Nikki Veerbeek Binnenland 13 mei 2024, 13:40

Leestijd: 4 minuten

Ontknoping formatiesaga nadert: alles wat je moet weten

De uren voor de formatiedeadline tikken weg. Over twee dagen moeten de informateurs hun eindverslag inleveren. Maar of dat gepaard gaat met een concept-akkoord, is nog allesbehalve duidelijk. Een overzicht van de laatste updates.  

De formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB hadden er eigenlijk al vorige week uit willen zijn. Een week geleden sprak Wilders al van een „finaleweek”.

De partijen aan de formatietafel willen vandaag voorafgaand aan de onderhandelingen weinig kwijt. Er moeten deze dagen knopen worden doorgehakt, zegt PVV-leider Geert Wilders. „Het moet nu wel gebeuren.”

BBB-leider Caroline van der Plas zegt aan de ene kant te hopen dat de partijen er vandaag al uitkomen, maar wil aan de andere kant niet kwijt hoe dicht ze bij een akkoord zijn. Ze maakt zich geen zorgen over de deadline. „Als het nodig is, werken we tot diep in de nacht door.”

Eerder dan woensdag geen verslag verwacht

Eerder dan aanstaande woensdag komt er volgens informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol geen verslag over de formatie. Een eventueel akkoord tussen de vier formerende partijen zal ook pas woensdag komen, áls dat de uitkomst van deze ronde is. Hij wijst erop dat PVV, VVD, NSC en BBB ook nog terug moeten naar hun fracties als er een akkoord komt. „Dat moet ook allemaal nog in deze tijdspanne.”

De informateurs gaan er nog steeds vanuit dat de partijen ook daadwerkelijk tot een akkoord zullen komen. „We werken daar in ieder geval naartoe”, zegt Van Zwol. Maar, voegt hij daaraan toe: „Je moet in deze eindfase niet onderschatten dat er pas een akkoord is als er echt een akkoord is.”

Vorige week zei onder meer Van der Plas dat een akkoord erg dichtbij was, en mogelijk al eerder te verwachten is. Maar de informateurs geven dus aan de tijd tot aan hun deadline te gaan benutten. Na 15 mei middernacht is hun opdracht ook echt over, zegt Dijkgraaf.

Lastig hobbels bij de formatie

Informateurs Dijkgraaf en Van Zwol spreken van een aantal lastige hobbels. „De vier partijen aan tafel hebben verschillende opvattingen. In de loop der tijd zijn de partijen wel echt naar elkaar toegekomen, maar een aantal van de bestaande verschillen bestaat nog steeds.” Ze wilden niet zeggen op welk terrein er meningsverschillen zijn.

Volgens betrokkenen zijn asiel en financiën de grootste knelpunten. Andere belangrijke dossiers op de onderhandelingstafel zijn onder meer de eigen zorg, kerncentrales, het pensioenstelsel, de woningnood en de toekomst van de boeren.

Welke premierskandidaat wordt naar voren geschoven? 

Wilders heeft een kandidaat op het oog voor het premierschap, en heeft die persoon ook al benaderd. Dat zei de PVV-leider zaterdag voorafgaand aan een nieuwe ronde van onderhandelingen. Verschillende namen zingen rond, waaronder die van Johan Remkes (VVD), Mona Keijzer (BBB), oud PvdA-minister Ronald Plasterk en VVD-prominent Fred Teeven. 

Politiek commentator Hans van Soest zegt vandaag in Goedemorgen Nederland op NPO 1 dat ook MKB-voorzitter Jacco Vonhof een van de namen is die valt. Hij is volgens hem een beetje kleurloos. „Hij is niet een heel uitgesproken VVD’er. Hij zou, als je de man een beetje kent, net zo goed een CDA’er of een PvdA’er kunnen zijn. Hij is in staat om bruggen te bouwen, kent de procedures in Den Haag en weet hoe de hazen lopen.”

Wat als de formatie klapt?

Mocht het kwartet de formatie laten klappen, dan verwacht hoogleraar staatsrecht Wim Voermans niet dat er nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. Dat zou namelijk een unicum zijn, stelde hij eerder op NPO Radio 1. Overigens hopen veel kiezers hier wel op. Uit onderzoek van EenVandaag blijkt dat zes op de tien kiezers nieuwe verkiezingen willen als er woensdag geen akkoord ligt.

Als de huidige poging om tot een rechtse samenwerking te komen mislukt, dan wil politiek leider Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA in ieder geval niet alleen het voortouw nemen in de kabinetsformatie. De verschillen in zetelaantal met VVD en NSC zijn zo klein, dat hij vindt dat de partijen het in dat geval samen moeten doen. 

De voormalig vicepresident van de Europese Commissie wil niet zeggen of hij in dat geval ook bereid is af te zien van het premierschap als zijn partij een rol gaat spelen in de formatie. Timmermans zei eerder al dat hij een rol wil krijgen in de kabinetsformatie als de nog lopende onderhandelingen tussen PVV, VVD, NSC en BBB mislukken. GroenLinks-PvdA is na de PVV de grootste fractie in de Tweede Kamer, maar is wel afhankelijk van VVD en NSC om een meerderheidskabinet te kunnen vormen.

Jack van Gelder geeft bij De Oranjezondag nog sterke mening over diskwalificatie Joost Klein

Als je in deze maand jarig bent, wordt je verjaardag het vaakst vergeten

Reacties