Sophie Rietmulder Binnenland 27 mrt 2025, 10:30

Leestijd: 2 minuten

Kamerverkiezingen mogelijk op de schop: plan voor regionale lijsten

Een flinke verandering van de Kamerverkiezingen ligt op tafel. Minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark wil dat Tweede Kamerleden voortaan grotendeels per provincie worden gekozen. Het plan, dat nog niet officieel openbaar is, lekte uit via een vertrouwelijke brief bij RTL Nieuws en lijkt goed aan te sluiten bij de wensen van NSC-leider Pieter Omtzigt.

Wat betekent dit? Van de 150 Kamerzetels zouden er straks 125 via twaalf regionale kiesdistricten worden verdeeld, oftewel: per provincie. Elke provincie levert dan zijn eigen lijst met kandidaten in, in plaats van dat partijen met één landelijke lijst de verkiezingen ingaan. De overige 25 zetels worden alsnog via een landelijke rekensom toegekend, zodat de stemverdeling wel evenredig blijft zoals de Grondwet dat voorschrijft.

Meer inwoners, meer zetels in Kamerverkiezingen

De verdeling gaat niet helemaal gelijk op. Hoe meer inwoners een provincie telt, hoe meer Kamerleden er te kiezen zijn. Dat betekent dat grote provincies als Zuid-Holland en Noord-Brabant nog steeds de meeste zetels mogen verdelen, maar waarschijnlijk wel iets minder dan nu. Voor kleinere provincies als Zeeland of Drenthe verandert er relatief weinig, al krijgen die in het nieuwe systeem in elk geval gegarandeerd eigen zetels. Iets wat nu niet het geval is.

De gedachte achter het plan om Kamerverkiezingen anders in te steken: meer binding tussen Kamerleden en hun achterban. Op dit moment komt een opvallend groot deel van de Kamerleden uit de Randstad. Met dit nieuwe systeem zouden regio’s als Groningen, Limburg of Gelderland beter vertegenwoordigd kunnen worden, zeker bij dossiers die daar spelen zoals de gaswinning, de mijnsluiting of stikstofproblematiek.

Afstand tussen burger en kamerleden

In de praktijk zullen kandidaten vooral op lijsten staan van provincies waar ze vandaan komen of wonen. Hoewel dat wettelijk niet verplicht wordt, dwingt het systeem partijen wel om per provincie een aparte kandidatenlijst in te leveren. Daardoor wordt het voor kiezers duidelijker wie hen in Den Haag vertegenwoordigt en wordt de afstand tussen burger en politiek mogelijk kleiner.

Nog veel vragen, weinig antwoorden

Toch zijn er nog flink wat haken en ogen. Wat te doen met landelijke lijsttrekkers in deze nieuwe Kamerverkiezingen? Hoe worden stemmen uit Caribisch Nederland meegeteld? En hoe voorkom je dat populaire regionale kandidaten het debat in Den Haag alsnog gaan domineren zonder landelijke afstemming?

Voor nu is het plan vooral een richting, geen blauwdruk. De andere ministers hebben Uitermark gevraagd om steun te zoeken bij de coalitiepartijen. Of het op tijd lukt om de regels te veranderen vóór de volgende verkiezingen, is nog maar de vraag. Maar als het doorgaat, zou dit zomaar de grootste hervorming van het Nederlandse kiesstelsel in decennia kunnen worden.

Rover luidt noodklok over duurdere ov: ‘Tarieven kunnen tot 20 procent stijgen’

Jongeren lopen 130 euro per maand mis, zo krijg je ’t toch

Reacties