Redactie Metro Buitenland 1 nov 2020, 16:55

Leestijd: 3 minuten

Grootschalig stemmen per post in VS kan voor verrassingen zorgen

Experts waarschuwen dat poststemmen bij de aankomende presidentsverkiezingen in VS voor verrassingen kunnen zorgen. Een groter aantal mensen dan voorgaande jaren stem dit jaar via de post, vanwege het coronavirus.

Twee jaar geleden zorgden de briefstemmen ook voor een flinke wending. Martha McSally, de Republikeinse kandidaat bij de Senaatsverkiezing destijds, leek toen af te stevenen op een ruime overwinning. „Ik ga naar bed met een voorsprong van 14.000 stemmen”, jubelde de politica op Twitter. Maar nee: bijna een week later moest ze haar nederlaag toegeven. Er werden honderdduizenden stembiljetten geteld die via de post waren verstuurd. Die leidden uiteindelijk tot haar verlies.

Al miljoenen stemmen uitgebracht

Komende dinsdag is de officiële verkiezingsdag in Amerika, maar tientallen miljoenen Amerikanen hebben al gestemd. In veel gevallen gebeurde dat via de post. Zulke briefstemmen zorgen voor minder drukte bij de stembureaus, wat voordelig is voor de wachttijden. Ook hoeven mensen zo minder dicht op elkaar (en minder lang) in de rij te staan.

Maar het massale poststemmen kan tijdens de verkiezingsnacht voor een vertekend beeld zorgen. Vaak wordt tijdens die nacht al gepeild wie aan de winnende hand is. In Amerikaanse media wordt gesproken over een mogelijke ‘rode of blauwe luchtspiegeling’. Rood is de kleur van de Republikeinen van president Donald Trump, blauw van de Democraten van zijn rivaal Joe Biden.

In Florida, the law says your vote-by-mail ballot 𝑴𝑼𝑺𝑻 received no later than 7PM on Election Day or it 𝑫𝑶𝑬𝑺 𝑵𝑶𝑻 count. Postmarks 𝑫𝑶 𝑵𝑶𝑻 matter. In Orange, 19 out of 20 secure drop-boxes will 𝑪𝑳𝑶𝑺𝑬 at 8PM Sunday. Hand deliver your ballot 𝑵𝑶𝑾. 🗳 pic.twitter.com/VOIFQuy76W

— Senator-elect Carlos Guillermo Smith (@CarlosGSmith) November 1, 2020

‘Uitermate fraudegevoelig’

Veel Amerikanen hebben dus al via de post gestemd, maar niet alle kiezers zijn even enthousiast over het briefstemmen. President Trump noemt dat uitermate gevoelig. Uit onderzoek komt naar voren dat vooral aanhangers van zijn Biden hun stem aan de post toevertrouwen. De regels voor het tellen van per post verstuurde stemmen verschillen van staat tot staat, maar het kan mogelijk dagen of zelfs weken duren voordat alle poststemmen zijn verwerkt. Die kunnen op sommige plaatsen ook nog worden meegeteld als ze met vertraging binnenkomen in de periode na de verkiezing, vooropgesteld dat ze op tijd zijn verstuurd.

Ook het verwerken van poststemmen is tijdrovend. Zo moeten de handtekeningen worden gecontroleerd, en soms zijn stembiljetten gekreukt in de post. In staten waar al vroeg begonnen kan worden met het verwerken van poststemmen, kan Biden bij het bekendmaken van de uitslagen aanvankelijk op voorsprong komen te staan. Het beeld kan dan veranderen als meer stemmen worden geteld van aanhangers van Trump die fysiek naar het stembureau gingen.

Smashing all historical records. All because of you, Oahu voters…Keep the return vote by mail ballots coming! Voting by mail works! pic.twitter.com/6mz1CSEWPO

— Honolulu Elections Division (@HNLelections) October 30, 2020

‘Red mirage’

De Democraten zijn juist bang voor het omgekeerde effect: een ‘red mirage’ waarbij Trump in belangrijke staten aan de winnende hand lijkt te zijn omdat het lang duurt om poststemmen te tellen. De president pikt het mogelijk niet als hij eerst ruim op voorsprong lijkt te staan en dan plots wordt ingehaald door Biden, vrezen zijn tegenstanders. Dat zou kunnen spelen in staten die in 2016 zeer nipt zijn gewonnen door Trump, zoals Pennsylvania en Michigan. Trump heeft al meerdere uitspraken gedaan waarbij hij in het midden laat of hij wel vreedzaam de macht zal overdragen.

„Het kan tot vrijdag 6 november duren voordat alle stembiljetten zijn geteld”, maakte het kantoor van verantwoordelijk minister Jocelyn Benson van de staat Michigan onlangs bekend. Dat betekent volgens haar dat er dinsdag vermoedelijk nog geen uitslag ligt als het weer een nek-aan-nekrace wordt in haar staat. Ook in Pennsylvania houden de autoriteiten er rekening mee dat er tijdens de verkiezingsnacht nog geen duidelijkheid is over wie heeft gewonnen.

Trump volgt dergelijke ontwikkelingen met argusogen. „De gouverneur telt de stemmen. We houden u nauwlettend in de gaten in Philadelphia, gouverneur”, zei de president onlangs over de Democratische gouverneur van Pennsylvania. „Er gebeuren daar veel slechte dingen tijdens het tellen van de stemmen.”

Lees ook: We hoeven geen strenge winter te verwachten