Julia Onclin Buitenland 20 nov 2021, 13:10

Leestijd: 4 minuten

Lijn tussen geweld en zelfverdediging flinterdun in Amerika na vrijspraak Kyle Rittenhouse

In Amerika zijn hevige discussies ontstaan nadat de 18-jarige Kyle Rittenhouse is vrijgesproken. De Amerikaan ging augustus vorig jaar gewapend naar een demonstratie tegen politiegeweld. Daar werd hij aangevallen door demonstranten en schoot hij drie mensen neer. Twee van de slachtoffers overleefden het niet. Onder Amerikanen leidt dit tot flinke verdeeldheid. Hoever mag je gaan onder het mom van zelfverdediging en wanneer is iets gewoon geweld?

In augustus vorig jaar werd Jacob Blake, een zwarte inwoner van de stad Kenosha, zeven keer in zijn rug en zij geschoten door politieagenten. Blake zou zich hebben verzet tegen zijn arrestatie. Dit politiegeweld veroorzaakte enorme woedde bij veel mensen en elke avond waren er demonstraties.

Drie demonstranten neergeschoten

De 18-jarige Rittenhouse besloot op een avond gewapend met een AR15-geweer naar de demonstraties te gaan. Hij wist naar eigen zeggen dat er vaak geweld en vernielingen plaatsvonden tijdens de demonstratie en wilde de stad beschermen. Toen Rittenhouse bewapend en wel over straat liep, werd hij aangevallen door demonstranten. Het beeld van een zwaar bewapende blanke man in een demonstratie tegen geweld, was de druppel die de emmer deed overlopen.

Demonstranten renden naar Rittenhouse toe, waarop de Amerikaan besloot op zijn belagers te schieten. Een demonstrant die neergeschoten werd, kwam hierbij om het leven. De jongen ging er vervolgens vandoor, maar de demonstranten waren logischerwijs nog laaiender en ze volgden hem. Rittenhouse schoot vervolgens nog een demonstrant dood, die probeerde zijn geweer af te pakken. Een andere demonstrant raakte ook gewond nadat hij werd neergeschoten.

Rittenhouse vrijgesproken

Rittenhouse stond terecht in Kenosha voor vijf verschillende aanklachten, maar werd na lang beraad van de jury toch vrijgesproken. Toen hij het oordeel van de jury hoorde, barstte Rittenhouse in tranen uit. De Amerikaan getuigde zelf in zijn zaak en stelde dat zijn daden slechts zelfverdediging waren. Over deze uitspraak is veel verdeeldheid ontstaan.

Verschillende groepen die tegen wapenbezit zijn, zijn bang dat de uitspraak in de zaak van Rittenhouse ervoor zorgt dat meer mensen gewapend de straat op gaan met het idee om hun buurt te beschermen. Hierbij verwijzen ze naar een andere zaak, die van Ahmaud Arbery in Brunswick. Arbery, een zwarte Amerikaan, was in februari 2020 aan het joggen toen drie blanke mannen hem zagen als een bedreiging. Ze wilden hem aanhouden, maar schoten hem dood toen ze vreesden dat Arbery een van hun wapens vastgreep.

„De zaak van Rittenhouse, het verhaal van Arbery en de richting die het Hooggerechtshof op lijkt te gaan, zijn verontrustend. Veel mensen, vooral blanke mannen, beginnen te geloven dat ze het recht hebben aanvalswapens te dragen om zichzelf in gevaarlijke situaties te stoten en vervolgens te beweren dat ze worden bedreigd”, stelt Michael Waldman, de president van het Brennan Center for Justice aan de NYU School of Law. Volgens hem is dit ‘het recept voor racistisch geweld’.

‘Zelfverdediging is geen geweld’

De uitspraak dat Rittenhouse, net als de drie mannen in de Arbery-zaak, het recht in eigen handen nam, valt in slechte aarde bij de mensen die de jonge Amerikaan steunen. Zij willen juist dat er meer mogelijkheden komen voor burgers om zichzelf en de maatschappij te beschermen ‘als de overheid het nalaat’.

„We hebben bewapende burgers nodig die zichzelf en de maatschappij kunnen beschermen als de overheid dat niet doet”, stelt Emily Cahill. Ze kwam naar Kenosha om Rittenhouse te steunen tijdens de rechtszaak. Zelfverdediging is in haar ogen geen misdaad en de aanwezigheid van meer wapens op de straat en burgers die optreden als politie kan volgens haar juist leiden tot minder criminaliteit. Haar uitspraken worden gedeeld door onder andere een groep in Wisconsin genaamd de Wisconsin Gun Owners Inc. Ook zij pleiten al jaren voor betere zelfverdedigingswetten.

‘Geven meer rechten aan iemand met wapen dan iemand die ongewapend over straat loopt’

Volgens Ion Meyn, een assistent-professor in de rechten aan de Universiteit van Wisconsin-Madison, moet je helemaal niet meer wapenbezitters willen. In de zaak van Rittenhouse kan de vrijspraak gezien worden als overwinning voor wapenbezitters en dat is gevaarlijk. „We geven meer rechten aan iemand die een wapen heeft dan iemand die ongewapend op straat loopt. En we geven hem meer wettelijke bescherming om dodelijk geweld te gebruiken. Dat is een gevaarlijk precedent. Het is geen recht om jezelf te verdedigen, het is een recht om mensen neer te schieten.”

Gommers: ‘Bij code zwart moet zorgpersoneel beschermd worden door leger of politie’

Reacties op rellen Rotterdam van bewoners en justitie: ‘Weerzinwekkend’