Julia Osendarp Binnenland 6 mei 2024, 13:15

Leestijd: 4 minuten

Hoe staat het ervoor met CBDC, oftewel de omstreden digitale euro? Directeur schept duidelijkheid

Over de CBDC, oftewel de digitale euro, is al een tijdje het nodige te doen. Onderzoeksplatform Follow the Money interviewde Evelien Witlox, de directeur digitale euro bij Europese Centrale Bank (ECB). Wat heeft zij te zeggen over de digitale munt? En zorgen die uit de maatschappij klinken?

De CBDC, die voluit de Central Bank Digital Currency heet, zorgt al een tijdje voor de nodige ophef. Onder meer oud-minister van Financiën Sigrid Kaag en koningin Máxima bleken in Nederland een groot voorstander voor het alternatief van contant geld. Dit is overigens tot welk bedrag je contant mag betalen in Nederland.

Wat is die CBDC ook alweer?

Maar waarom willen Kaag, Máxima en consorten deze munt? Wij betalen momenteel met contant geld (publiek, chartaal geld) en met geld van onze bankrekening (privaat, giraal geld). Even plat gezegd halen we ons contante geld bij de staat, oftewel de centrale bank. En ons banktegoed loopt via een commerciële bank. Het enige publieke geld is dus contant geld, maar het ontbreekt aan een digitaal publiek betaalmiddel. Daarnaast betalen Europeanen nog maar weinig met contant geld en zijn we té afhankelijk van de banken (wat ons ook kwetsbaar maakt bij een bankencrisis). En die afhankelijkheid geeft banken veel mogelijkheid om vrij en ongereguleerd met ons geld om te gaan.

Maar ons Nederlandse parlement heeft weinig invloed op deze plannen. Europa staat namelijk aan het roer als het om de CBDC gaat. Zoals de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank (ECB).

Digitale euro-directeur Evelien Witlox

Maar dat digitaliseren van allerlei zaken roept ook vraagtekens op. Zo waarschuwden wetenschappers tegenover het onderzoeksplatform Follow the Money voor de Digital ID en klonk er kritiek op een toekomstig Europees medisch dossier. Privacy, neutraliteit en onafhankelijkheid komen ook door deze digitale overheidsmunt volgens critici in het nauw. Daarnaast vrezen tegenstanders dat de digitale euro bedoeld is om transacties van burgers te monitoren. En in de toekomst wellicht betalingen voor ongezonde of vervuilende producten te verbieden.

Econoom en Follow the Money-journalist Thomas Bollen schreef vaker over de omstreden CBDC. Hij sprak met Evelien Witlox, de directeur digitale euro bij ECB. Wat volgens haar de meerwaarde is van die digitale munt?  „We gaan niemand dwingen om met de digitale euro te betalen, maar we geven de burger een extra keuzemogelijkheid: ik betaal met cash, ik betaal met een privaat betaalmiddel, of ik betaal met de digitale euro.”

Privacy en monitoring van de overheid

FTM legt Witlox ook de zorgen omtrent de CBDC voor, over privacy en monitoring van de overheid. Maar volgens Witlox worden de privacystandaarden van de digitale euro „superieur” aan de standaarden die er nu zijn als het gaat over digitale betalingen.

Want commerciële banken kunnen nu de personen achter digitale transacties identificeren. Volgens Witlox kan dat bij de CBDC straks niet. „Ze zullen een mate van privacy bieden die vergelijkbaar is met die van contant geld, aangezien persoonlijke transactiegegevens alleen bekend zullen zijn bij de betaler en de begunstigde.”

Publiek en privaat geld

Bitcoins, de Libra (een munt van onder meer Facebook, Mastercard en Uber) of andere digitale valuta doen niet ten goede aan de Centrale bank, de monetaire soevereiniteit van een land en de eurozone. Volgens Witlox moet geld ook als publiek middel beschikbaar zijn en niet alleen maar afkomstige zijn van private organisaties.

Bollen kaart aan dat je voor de digitale euro ook banken of payment providers nodig hebt. Hij vraagt Witlox waarom de CBDC dan onafhankelijk is van private partijen. „Ook contant geld wordt via banken gedistribueerd. Dat werkt goed. Je krijgt het contante geld van je bank, en stopt het in je portemonnee. Met de digitale euro gaat het net zo: je krijgt toegang tot je digitale euro’s via je bank of payment provider, maar het is jouw geld, jouw directe claim op de centrale bank, net als contant geld.” Maar er komt straks ook nog een publieke manier om aan dat geld te komen.

Vervanger van contant geld?

De digitale euro heeft een gebruikslimiet van 3000 euro. Sparen kan niet met de CBDC. Het is volgens Witlox dus een betaalmiddel. En hoewel de digitale euro naast het contante geld moet bestaan, zou het haar niet verbazen als het fysieke centralebankgeld deels wordt vervangen door digitaal centrale bank-geld.

Week van de waarheid voor de kabinetsformatie: 4 vragen en antwoorden

Geert Wilders laat talkshow in de kou staan: Op1 laat stoel vrij totdat hij ‘een keer komt’

Reacties