Nikki Veerbeek Binnenland 2 okt 2024, 12:12

Leestijd: 4 minuten

Steun noodwet in Eerste Kamer op losse schroeven, hoe zit dat? En andere vragen over de wet

Het kabinet wil een noodwet om snel vergaande asielmaatregelen te nemen. Hierbij wordt het parlement tijdelijk buitenspel gezet. Toch kan de ministersploeg nog worden teruggefloten door de Eerste Kamer, en dat blijkt een reële mogelijkheid te worden. SGP lijkt namelijk niet van plan mee te werken.

Het is nog maar zeer de vraag of de optie voor een noodwet standhoudt.

1. Hoe werkt de noodwet?

Volgens het kabinet is er een asielcrisis. Minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) wil het noodrecht gebruiken voor asielmaatregelen. Dit recht regelt het handelen van de overheid in noodsituaties.

Dat zit zo: een deel van het Nederlandse asielbeleid is vormgegeven in de Vreemdelingenwet. In de artikelen 110 en 111 van die wet staat dat ‘ingeval buitengewone omstandigheden dit noodzakelijk maken’ het kabinet bepaalde regels uit die wet tijdelijk buiten werking kan stellen via een koninklijk besluit.

Dit kan de minister-president namens de regering doen zonder eerst langs het parlement te gaan, oftewel: de Tweede en de Eerste Kamer worden in eerste instantie gepasseerd. Nadat de nieuwe maatregelen zijn doorgevoerd, moeten de Kamers er alsnog over stemmen. Als er dan niet genoeg steun is, zijn de plannen ten dode opgeschreven. 

Overigens staan ook binnen de coalitie nog niet alle neuzen volledig dezelfde kant op. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen twee weken geleden liepen de gemoederen tussen de vier coalitiepartijen hoog op. NSC wil de noodwet liever niet omdat daarmee de Tweede Kamer buitenspel gezet wordt. Alleen als de motivering van de wet ‘deugdelijk’ is en de Raad van State, de belangrijkste adviseur van het kabinet, geen negatief advies uitbrengt, stemt de partij ermee in.

De PVV wil juist dat de noodwet er koste wat het kost komt. Partijleider Geert Wilders speculeerde gisteren op een val van het kabinet als de wet er niet komt. Het wordt een ‘moeilijk verhaal’ als er voor een andere manier wordt gekozen om tot asielmaatregelen te komen „Ik weet niet of we dan nog heel lang vrolijk doorgaan.” Hij benadrukte dat de route via het noodrecht in het coalitieakkoord staat.

2. Hoe krijgt het kabinet de noodwet door de Eerste Kamer?

Er zijn 38 zetels nodig voor een meerderheid in de senaat. Het kabinet heeft 30 zetels in de Eerste Kamer. Met de zetels van de rechtste partijen JA21 en Forum voor Democratie komt het totaal op 35 uit. Er is dus nog steun van bijvoorbeeld SGP (2 zetels) en 50Plus (1 zetel) nodig.

Zonder de steun van oppositiepartij SGP wordt het voor het kabinet dus knap lastig om de noodmaatregelen vol te houden. En de steun lijkt op dit moment niet waarschijnlijk: de partij zegt tegen Nieuwsuur dat ze wil dat het kiest voor een ‘ordentelijke route’, waarbij het parlement niet buitenspel wordt gezet.

„Ik zou de PVV willen meegeven: kies voor een route waarin we snel het probleem aanpakken en zorgvuldig handelen. En dan zou wat ons betreft een spoedwet én steviger zijn, maar ook stabieler naar de toekomst”, zegt SGP-senator Peter Schalk tegen het programma. 50Plus-fractievoorzitter Martin van Rooijen vindt het ‘te voorbarig’ om hierover te hebben.  

3. Wat is het verschil tussen een noodwet en een spoedwet?

De oppositie dringt bij het kabinet aan om te kiezen voor een spoedwet in plaats van een noodwet. Bij een noodwet kan het drie maanden kan duren voordat het parlement zich erover kan uitspreken. Hier is de oppositie verbolgen over. Het verschil tussen een nood- en een spoedwet is dat bij die laatste het parlement zich er wél bij voorbaat over kan buigen.

Faber blijft erbij dat het kabinet asielmaatregelen makkelijker via het noodrecht kan regelen dan via een spoedwet. Een spoedwet geeft de Tweede Kamer volgens haar de mogelijkheid om het proces te vertragen, al dan niet bewust. Oppositiepartijen hebben aangegeven vaart te willen maken met de behandeling van zo’n spoedwet als het kabinet daarvoor kiest. 

Ook Nicolien van Vroonhoven, interim-fractievoorzitter van NSC, vindt dat het kabinet de optie voor een spoedwet voor asielmaatregelen achter de hand moet houden. 

Discussie over terugkeer The Voice gaat door: ‘RTL moet stunten met een jury van vier vrouwen’

Eva Jinek schiet vol na gesprek met ongeneeslijke zieke Eva (26)

Reacties