Redactie Metro
Redactie Metro Buitenland 25 jan 2021, 
Leestijd: 5 minuten

6 vragen over vervolging van ex-president Trump

donald trump, fbi, inval, mar-a-lago
Foto: AFP / Andrew Caballero-Reynolds

Oud-president Trump mag niet meer autorijden. Evenmin mag hij de nieuwste iPhone kopen. Als je president-af bent, mag je namelijk een aantal dingen niet meer. En nu wordt er ook nog een aanklacht tegen hem ingediend.

De aanklacht tegen de Amerikaanse oud-president Donald Trump wordt vandaag afgeleverd bij de Senaat. Dat betekent dat daar een proces kan beginnen dat in meerdere opzichten uniek is. Trump kreeg als enige president twee keer te maken met een afzettingsprocedure. Ook gaat hij de geschiedenis in als de eerste oud-president die wordt vervolgd door het parlement, het Congres.

Sommige prominente Republikeinen hebben al duidelijk gemaakt niet enthousiast te zijn over het proces. Senator Marco Rubio zei te vrezen voor nog meer verdeeldheid. Hij vergeleek het vervolgen van Trump met benzine op een uitslaande brand gooien.

Vijf vragen over het proces tegen Donald J. Trump.

https://twitter.com/AaronParnas/status/1351937932551139333

Waar wordt Trump van beschuldigd?

Het aanzetten tot een opstand. Trump weigerde na de verkiezingen zijn nederlaag te erkennen en wordt verweten dat hij zijn aanhangers heeft opgehitst. Die bestormden na een speech van de toenmalige president het parlementsgebouw in Washington. Politici waren daar bezig de verkiezingsuitslag goed te keuren. Parlementariërs en vicepresident Mike Pence moesten vluchten en er vielen meerdere doden.

Trump had in zijn toespraak opgeroepen „te vechten als de hel” en naar het parlement te trekken. Dat nemen ook sommige partijgenoten hem kwalijk.

Op social media benoemen veel mensen dat Trump weer een ‘gewoon’ staatsburger is en dus gewoon strafbaar kan worden gesteld.

https://twitter.com/Unc0l0ured1/status/1351939123947458566

„Laat hem met rust”, verdedigt een aanhanger ‘zijn’ Trump.

Hoe ziet het proces tegen Trump eruit?

Bij een afzettingsprocedure treden leden van het Huis van Afgevaardigden op als aanklagers (‘impeachment managers’) en senatoren als juryleden. Een veroordeling vereist een tweederdemeerderheid in de Senaat. Dat betekent dat als alle 100 senatoren aanwezig zijn, er 67 moeten besluiten dat Trump schuldig is. De oud-president mag zich laten verdedigen en zou onder meer advocaat Butch Bowers in de arm hebben genomen.

Het door Democraten gedomineerde Huis, een soort Tweede Kamer, heeft al een aanklacht opgesteld. Die wordt naar verwachting later rond 19:00 uur (01:00u op dinsdag in Nederland) afgeleverd bij de Senaat. Het feitelijke begin van het proces laat daarna nog even op zich wachten. Democraten en Republikeinen hebben afgesproken op 9 februari van start te gaan. Zo krijgt het juridische team van Trump meer tijd om zich voor te bereiden en kan de Senaat zich in de tussentijd bezighouden met het beoordelen van ministers voor het kabinet van de nieuwe president Joe Biden.

Het is nog de vraag wie de Senaat zal voorzitten tijdens het proces. In de grondwet staat dat de voorzitter van het hooggerechtshof die rol krijgt toebedeeld bij de vervolging van een president, maar Trump heeft het Witte Huis al verlaten. Opperrechter John Roberts heeft naar verluidt laten doorschemeren dat hij weinig zin heeft om aan te treden bij het proces van de voormalige president. Dat betekent dat die rol mogelijk zal toevallen aan vicepresident Kamala Harris of senator Patrick Leahy.

Wat doet Trump intussen?

Trump heeft voor zijn verdediging een advocaat aangetrokken, Butch Bower, die in 2009 in South Carolina met succes gouverneur Mark Sanford verdedigde in een afzettingsprocedure. Om Republikeinse senatoren die neigen naar een veroordeling van de ex-president onder druk te zetten, schermt Trump met het idee om een eigen partij op te zetten, de Patriot Party.

„Nu al fan”, twittert een Trumpfan.

Bovendien is hij van plan voor de congresverkiezingen in 2022 Trump-gezinde tegenkandidaten te steunen in de Republikeinse voorverkiezingen. Die zouden afgevaardigden en senatoren moeten vervangen waarvan hij vindt dat ze hem verraden hebben.

Kan dat eigenlijk wel, een afzettingsprocedure tegen een oud-president?

Daar wordt door experts en politici nog volop over gediscussieerd, maar dat lijkt geen belemmering te zijn om het proces te laten doorgaan. In de Amerikaanse geschiedenis is al eens iets vergelijkbaars voorgekomen. De Senaat besloot in 1876 dat het voormalig minister van Oorlog William Belknap kon vervolgen, hoewel hij kort daarvoor zelf ontslag had genomen. Dat proces eindigde overigens in vrijspraak.

https://twitter.com/BruiserK/status/1353399419467657216

Wat zijn de gevolgen als hij schuldig wordt bevonden?

Trump is geen president meer en kan daarom ook niet meer worden afgezet. De Senaat kan wel besluiten dat hij in de toekomst geen president meer mag worden. Dat zou een streep kunnen halen door de politieke ambities van Trump, die in 2024 weer kan meedoen aan de verkiezingen. Om hem daarvan uit te sluiten, moet nog een tweede keer worden gestemd. Dan is een simpele meerderheid van de stemmen voldoende.

Trump geniet als oud-president ook bepaalde privileges. Zo wordt hij nog beschermd door de Secret Service en krijgt hij een inkomen. Hoeveel dat is, lees je onderaan dit verhaal (spoiler: behoorlijk veel geld…)

Presidenten die worden afgezet door de Senaat, verliezen dat lucratieve pensioen. Omdat Trump al is afgezwaaid, is volgens experts de kans aanwezig dat hij die toelage en andere voordelen niet hoeft in te leveren.

De laatste afzettingsprocedure liep op niets uit, kan het dit keer anders lopen?

Dat is zeer de vraag, al is de verontwaardiging onder Republikeinen wel groter dan tijdens de laatste afzettingsprocedure. Toen kreeg Trump het verwijt dat hij Oekraïne onder druk zou hebben gezet om een onderzoek in te stellen naar zijn rivaal Biden en diens zoon. De aanklachten waren toen machtsmisbruik en het tegenwerken van het Congres. In de Senaat viel uiteindelijk slechts een partijgenoot hem af: senator Mitt Romney.

Democraten en Republikeinen houden elkaar momenteel in balans in de Senaat. Beide partijen hebben 50 zetels. Dat betekent dat zeker 17 Republikeinen voor de veroordeling van Trump moeten stemmen. Die steun lijkt er nog niet te zijn. In het Huis schaarden zich eerder 10 Republikeinen achter de aanklacht tegen Trump.

In de Senaat zijn alle ogen gericht op de machtige Republikeinse fractievoorzitter Mitch McConnell. Die lijkt niet langer van plan te zijn om Trump de hand boven het hoofd te houden. Als hij afzetting steunt, zouden andere Republikeinen dat voorbeeld kunnen volgen.

De lat om een (oud-)president af te zetten is hoog. Het is bij een afzettingsprocedure tegen een president nog nooit tot een veroordeling gekomen.

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.