Hendriëlle de Groot Binnenland Gisteren, 16:52

Leestijd: 5 minuten

Houtkachels onder vuur: in deze steden is het verboden

Gezellig, met het hele gezin bij de knisperende houtkachel, dat is sfeervol en warm, toch? Niet als het aan de gemeente Amersfoort ligt, die stelde als eerste gemeente in Nederland een verbod in op de houtkachel, met een boete van 400 euro als je over de schreef gaat. Amersfoort is niet de enige gemeente met dit idee: een groeiend aantal steden wil van de houtkachel af, die schadelijk voor de gezondheid zou zijn.

In Utrecht, in een wijk met koophuizen en tweeverdieners, is de houtkachel populair, laat Paulien van der Geest van Milieu Centraal zien tijdens een uitzending van Nieuwsuur. Utrecht heeft het voornemen om vanaf 2030 een stookverbod in te stellen, maar desondanks groeit het aantal houtkachels hier flink. Paradoxaal genoeg kopen dus meer mensen een houtkachel, ondanks dat ze weten dat deze in de ban worden gedaan.

Houtkachels zijn ‘slecht voor het milieu en de gezondheid’

Houtkachels zijn dan wel gezellig, volgens Milieu Centraal en het Longfonds zijn ze ongezond. Als je binnen een houtkachel aansteekt, komt er namelijk fijnstof vrij. Ook komt er een kinderlongarts aan het woord tijdens de uitzending, Isme de Kleer, die de schadelijke effecten op de gezondheid toelicht. In de rook die vrijkomt bij de verbranding van hout, zouden giftige stoffen zitten. Met name fijnstof, onzichtbaar en geurloos, komt diep in onze longen terecht. Zeker 11.000 mensen zouden overlijden aan de gevolgen van luchtvervuiling. Vijftig procent van de uitstoot zou worden veroorzaakt door particuliere houtstook.

Steeds meer steden hebben daarom een stookverbod bij windstil weer, code rood op de stookwijzer. Desondanks is de populariteit van houtstook enorm aan het stijgen. Kachelmonteurs en -verkopers geven aan meer klanten te hebben dan ooit, ondanks het verbod. Kachelhandelaren zeggen dat de nieuwste kachels veel minder fijnstof uitstoten.

In welke steden zijn houtstookkachels al verboden?

Het houtstookverbod is al realiteit in Amersfoort, bij code rood en oranje van de Stookwijzer. Overtreed je het verbod en steek je toch die houtkachel aan, dan riskeer je een boete van 400 euro.

De gemeente Utrecht volgt in 2030. Utrecht verbiedt alvast in 2025 houtstook binnenshuis en in nieuwbouwwoningen. Om de bewoners alvast warm te laten lopen voor het verbod, is de gemeente begonnen met een campagne over schoner hout stoken. Ook Eindhoven heeft belangstelling om de houtstootkachel in de ban te doen.

De gemeente Rotterdam heeft aangekondigd dat per 1 januari 2026 een verbod zal gelden op het gebruik van houtstookkachels op volkstuincomplexen. Een besluit dat is genomen vanwege de negatieve effecten op de luchtkwaliteit, overlast van omwonenden en het brandgevaar.

Onderzoeksresultaten naar verbod op houtkachel

Veel gemeenten pleiten voor strengere landelijke regelgeving om overlast door houtstook aan te pakken. Uit onderzoek van EenVandaag blijkt dat bijna de helft van de deelnemende gemeenten zich belemmerd voelt door de huidige wetgeving, om stookoverlast effectief aan te pakken. Of er een landelijk verbod zal komen, is dus vermoedelijk een kwestie van jaren. Twijfel je zelf of je die houtkachel wel moet gaan kopen? Ga dus bij je gemeente na wat de regels zijn; het landelijke beleid is erg versnipperd.

