Sophie Rietmulder Binnenland Gisteren, 15:17

Leestijd: 3 minuten

Steeds meer euthanasie onder Nederlanders: vooral stijging bij psychisch lijden en dementie

Bijna 10.000 mensen in Nederland overleden vorig jaar door euthanasie. Dat blijkt uit het jaarverslag van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE). Het totale aantal meldingen steeg in 2024 met 10 procent ten opzichte van het jaar ervoor. 

De meeste euthanasieverzoeken komen van mensen met ernstige lichamelijke aandoeningen zoals kanker of Parkinson, maar één groep valt dit jaar extra op: mensen met psychische klachten. Het aantal meldingen in deze categorie nam met meer dan 60 procent toe.

Meer euthanasie na psychisch lijden

In 2024 kregen 219 mensen euthanasie op basis van psychisch lijden. Een jaar eerder waren dat er nog 138. Het gaat om patiënten met bijvoorbeeld depressieve stoornissen, persoonlijkheidsproblematiek of een combinatie van psychische aandoeningen. Opvallend is dat een deel van deze groep jong is: dertig van de meldingen kwamen van mensen tussen de 18 en 30 jaar.

Hoewel psychisch lijden al sinds de invoering van de euthanasiewet in 2002 onder de wet valt, blijft het een complex en gevoelig onderwerp. Artsen moeten kunnen vaststellen dat het lijden uitzichtloos en ondraaglijk is, maar dat is bij psychische aandoeningen moeilijker vast te stellen dan bij een terminale lichamelijke ziekte. Toch lijkt er bij psychiaters meer kennis en ervaring te ontstaan rond euthanasieverzoeken. Onder meer via nascholing en ondersteuning van het Expertisecentrum Euthanasie delen artsen steeds vaker kennis met elkaar.

Duo-euthanasie

Ook het aantal euthanasiegevallen bij dementie steeg: van 336 in 2023 naar 427 in 2024. Daarnaast nam het aantal duo-euthanasieën toe. In 2024 kozen 54 stellen ervoor om samen het leven te beëindigen, een stijging ten opzichte van 33 in 2022.

De meeste mensen die euthanasie kregen, waren ouder dan zestig jaar. Slechts 3 procent was jonger dan vijftig. Veruit de meeste procedures vonden plaats bij mensen thuis, meestal uitgevoerd door de huisarts. In totaal overleden in 2024 9958 mensen na euthanasie, in 2023 waren dat 9068 mensen. Het grootste deel van hen had een lichamelijke ziekte zoals kanker, long- of hartproblemen. 

Onderzoek naar toename in gang gezet

Waarom het aantal euthanasiemeldingen blijft stijgen, is niet helemaal duidelijk. De RTE zelf geeft daar geen verklaring voor, maar ziet het als onderdeel van een bredere maatschappelijke ontwikkeling. Wel is er inmiddels een onderzoek gestart, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. De uitkomsten daarvan worden in 2026 verwacht.

Volgens belangenorganisaties en artsen is er sprake van een toegenomen acceptatie van euthanasie in de samenleving. Toch is het niet voor iedereen even makkelijk om een euthanasiewens te realiseren. In de praktijk kunnen patiënten nog steeds vastlopen, bijvoorbeeld omdat een arts het verzoek niet aandurft of geen ervaring heeft met complexe casussen.

Zorgvuldigheid blijft belangrijk

Hoewel het merendeel van de meldingen voldoet aan alle wettelijke eisen, zijn er ook uitzonderingen. In zes gevallen oordeelde de toetsingscommissies dat artsen niet zorgvuldig genoeg hadden gehandeld. Eén van die gevallen betrof een patiënt met psychische klachten. Volgens de commissie had de arts een onafhankelijke psychiater moeten raadplegen. Deze zaken zijn inmiddels doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie.

De stijging van het aantal euthanasiegevallen, en vooral die bij psychisch lijden, leidt tot blijvende maatschappelijke discussie. Wat vaststaat: het is een ontwikkeling die nauwlettend gevolgd wordt, zowel door artsen als beleidsmakers.

43.000 uitkeringen fout berekend: sommige mensen lopen mogelijk duizenden euro’s mis

Dit is de snelst toenemende vorm van kanker

Reacties