Quirine Brouwer Buitenland 26 dec 2021, 10:35

Leestijd: 2 minuten

Zuid-Afrikaanse apartheidsdenker en Nobelprijswinaar Desmond Tutu (90) overleden

Bisschop Desmond Tutu, Nobelprijswinnaar en bekend tegenstander van de apartheid in Zuid-Afrika, is vandaag op 90-jarige leeftijd overleden. Hij bleef zich tot op hoge leeftijd kritisch uitspreken.

Desmond Mpilo Tutu speelde een belangrijke rol in de strijd tegen apartheid, het officiële systeem van rassensegregatie dat tussen 1948 en 1990 in Zuid-Afrika in werking was. Tutu was een blijmoedige en vasthoudende tegenstander van dit systeem. Voor zijn geweldloos verzet kreeg de zwarte geestelijke in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede. Hij werd geboren op 7 oktober 1931 in Klerksdorp, Transvaal.

Succesvolle strijd tegen apartheid

In 1985 werd Tutu de eerste zwarte aartsbisschop van Kaapstad en daarmee het hoofd van de Anglicaanse Kerk van zuidelijk Afrika. In de jaren 80 werd Tutu enkele malen gearresteerd, onder meer in 1988 toen hij protesteerde tegen het verbieden van zeventien antiapartheidsorganisaties. De apartheid was volgens Tutu niet alleen onrechtvaardig, maar ook onbijbels en onchristelijk.

Tutu stond bekend om zijn humor en zelfspot. Maar de steeds succesvollere strijd tegen apartheid had hem zelfingenomen gemaakt, erkende hij in 1996. „Ik hoop dat de mensen mij dat willen vergeven”, sprak hij in dat jaar van zijn afscheid als aartsbisschop.

Kritisch tot het laatste moment

In 1997 werd er bij Tutu prostaatkanker geconstateerd. In 2010 trok hij zich officieel uit de openbaarheid terug. In juli van dit jaar was hij nog wel te zien in een videoboodschap tijdens de Internationale AIDS Conferentie. Hij zag er uitgemergeld uit, maar was intellectueel scherp als altijd. Tutu bleef tot op hoge leeftijd kritisch. Zo veroordeelde hij in 2014 de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma na beschuldigingen van corruptie in verband met een dure verbouwing van zijn huis ter waarde van 23 miljoen dollar.

„Het overlijden van Emeritus aartsbisschop Desmond Tutu is een nieuw hoofdstuk van rouw in het afscheid van onze natie van een generatie van voortreffelijke Zuid-Afrikanen die ons een bevrijd Zuid-Afrika hebben nagelaten”, zei president Cyril Ramaphosa in een reactie op het overlijden.

Het jaar van Kees van der Spek: ‘We dachten: Peter is dood, dat kan niet anders’