Sophie Rietmulder Binnenland 22 mrt 2025, 12:07

Leestijd: 2 minuten

Altijd al burgemeester willen worden? Dit is je kans

Heb jij jezelf weleens met een ambtsketen voor je gezien, lintjes knippend of een toespraak houdend bij een belangrijke gebeurtenis? Dan is dit misschien hét moment. Uit een nieuw rapport in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties blijkt namelijk: steeds minder mensen willen burgemeester worden.

In het rapport, met de alleszeggende titel ‘Wie wil er nog burgemeester worden?’, laten Zahra Runderkamp en Simon Otjes zien dat het aantal sollicitanten al jaren daalt. De functie is nog steeds geliefd bij veel wethouders, maar er komen steeds minder sollicitatiebrieven binnen.

Meer kans voor nieuwe gezichten

Vooral in zogenoemde instapgemeenten, kleinere gemeenten met minder dan 40.000 inwoners, is de kans op een eerste burgemeestersbaan het grootst. In deze gemeenten wordt relatief vaak gekozen voor kandidaten zonder eerdere ervaring als burgemeester. Het rapport noemt dat een informele norm: wie nog geen burgemeester is geweest, solliciteert vaak eerst op een kleinere plek om daar vlieguren te maken en vervolgens door te stromen.

Dit soort gemeenten zijn vooral te vinden in provincies als Friesland, Groningen, Zeeland en Limburg. Daar staan regelmatig vacatures open en zijn gemeenteraden vaker bereid om een nieuw gezicht een kans te geven. In grotere of stedelijke gemeenten ligt de lat vaak hoger en is bestuurlijke ervaring vrijwel altijd een harde eis.

Diversiteit lukt nog niet echt

Hoewel het ministerie graag meer diversiteit ziet in de burgemeesterskamer, blijkt dat in de praktijk lastig. Vrouwen en mensen met een migratieachtergrond zijn nog steeds flink ondervertegenwoordigd. Volgens het rapport komt dat deels door het beeld van ,,de ideale burgemeester”, maar ook door drempels in het selectieproces. Vooral vrouwen die eerder te maken kregen met onveiligheid of bedreigingen, zeggen zich minder snel kandidaat te stellen.

Minder gemeenten, minder stoelen

Nog een puntje uit het rapport: het aantal burgemeestersfuncties daalt sowieso door gemeentelijke herindelingen waarbij kleinere gemeenten worden samengevoegd tot grotere bestuurlijke eenheden. Hierdoor is het totale aantal burgemeestersposten de afgelopen jaren flink gedaald. Waar Nederland in 2000 nog ruim 500 gemeenten telde, zijn dat er inmiddels iets meer dan 340. En minder gemeenten betekent automatisch: minder stoelen aan de bestuurstafel.

Deze krimp zorgt voor een dubbele dynamiek. Aan de ene kant neemt de concurrentie af, want het aantal sollicitanten daalt óók. Tegelijkertijd wordt het steeds lastiger om de juiste persoon op de juiste plek te krijgen. Gemeenten zoeken vaak naar kandidaten die niet alleen bestuurlijk sterk zijn, maar ook passen bij de lokale cultuur, inwoners weten te verbinden en stevig in hun schoenen staan in tijden van crisis.

Aantrekkingskracht

De terugloop in het aantal functies maakt het ambt minder zichtbaar. Daardoor kan de aantrekkingskracht op nieuwe generaties bestuurders afnemen, zo waarschuwen de onderzoekers. En dat terwijl juist nu nieuwe perspectieven, frisse ideeën en diverse achtergronden meer dan welkom zijn in het lokale bestuur.

Nederlanders bezuinigen flink op verduurzaming: populariteit zonnepanelen ingestort

Steeds minder mbo’ers: ‘Jongeren schamen zich’

Reacties