Julia Osendarp Binnenland 28 okt 2024, 10:45

Leestijd: 2 minuten

Wet openbare overheid dwingt overheid tot transparantie, maar dat gebeurt te vaak niet: ‘Alsof overheidsinformatie van hen is’

De Wet openbare overheid (Woo) is bedoeld zodat onze staat transparant is over allerlei zaken richting de burger en journalisten. Maar honderden Woo-verzoeken, bijvoorbeeld 259 informatieverzoeken over corona, blijven liggen bij ministeries. En dat is niet de bedoeling.

Ministeries en beleidsmakers moet transparant zijn over wat zich binnen de overheidsmuren afspeelt. Maar al langere tijd klinkt dat dat niet altijd gebeurt. Zo hield het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), destijds onder de paraplu van minister Ernst Kuipers, tienduizenden documenten achter, zonder duidelijke reden. En tegelijkertijd klinkt er ook vaker kritiek dat overheidsorganisaties zelf wél allerlei informatie van burgers verzamelen en, soms onterecht, bewaren. Over privacyschending, data en overheidscontrole klinken al langere tijd zorgen. Eerder schreef Metro ook over de vrees voor de Digital ID, CBDC en een Europees medisch dossier.

Woo voor transparantie overheid

De Telegraaf brengt vandaag naar buiten dat een hele hoop Woo-verzoeken te lang ‘in behandeling’ zijn. Van de bovengenoemde 259 verzoeken over corona, zijn er slechts vijf binnen de vooropgestelde termijn behandeld. Geregeld duurt het zo lang voordat een departement de gevraagde transparantie toont, dat het tot een rechtszaak komt waarin dwangsommen worden opgelegd, schrijft De Telegraaf. Volgens onder meer NSC-Kamerlid Sandra Palmen en D66-Kamerlid Joost Sneller een slechte zaak.

De Woo is bedoeld voor meer openheid richting burgers en journalisten. Die wet stelt dat alle informatie openbaar is, tenzij er een reden is waarom het niet kan. Verzoeken moeten daarnaast binnen een termijn van zes weken worden behandeld. Ook De Telegraaf merkt dat hun Woo-verzoeken regelmatig worden afgewimpeld.

Overheden overschrijden termijn Woo-verzoeken

Volgens de krant wordt bij de meeste Woo-verzoeken de termijn van zes weken overschreden. Volgens een ambtenaar van het ministerie van Onderwijs worstelt de overheid met achterstanden door de coronacrisis. Destijds was er namelijk een piek in het aantal Woo-verzoeken.

Doen ministeries te lang over de Woo-verzoeken? Dan kan een burger of journalist naar de rechter stappen. Afgelopen zomer eindigden meer dan honderd Woo-verzoeken voor de rechter. En als ambtenaren de vertraging moesten verklaren, klonk veelal: ‘het is veel werk, ‘het is ingewikkeld’, ‘we hebben te weinig mankracht’ of ‘het verzoek ligt gevoelig’.

‘Denk dat overheidsinformatie van hen is’

Thomas Berghuijs, van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding, vertelt tegen de krant dat overheden zich door onkunde, onwil en oude reflexen niet aan de wet houden. „Laatst hoorde ik een burgemeester mopperen dat er een negatief stuk was verschenen in de pers nadat hij aan een Woo-verzoek had meegewerkt. Hij zei: ’Dat doe ik dus ook nooit meer’. Die mensen denken dus nog steeds dat overheidsinformatie van hen is. En dat ze de pers aan een touwtje hebben.”

Overigens vertelt Berghuijs dat sommige overheden wel transparant zijn. Bijvoorbeeld de gemeenten Groningen en Deventer. Lokale overheden laten dus zien dat het wel degelijk kan.

Zoveel huiseigenaren verwachten moeite met betalen vaste lasten

Geef jij nog een paar kussen op een verjaardag? ‘Veel minder geworden, corona speelde mee’

Reacties