Jesse Honcoop Buitenland 23 jun 2021, 15:29

Leestijd: 4 minuten

Wat gebeurt er eenmaal in Europa eigenlijk met vluchtelingen?

Europa ontvangt dit jaar weer fors meer vluchtelingen dan vorig jaar. En dus stromen de vluchtelingenkampen in Griekenland weer vol. Maar in Italië is er een stuk minder goed toezicht. Wat gebeurt met de vluchtelingen als zij aankomen?

Nu Nederland, Europa en een deel van de wereld de coronacrisis achter zich lijken te laten, zal het niet lang duren voordat de volgende catastrofale internationale ontwikkeling zich voordoet. In 2020 was dat de huidige pandemie, maar in 2015 was Europa in de ban van een enorme toename van immigranten vanuit Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Nu is het de laatste jaren rustiger omtrent dit thema.

Maar kustorganisaties van de Europese Unie meldden gisteren dat de illegale migratie naar Europa nu weer is toegenomen. Zo bracht organisatie Frontex naar buiten dat in de eerste vijf maanden van 2021 er een stijging van bijna 50 procent was ten opzichte van een jaar eerder.

De vele reisbeperkingen als gevolg van de coronacrisis zorgden voor een flinke kink in de kabel van mensensmokkelaars. Maar nu een groot deel van Zuid-Europa zich weer openstelt voor buitenlandse reizen, neemt ook de illegale migratie weer toe.

De verschillende migratieroutes

De vraag die dan rijst is waar die vluchtelingen heen gaan als ze aankomen in Zuid-Europa. Zo staat bij veel mensen nog het beeld van het brandende vluchtelingenkamp Moria op het netvlies. Maar zo gaat het er niet overal aan toe. Zo bestaan er verschillende routes richting het Europese continent. UNHCR is de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. Zij verzamelen ook alle gegevens en procedures van vluchtelingen over de hele wereld. En in Nederland bestaat de organisatie VluchtelingenWerk al ruim 40 jaar. Zij helpen voornamelijk met inburgering en behartigen de belangen van gevluchten.

VluchtelingenWerk laat in gesprek met Metro weten dat er een belangrijk verschil is tussen de opvang van migranten in Italië en in Griekenland. „Het lastige in Griekenland is dat daar eilanden voor de kust liggen en daar houden ze de vluchtelingen vast”, zegt Martijn van der Linden, persvoorlichter bij VluchtelingenWerk. Eenmaal daar krijgen ze eerst een procedure te verwerken. Dan wordt gekeken of het mogelijk is om terug te keren naar Turkije. „In de tussentijd verblijven die mensen op de massale kampen op de verschillende eilanden in Griekenland.”

EU-Turkijedeal

Dit gebruik is onderdeel van EU-Turkijedeal uit 2016. Daarin staat dat dat Turkije teruggestuurde vluchtelingen opneemt, in ruil voor de bekende miljarden van de Europese Unie. „Maar in de praktijk werkt die deal niet”, vervolgt Van der Linden. „Want voor veel van die mensen is Turkije geen veilig derde land om naar terug te sturen.” En dus komen veel, eigenlijk te veel, mensen vast te zitten op de Griekse eilanden.

Dus met dit proces verslechtert de toestand in de vluchtelingenkampen met elke nieuwe boot die aankomt. En dat is niet alleen omdat het overvol raakt. „Onze analyse is dat die kampen bewust zo slecht worden gelaten. Om vluchtelingen af te schrikken, zodat ze niet naar Europa komen.”

Vluchtelingen in Italië

Zo’n duizend kilometer ten oosten van de kampen, gaat het er heel anders aan toe. Want verreweg de meeste vluchtelingen komen vanaf de Mediterraanse zee aan in Italië. „En daar zijn zij niet afhankelijk van een veerpont om ze naar het vaste land te brengen”, zegt Van der Linden. Vandaar dat daar dus dus weinig van de eerder genoemde vluchtelingenkampen zijn. Vanaf de Italiaanse laars hebben mensen de kans om door te reizen naar andere lidstaten.

En dan begint het spel der verantwoordelijkheid. Want als een vluchteling bijvoorbeeld in Nederland aankomt, wordt er gekeken of er bewijs is dat hij of zij eerder in een ander land is geweest. Is dit het geval, dan stuurt ook Nederland de vluchteling terug naar dat land. En zo worden door heel Europa mensen heen en weer geschoven.

Deze zaken laten ook zien dat Europa allesbehalve coulanter is geworden ten aanzien van vluchtelingen na de coronacrisis. Sterker nog: voor ieder land is het steeds weer ieder voor zich. De vluchtelingenorganisatie ziet dat Europese landen proberen om net iets strenger te zijn dan de buren. Of ze zorgen voor een net iets langere wachtrij. En daarmee hopen ze dat vluchtelingen een andere Europees land uitkiezen. „Deze race to the bottom is helaas een gevolg van achterblijvende Europese samenwerking.”

Delta-variant corona nu al 40 procent van de besmettingen in Amsterdam