Julia Osendarp Binnenland Vandaag, 10:50

Leestijd: 5 minuten

Eigen risico en stijgende zorgpremie: waarom is zorg zo duur in Nederland?

De zorgpremie gaat omhoog, heeft het kabinet besloten. En dan is daar nog dat eigen risico dat we zelf moeten betalen als we naar de dokter of het ziekenhuis moeten. Maar waarom wordt zorg in Nederland steeds maar duurder?

Na Prinsjesdag is bekend dat zorg opnieuw duurder wordt. De zorgpremie kost straks 10 euro extra per maand. En eerder schreef Metro ook over voormalig arts Jim Reekers, die tegen Follow The Money vertelde over over de misstanden, industrie en verdienmodellen in de medische wereld.

Waarom is zorg zo duur?

Iedere maand betaal je als Nederlander een vast bedrag aan zorgpremie. In 2025 is dat ongeveer rond de 156 euro. Het eigen risico in de zorg staat op 385 euro en de eigen bijdrage voor geneesmiddelen 250 euro. Maar waarom is zorg toch zo duur?

Hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot van de universiteit van Maastricht legt tegen EenVandaag uit dat onder meer de gestegen lonen daar invloed op hebben. „Zo’n 70 procent van de totale zorgkosten komt voort uit salariskosten.”

Farmaceutische industrie

Maar ook medicijnen kosten een flinke duit. „De grote kostenstijging zit vooral in innovatieve geneesmiddelen, zoals die voor kankerbehandelingen. Deze medicijnen zijn vaak gepatenteerd, wat betekent dat alleen de ontwikkelaar ze mag verkopen. Dat maakt ze erg duur”, aldus Groot.

Dat beaamt ook hoogleraar evaluatie van de zorg Carin Uyl-de Groot in een ander interview met EenVandaag. „Farmaceutische bedrijven vragen wat ze voor een medicijn denken te kunnen krijgen. Het zijn nu eenmaal commerciële bedrijven die aandeelhouders en investeerders aan zich moeten binden.” Ze vervolgt: „Je hebt nieuwe kankerbehandelingen, vaak immunotherapieën, die tussen de 80.000 en 100.000 euro per patiënt kosten. Er zijn cel- of gentherapieën tussen de 300.000 en 450.000 euro. En dure middelen als Libmeldy en Zolgensma van 2 tot 3 miljoen euro.”

Eerder waren ook Rutger Castricum, wiens partner arts en wetenschapper is, en chirurg en hoogleraar Casper van Eijck in de Oranjezondag kritisch op de farmaceutische industrie. Castricum sprak van schimmige praktijken en noemde het handelen van farmaceuten misdadig.

Ouder en vaker ziek

Patrick Jeurissen is hoogleraar betaalbare en toegankelijke zorg aan het Radboudumc. Hij legt uit dat we ook ouder en vaker ziek worden. Dat beaamt ook hoogleraar marktordening in de gezondheidszorg Marco Varkevisser. Volgens hem maakt langdurige zorg de zorg in Nederland relatief duur.

Maar de zorg blijft ook nog steeds mensenwerk, dat je lastig kunt automatiseren, vult Jeurrissen verder aan. De afgelopen 10 jaar zijn deze investeringen bijna gehalveerd. En zorginstellingen stellen investeringen, zoals in ziekenhuizen en apparatuur, uit. „Dit kan bijdragen aan toekomstige kostenstijgingen”, aldus Jeurrissen.

Overbodige zorg

En nog een reden dat Nederlandse zorg duur is, is volgens Uyl-de Groot door veel overbodige zorg. „Als een huisarts een labtest doet en de patiënt is de volgende dag in het ziekenhuis, dan wordt daar exact diezelfde tetst nog eens gedaan. En dit soort dingen gebeuren duizenden keren per dag.”

Regie zorgverzekeraars

Zorg werd de afgelopen jaren steeds duurder en een Nederlander krijgt daarnaast minder zorg vergoed door aanvullende verzekeringen. Waarom is dat? Volgens Groot vragen mensen zich vaker af of ze bepaalde verzekeringen wel nodig hebben. Alleen mensen die hoge zorgkosten verwachten, sluiten aanvullende verzekeringen af. „Dat leidt tot hogere kosten voor verzekeraars. Ze verhogen daarom de premies en stellen strengere voorwaarden, zoals wachttijden of eigen bijdragen.”

Jeurrisen legt uit dat aanvullende verzekeringen een vrije markt zijn, waar verzekeraars de regie hebben. Daardoor stijgen de kosten sneller dan die van de basisverzekering. Doordat vooral zieker wordende mensen een aanvullende verzekering afsluiten, stijgen de premies verder en worden vergoedingen verder ingeperkt.

Besparen op zorgkosten

Groot legt uit dat je op zorgkosten kunt besparen, met een hoger eigen risico of een goedkopere zorgpolis. „Als je weinig zorg verwacht, kun je flink besparen door bijvoorbeeld een vrijwillig eigen risico te nemen.”

Overigens blijkt zorg in Nederland behapbaarder dan in buurlanden als Duitsland of België. Volgens Groot komt dit doordat Nederlandse huisartsen minder snel medicijnen voorschrijven of patiënten doorverwijzen naar het ziekenhuis. „We geven veel uit aan langdurige zorg, zoals ouderenzorg en gehandicaptenzorg”, vult Jeurissen aan.

Verlagen eigen risico

Volgens Varkevisser is het in Nederland niet zo slecht geregeld. „Er zijn landen waar mensen minder premie betalen voor de ziektekostenverzekering dan hier, maar dat zijn wel landen waar de eigen bijdragen over het algemeen fors hoger liggen.”

Hij vervolgt: „We hebben in Nederland een wettelijk eigen risico van nu nog 385 euro per jaar en dat is internationaal gezien heel laag. In landen waar de premie lager is, hebben mensen ook een verplichte zorgverzekering, maar het basispakket is daar vaak kleiner en de eigen betalingen zijn hoger.”

Zowel Varkevisser als Uyl-de Groot vinden het verlagen van het eigen risico geen slimme zet. „Als je serieus ziek wordt, en je hebt 10.000 euro aan zorgkosten in een jaar, dan krijg je in Nederland 9615 euro vergoed uit de collectieve pot. Je hoeft maar 385 euro zelf te betalen en dat mag ook nog eens gespreid”, legt Varkevisser uit.

Zoveel mensen zijn ziek door het roken

Wim Hof reageert op beschuldigingen van huiselijk geweld: ‘Jaloezie’

Reacties