Erik Jonk Buitenland 18 jun 2020, 08:31

Leestijd: 3 minuten

1 procent van alle mensen wereldwijd is een vluchteling

Neem honderd mensen ergens ter wereld en er is er eentje een vluchteling. Om precies te zijn: 1 op de 97 mensen op deze aarde kan niet naar z’n eigen huis, bijna 80 miljoen in totaal.

Vandaag doet UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, wereldwijd een oproep aan landen om zich nog meer in te zetten om een thuis te vinden voor miljoenen vluchtelingen en anderen die ontheemd zijn door conflicten, vervolging of gebeurtenissen die de openbare orde ernstig verstoren. Het rapport dat is vrijgegeven toont aan dat gedwongen ontheemding nu meer dan 1 procent van alle mensen wereldwijd treft. Steeds minder vluchtelingen hebben de mogelijkheid om naar huis terug te keren.

Hoogste aantal vluchtelingen ooit

UNHCR’s jaarlijkse Global Trends Rapport dat twee dagen voor Wereldvluchtelingendag (zaterdag) uitkomt, laat zien dat sinds eind 2019, 79,5 miljoen mensen wereldwijd op de vlucht zijn. UNHCR heeft nog nooit zo’n hoog aantal vastgesteld.

Het rapport laat ook zien dat de vooruitzichten voor vluchtelingen afnemen: er is minder hoop op een snelle beëindiging van hun situatie. In de jaren negentig konden jaarlijks gemiddeld 1,5 miljoen vluchtelingen naar huis terugkeren. In de afgelopen tien jaar is dat aantal gedaald tot ongeveer 385.000. Dit betekent dat er veel meer mensen op de vlucht zijn dan dat er oplossingen zijn.

Niet naar huis kunnen en geen hoop op elders

„We zijn getuige van een veranderde realiteit. Gedwongen ontheemding is tegenwoordig niet alleen veel meer wijdverspreid, het is ook niet langer een kortetermijnverschijnsel,” aldus de VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen Filippo Grandi. „Je kunt van mensen niet verwachten dat ze jaren achtereen in een staat van onrust leven, zonder de kans om naar huis te keren, noch de hoop om een nieuwe toekomst elders op te bouwen. We hebben een nieuwe en meer open houding nodig ten opzichte van iedereen die op de vlucht is, maar ook meer vastberadenheid om een uitweg te zoeken uit conflicten die jaren aanhouden en die aan de basis liggen van zulk immens lijden.”

Meeste vluchtelingen zijn nog in eigen land

Uit UNHCR’s Global Trends Rapport blijkt ook dat van de 79,5 miljoen die eind vorig jaar op de vlucht waren, 45,7 miljoen mensen binnen eigen land op de vlucht sloegen (binnenlands ontheemd). De rest van de mensen op de vlucht stak landsgrenzen over. 4,2 miljoen mensen waren in afwachting van de uitkomst van hun asielverzoek en 29,6 miljoen waren vluchtelingen en anderen gedwongen ontheemden buiten hun eigen land.

De sterke toename, van 70,8 miljoen eind 2018 naar 79,5 miljoen eind 2019, is het gevolg van twee belangrijke factoren. Ten eerste zien we  in 2019 – volgens het rapport – een verontrustende toename van nieuwe ontheemding, met name in de Democratische Republiek Congo, de Sahel, Jemen en Syrië. Syrië is inmiddels in het tiende jaar van conflict en telt 13,2 miljoen vluchtelingen, asielzoekers en binnenlands ontheemden: één zesde van het totaalcijfer van alle mensen wereldwijd op de vlucht. Ten tweede is er nu meer bekend over de situatie van Venezolanen die zich buiten Venezuela bevinden.

Tienduizenden kinderen zonder ouders op de vlucht

Achter al deze cijfers schuilt er een veelvoud aan individuele en zeer persoonlijke crises. Het aantal kinderen op de vlucht (geschat op 30-34 miljoen, waarvan tienduizenden alleenstaand) is nu groter dan de totale bevolking van Australië, Denemarken en Mongolië samen.

Nog enkele feitjes:

• Het aantal mensen op de vlucht is bijna verdubbeld sinds 2010 (41 miljoen toen versus 79,5 miljoen nu).

• 80 procent van de mensen die wereldwijd op de vlucht zijn, bevindt zich in landen of gebieden die kampen met acute voedselonzekerheid en ondervoeding. Veel van die landen hebben te maken met klimaat- en natuurrampen.

• Meer dan driekwart van de vluchtelingen in de wereld (77 procent) is langdurig op de vlucht – door bijvoorbeeld de situatie in Afghanistan, die al 5 decennia duurt.

• Meer dan acht op de tien vluchtelingen (85 procent) bevinden zich in ontwikkelingslanden, meestal in een buurland van hun thuisland.

• Twee derde van de vluchtelingen is afkomstig uit een van de volgende 5 landen: Syrië, Venezuela, Afghanistan, Zuid-Soedan en Myanmar.

Lees ook: ‘Coronacrisis kan zorgen voor meer asielzoekers’