Hendriëlle de Groot Binnenland 6 mrt 2025, 12:01

Leestijd: 3 minuten

Meer huishoudens in de knel door stijgende energieprijzen

Op vrijwel elk gebied stijgen de prijzen, van boodschappen tot benzine, en dat geldt ook voor energie. Door de stijgende energieprijzen lopen huishoudens met een laag inkomen een steeds groter risico de energierekening niet meer te kunnen betalen. Het aantal huishoudens dat door de hoge energieprijzen in de financiële problemen komt, kan zelfs boven het niveau van de energiecrisis van 2023 stijgen.

TNO onderzocht de impact van de stijgende energieprijzen op de energiearmoede in Nederland, oftewel: huishoudens die moeite hebben de energierekening te betalen. Ook vorig jaar speelde dit probleem, toen schreef Metro ook al over de oplopende energiekosten. Deze prijsstijgingen zijn in lijn met de voorspelling van de Autoriteit Consument & Markt, die al voorzag dat de energieprijzen dit jaar gaan stijgen.

Aantal huishoudens met energiearmoede

Daarvoor schetste het onderzoeksinstituut drie scenario’s van het aantal huishoudens met energiearmoede. In deze studie worden de energieprijzen doorgerekend met en zonder steunmaatregelen. Het gaat om scenario’s waarbij de energieprijzen worden vergeleken met die van 2024.

Een laag scenario houdt in dat de energieprijs beperkt stijgt, tot 5 procent. In een ‘midden scenario’ gaan de energieprijzen met 12 procent omhoog, en bij het ‘hoog scenario’ is er een sterke stijging, van 20 procent of zelfs meer. In deze berekening wordt ook rekening met de loonstijgingen gehouden.

Opnieuw kunnen mensen energierekening niet betalen

Ter vergelijking: in 2023, toen de energieprijs nog hoger was dan nu, kwamen zo’n 400.000 huishoudens in de financiële problemen. Zonder de steunmaatregelen die toen van kracht waren, zouden dit in 2023 bijna 900.000 huishoudens zijn, ruim het dubbele. Met andere woorden: twee jaar geleden was energiearmoede al een groot probleem, ondanks financiële maatregelen van de overheid. Zonder die maatregelen, zou de situatie volgens TNO nog veel erger zijn geweest.

De steun is gestopt toen de prijzen dalen, maar nu we opnieuw een torenhoge inflatie zien – boodschappen worden fors duurder, de huur van huizen stijgt – is de verwachting dat het aantal huishoudens dat de energierekening niet kan betalen, opnieuw zal toenemen in 2025.

Als de energietoeslag opnieuw wordt ingevoerd, heeft dat een dempend effect: 4 procent minder huishoudens zouden dan in de financiële problemen komen. Dit is afhankelijk van de energieprijsontwikkeling.

Energieprijzen volgen internationale gasmarkt

De energieprijzen in Nederland volgen met vertraging de ontwikkelingen op de internationale gasmarkt. Daar stijgen de prijzen ook, niet zo hard als in 2022, maar volgens TNO is er nog veel onzekerheid over de toekomst. Deze zomer worden de gasvoorraden in Europa opnieuw aangevuld, wat kan zorgen voor een toename van de vraag, en dus een stijging van de prijzen.

De uitgaven aan energie drukken fors op het budget van veel huishoudens. Eerder onderzoek van TNO wees uit dat zo’n 1 op de 5 huishoudens meer dan 8 procent van hun inkomen aan energie uitgeeft. Vooral huishoudens met een laag inkomen en een slecht geïsoleerde woning, lopen risico op energiearmoede.

Steunmaatregelen

Naast tijdelijke steunmaatregelen, zoals de energietoeslag, wijst TNO op het belang van structurele oplossingen. Bijvoorbeeld het verduurzamen van woningen door een betere isolatie en de inzet van warmtepompen. Een andere oplossing is het verlagen van de energiebelasting. Dat zou veel mensen helpen, maar is tegelijk veel duurder.

Een voorbeeld van een concrete maatregel is het Noodfonds Energie, dat huishoudens met een zeer hoge energierekening (en laag inkomen) compenseert. Dit is een landelijk fonds van zowel de overheid als energiebedrijven. De afgelopen maand werd – na veel discussie tussen het kabinet en energiemaatschappijen over de inleg in het fonds – duidelijk dat het Nederlandse kabinet komt met verlenging van het noodfonds van 70 miljoen euro. Het is nog niet duidelijk vanaf welke datum dit in werking treedt.

Dit fonds is echter beperkt in omvang, op een gegeven moment is de pot leeg. Volgens TNO is er meer nodig om het aantal huishoudens dat de energierekening niet kan betalen, te compenseren.

Geld lenen aan vrienden: aardig gebaar of vragen om problemen?

Prijzen van boodschappen gaan dit jaar harder stijgen dan afgelopen jaren

Reacties