland een mogelijk eind in zicht is voor de QR-code. Het doel van de coronapas was in september om Nederland op een „veilige manier te openen”. Maar de besmettingscijfers en ziekenhuisopnames liepen ondanks de QR-code toch op en er volgde voor ons in december wederom een lockdown. Zoals Follow the Money omschrijft: „Doel niet behaald, maar de de coronapas bleef”.

Effectiviteit coronapas

Dat terwijl de effectiviteit van de pas volgens TU-onderzoeker Niek Mouter afneemt door omikron en lagere effectiviteit van vaccins. De beste optie bleek een 1G-beleid, waarbij iedereen test voor toegang. Volgens politiek filosoof Josette Daemen, van de Universiteit Leiden, moeten maatregelen een legitiem doel dienen en er niet zijn om mensen te pesten. Met pesten bedoelt Daemen de uitspraken van de Franse premier Macron. Hij zei dat hij met het 2G-beleid voornamelijk ongevaccineerden „wil dwarszitten”. Daemen: „Dat betekent maatregelen weer terugdraaien wanneer ze niet effectief blijken.”

Voordat de discussie hierover oplaait: het is een onzinnige weg om asymptomatische mensen standaard & herhaaldelijk op ‘een ziekte’ (bv #COVID19) te testen. Dat geldt zeker voor niet-perfecte test + geen individueel voordeel. Voor mijzelf sprekend ook een onbegaanbare weg.

— Armand Girbes (@ArmandGirbes) January 19, 2022

Nog geen einde aan coronapas in Nederland

Follow the Money vroeg ook het ministerie van Volksgezondheid naar de duur van de coronapas in Nederland. Zij gaven hetzelfde antwoord als wat premier Mark Rutte recent in een debat gaf. „Er zal eerst een schriftelijke ronde van feitelijke vragen plaatsvinden voordat het kabinet een appreciatie zal geven van een rapport.” Het rapport dat het ministerie bedoelt is het onderzoek van de TU Delft. „Daar lopen we niet op vooruit”, aldus het ministerie van Volksgezondheid.

Ook kaart Follow the Money een rapport aan van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Daaruit blijkt dat de NCTV niet verwacht dat de onderzoeksresultaten van de TU Delft leiden tot het wegwuiven van de coronapas.

Dit kabinet zegt desinformatie over corona te willen bestrijden. Lijkt me een goede zaak. Maar geef zelf het goede voorbeeld en presenteer geen positieve cijfers over de coronatoegangsbewijzen die niet overeenkomen met de werkelijkheid pic.twitter.com/GiPkg0IGZG

— Maarten Hijink (@MaartenHijink) January 27, 2022

Vaccinwaakhond oordeelt positief over coronapil: gaan we die nu ook gebruiken?