Jesse Sprikkelman Binnenland 23 okt 2024, 16:01

Leestijd: 3 minuten

Tbs’ers vertellen hun levensverhaal: ‘Het is belangrijk om te begrijpen waarom ze dingen doen’

In een forensisch psychiatrisch centrum, ook wel een tbs-kliniek genoemd, zitten mensen die veroordeeld zijn voor zware delicten, vaak ‘onder invloed’ van psychische problematiek. Journalist Tom Veldhuijzen bracht vele dagen door in dat soort klinieken. In zijn boek Wat ging er in ze om portretteert hij een aantal tbs-patiënten.

„In totaal heb ik vier of vijf weken doorgebracht in de tbs-klinieken. Misschien zelfs wel meer”, vertelt Veldhuijzen in gesprek met Metro. Niet alleen voor zijn boek, want bij het grote publiek is hij vooral bekend van zijn podcast TBS die hij maakte voor NPO Radio 1. 

In zijn podcast maakte hij verhalen in diverse Nederlandse klinieken. „Mijn boek is daar een aanvulling op. In de podcast ging het vooral over de tbs-behandeling en hoe je iemand veilig laat terugkeren in de samenleving. In het boek staan de verhalen van de patiënten centraal. Wat is er in hun leven gebeurd, waardoor ze uiteindelijk een delict hebben gepleegd? En hoe kijken zij naar hun behandeling en terugkeer in de samenleving?”

Tbs’ers zitten vast voor ‘gruwelijke zaken’

„Het zijn allemaal gruwelijke zaken. Ik ben als journalist dan toch benieuwd wat er in iemands leven gebeurt, dat hij of zij zoiets doet.” En het tbs-traject interesseert hem heel erg. „Hoe gaat iemand met zijn daden om? Krijgen ze inzichten? Of blijven ze hangen in die problematiek?” 

In zijn boek portretteert Veldhuijzen een aantal daders die hij eerder ontmoette voor zijn podcast. Hij kent ze dus al een tijdje. „Je ontwikkelt een lichte empathie voor bepaalde mensen. Want je hoort en ziet soms dat ze een enorme achterstand hebben in het leven.”

Maar voor de daden die ze gepleegd hebben, kan Veldhuijzen geen begrip opbrengen, integendeel juist. „Als je weet hoe erg bijvoorbeeld misbruik is, waarom doe je dat dan een ander aan? Soms hoor je dat alle stoppen zijn doorgeslagen en komt er zoveel geweld bij kijken. Dat is onvoorstelbaar.”

‘Misschien kan het voorkomen worden’

De hoofdpersonen uit zijn boek hebben gruwelijke dingen gedaan. Waarom hij ze een podium geeft? „Het is inderdaad vanuit het daderperspectief geschreven, maar ik denk dat het belangrijk is om te begrijpen waarom mensen delicten plegen. Dat heeft vaak zo’n lange aanloop. Misschien zitten er signalen tussen die in de toekomst voorkomen kunnen worden.”

Heftig was het wel voor de journalist om alle verhalen te horen. „Soms kreeg ik kippenvel, soms buikpijn. Ik hoorde dingen die ik nog nooit ergens had gehoord of gelezen. Niet in de krant, niet op de radio en niet op televisie. En nu ik ze had gehoord, moest ik ze wel opschrijven.”

Het verhaal van tbs’er Barry greep hem erg aan. Barry is veroordeeld voor poging tot doodslag op zijn drugsdealer. „Maar daar is heel veel aan vooraf gegaan. Hij is verslaafd aan heroïne geboren, zwaar misbruikt door zijn vader en stond jong op straat”, vertelt Veldhuijzen.

‘De mens is ontzettend veerkrachtig’

Wie veel tijd doorbrengt tussen tbs’ers, doet nieuwe inzichten op. Dat is ook bij Veldhuijzen het geval. „Ik heb geleerd dat een delict meestal niet uit de lucht komt vallen, maar dat iemand langs allerlei rode vlaggen racet en afglijdt. Aan de andere kant zie je dat iemand, onder de juiste begeleiding en met goede medicatie, weer kan opknappen. De mens is ontzettend veerkrachtig.”

Hij gelooft erg in het herstel van de daders en het concept van de tbs-klinieken. „In een tbs-behandeling gaan mensen met zichzelf aan de slag, en als het veilig kan, keert iemand terug in de maatschappij. Maar het is ook een stok achter de deur. Als iemand nog te ziek is, blijft diegene ook veilig opgeborgen.”

Genoeg ruimte voor tbs’ers is er niet. Metro schreef eerder al over de krapte in de klinieken.

Het boek ‘Wat ging er in ze om’ ligt vanaf deze week in de boekhandel en is te beluisteren via Storytel.

Bruine kroegen verdwijnen uit het straatbeeld, er zijn er nog maar 8000 in Nederland

Hoogleraar: ‘Door minder te eten kun je langer en gezonder leven’

Reacties