Gemengde reacties op houtstookverbod

De bekende columnist, schrijver en opiniemaker Arthur van Amerongen is tegenstander van het verbod op houtkachels. Hij woont zelf in Portugal, in de Algarve, waar de winters steenkoud zijn. „Traditionele huizen zijn nauwelijks verwarmbaar”, laat Van Amerongen aan Metro weten. „De meeste cafés en restaurants hebben geen kachel.” Hij woont zelf aan het strand, maar warm is het daar ’s winters niet, integendeel. Zeker niet zodra de zon ondergaat bij een luchtvochtigheid van negentig procent.

In tegenstelling tot Nederland, is het stoken op hout in de Algarve echt een ‘non-issue’, volgens de columnist. „De hele Algarve stookt op hout, net als heel Afrika op hout stookt”, zegt Van Amerongen.

Zelf heeft de columnist en auteur overigens een ‘prima houtkachel’. „Die loeit van eind november tot ergens in februari, ’s avonds.” Eens per jaar slaat hij een lading hout in en dan is hij voor 300 euro klaar qua jaarlijkse stookkosten.

‘Hypocrisie’

Hoe ziet de toekomst van houtkachels eruit in Van Amerongens mening? Wordt het houtstookverbod uitgebreid naar meerdere steden? „Het zal me niets verbazen als er binnenkort een soort houtgestapo door Amersfoort stampt, in groene uniforms.” Toch voorspelt hij een ‘explosieve toename van houtkachels in Nederland’.

Van het verhaal van Milieu Centraal, dat houtkachels schadelijk zijn, laat de opiniemaker geen spaan heel. „De chef Houtstook bij Milieu Centraal riep recentelijk dat er hele volksstammen in Nederland gedwongen zijn te verhuizen omdat ze last hebben van het houtkacheltje van de buren. Dat gelooft toch helemaal niemand.”

Reactie Milieu Centraal: bewustwording rond schadelijkheid van hout stoken

Milieu Centraal lanceerde een campagne om mensen bewust te maken van de schadelijke effecten van het stoken van hout. „Bij het stoken van hout ontstaat er rook en in die rook zit fijnstof. Fijnstof zijn hele kleine deeltjes, die via je luchtwegen naar binnen kunnen dringen. De kleinste deeltjes (PM2,5 en kleiner) fijnstof komen dieper in je longen terecht, en kunnen zelfs in je bloedbaan terecht komen”, geeft communicatieadviseur Natasja Huffmeijer van Milieu Centraal aan. „Die fijnstof kan vervolgens leiden tot astma, COPD, chronische bronchitis, longkanker en het kan hart-, long- en vaatziekten veroorzaken en verergeren.”

‘Houtkachel geeft gezelligheid, maar wel met risico’s’

Niet alleen veroorzaakt het gezellig knisperende haardvuur gezondheidsschade bij de stoker zelf, maar ook voor de mensen uit zijn of haar omgeving. „Iedereen vindt het heel gezellig, maar er zitten dus wel bepaalde risico’s aan verbonden, waar wij mensen bewust van willen maken”, benadrukt ze.

Producenten van moderne houtkachels beweren dat daar minder fijnstof bij vrijkomt. „Milieu Centraal is zich ervan bewust dat het ene stookapparaat een lagere fijnstofemissie kent dan het andere, dat benoemen we ook op de website. We vinden het echter belangrijk om consumenten te informeren dat, hoe goed je ook stookt, er altijd fijnstof vrijkomt (er zit geen drempel aan). Houtstook wordt nooit gezond.”

De quote van columnist Arthur van Amerongen, dat de strategisch communicatieadviseur (‘chef Houtstook’) van Milieu Centraal zou hebben gezegd dat ‘hele volksstammen zouden moeten verhuizen vanwege het houtkacheltje van de buren’, komt Huffmeijer overigens niet bekend voor. Ze ontkent dat haar collega dat zou hebben gezegd.

Voorkom een boete: in deze gemeentes geldt een vuurwerkverbod

Zo ontwikkelen de vaste lasten van een gezin zich in 2025 (hint: het gaat om meer betalen)

Reacties