Hendriëlle de Groot Binnenland 3 apr 2025, 15:20

Leestijd: 4 minuten

Dolfinarium weer flink onder vuur, boetes dreigen: ‘Kunstjes die de dieren moeten uitvoeren, zijn clownesk’

Dolfijnen die hun trainers als surfplank gebruiken, walrussen die zwaaien, klappen of met hun vet schudden, en zeeleeuwen die hun tong uitsteken naar het publiek. Het klinkt als een circusact, maar in 2025 is het nog dagelijkse kost in het Dolfinarium in Harderwijk. En dat kan het park duur komen te staan. Metro spreekt met Raymond Olivers van dierenrechtenorganisatie Bite Back, die het Dolfinarium al langer in het vizier heeft.

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft het Dolfinarium in Harderwijk een last onder dwangsom opgelegd. Reden: structurele overtredingen van de Wet dieren en de eigen vergunning. Het park heeft tot 11 april om de shows aan te passen. Doet het dat niet, dan volgt voor elke overtreding een boete van 2000 euro, tot een maximum van 10.000 euro. Bij herhaling dreigt sluiting van delen van het park.

„We hebben al geruime tijd actie gevoerd”, zegt Raymond Olivers van dierenrechtenorganisatie Bite Back, die kwestie aankaartte bij de RVO. „We stellen zaken aan de kaak waarvan we denken: dit klopt gewoon niet. Het verbaast ons dat het Dolfinarium hier al zo lang mee wegkomt.” De dierenrechtenorganisatie is al langer bezig met het ‘dossier dolfinarium’. Zo filmen vrijwilligers tijdens shows, de beelden zijn ontluisterend en leggen allerlei misstanden bloot.

Geen educatie, wel entertainment

Volgens de RVO voert het Dolfinarium een lijst van maar liefst 20 gedragingen op die niet voldoen aan de vergunning. En die zijn niet in het belang van de dieren, maar dienen puur als vermaak voor het publiek. Terwijl het Dolfinarium ook een ‘educatieve functie’ heeft.

Dolfijnen duwen trainers voort met hun snuit, springen meermaals over mensen heen, zwemmen synchroon met verzorgers die zich aan hun vinnen vastklampen of drijven bewegingloos op hun rug in het water. Walrussen klappen met hun vinnen, rollen op commando, of spuiten bezoekers nat – niet om iets te leren, maar ‘ter vermaak’, aldus het rapport.

Zeeleeuwen en zeehonden ingezet voor entertainment

Ook zeeleeuwen en zeehonden worden ingezet ter vermaak van het publiek. Denk aan het uitsteken van de tong, zwaaien naar het publiek of het imiteren van menselijke bewegingen. Volgens de richtlijnen mag dit gedrag alleen als het gaat om noodzakelijke verzorging of als het bijdraagt aan een duidelijke educatieve boodschap. In de praktijk ontbreekt die uitleg vrijwel altijd. De RVO noemt het gedrag ‘clownesk’, ‘onnatuurlijk’ en ‘niet passend bij een moderne dierentuin’.

„Wat het Dolfinarium doet, is dolfijnen over trainers laten springen. Dat is een onnatuurlijke gedraging, waar geen educatie aan verbonden is”, zegt Olivers. „Walrussen die bezoekers nat moeten spuiten? Dat gaat niet meer in deze tijd.”

Dolfinarium negeert voorschriften

Het Dolfinarium verweert zich met een protocol dat in 2024 is goedgekeurd door het ministerie van LNV. Daarin zouden afspraken staan over wat wel en niet mag in de shows. Maar de RVO veegt die verdediging van tafel.

„Wat er op papier staat, zegt niks over wat er in het bassin gebeurt”, stelt het rapport. En wat daar gebeurt, wijkt volgens hen flink af van de regels. Videobeelden, observaties en expertadvies tonen aan dat het Dolfinarium de voorschriften keer op keer negeert.

Schandalen uit het verleden

Dit is niet de eerste keer dat het Dolfinarium onder vuur ligt. In 2015 kwam het park in opspraak vanwege plannen om acht dolfijnen te verkopen aan een omstreden pretpark in China. Die export werd uiteindelijk afgeblazen na massale protesten. In 2017 stelde een rapport al dat het welzijn van sommige dieren te wensen overliet. En in 2019 luidde de officiële visitatiecommissie Dierentuinen de noodklok: te veel kunstjes, te weinig educatie. Ook de Europese richtlijn voor dierentuinen zou al jaren worden overtreden. Toch bleven echte maatregelen uit – tot nu.

Dolfinaria in andere landen zijn gesloten

De situatie in Nederland is behoorlijk uniek. In landen om ons heen zijn deze praktijken inmiddels verleden tijd. In Frankrijk is het houden van dolfijnen en orka’s in gevangenschap sinds 2021 verboden. In België werd in 2023 besloten dat dolfinaria moeten sluiten. Alleen opvangcentra blijven toegestaan, onder strikte voorwaarden.

Volgens Olivers kan Nederland niet achterblijven. „We zijn internationaal koploper op het gebied van dierenrechten. Maar op dit punt lopen we achter. Het is niet uit te leggen dat een walrus in Harderwijk nog steeds moet buigen voor applaus.”

Dalende bezoekers, afbrokkelende steun

Er zijn hoopvolle signalen voor dierenliefhebbers: de maatschappelijke steun voor het park neemt al jaren af. Het Dolfinarium is uit een internationale branchevereniging gezet. Het verblijf van de zeeleeuwen zou volgens deskundigen te klein zijn. En terwijl dierentuinen steeds meer inzetten op natuurlijk gedrag en educatie, blijft het Dolfinarium vasthouden aan ouderwetse spektakelshows.

Toekomst van het Dolfinarium

Bite Back hoopt dat deze maatregel de definitieve doorbraak betekent. „We verwachten dat er nu eindelijk keihard wordt opgetreden”, zegt Olivers. „We zouden liever zien dat de dieren worden overgebracht naar gespecialiseerde opvangcentra, waar ze tot rust kunnen komen en niet langer hoeven te optreden.”

De klok tikt. Als het Dolfinarium niet uiterlijk 11 april voldoet aan de eisen, volgen de boetes. De RVO sluit niet uit dat er zwaardere maatregelen komen bij herhaalde overtredingen. Daarmee zou het Dolfinarium – na decennia van shows en toerisme – op een kantelpunt kunnen staan.

Een stinkdier of serval als huisdier? ‘Risico voor mens én dier’

Mazelen nieuwe epidemie? ‘Moeten we serieus nemen’

Reacties