Erik Jonk Binnenland 28 dec 2023, 10:24

Leestijd: 6 minuten

Het weer in 2023: recordwarm, recordnat, tornado’s en… lekker veel zon

Het weer is altijd een van de gespreksonderwerpen van de dag en al helemaal in tijden van (wel of geen) klimaatverandering. Waar de één bij een plensbui op een gure dag naar buiten kijkt en stelt dat de aarde helemaal niet opdroogt en warmer wordt, kijkt de ander over een reeks van jaren. In dit artikel houden we het op één jaar: het weer in 2023.

Over dat weer tijdens de afgelopen 365 dagen valt er, zonder oordeel in dit geval, nogal wat te zeggen. 2023 was namelijk recordnat en recordwarm. Bovendien was het het op zes na zonnigste jaar sinds de start van de metingen. Daarbij stormde het zes keer, werden twee tornado’s waargenomen en kwam het negen keer tot code oranje. Tijdens de zwaarste zomerstorm ooit (Poly), gold voor veel provincies code rood (weeralarm).

Het weer was natter dan nat

2023 is volgens weerdienst Weeronline het natste jaar ooit gemeten met gemiddeld over het land uiteindelijk circa 1160 mm regen tegen 853 normaal. Het oude record van 1109 mm uit 1998 werd daarmee gebroken. Daarnaast was het recordwarm met 11,8 graden tegen 10,6 normaal. Het record stond op 11,7 graden en werd gemeten in 2014 en 2020. Ondanks alle regen was het ook uitzonderlijk zonnig met 1912 uur zon tegen 1773 normaal. Slechts zes jaren verliepen zonniger.

Purmerend boekt record

Het belangrijkste nieuwsfeit in dit jaaroverzicht is volgens Weeronline het neerslagrecord van circa 1160 mm, waarmee het record van 1109 mm uit 1998 gebroken is. Het is pas de vierde keer, sinds de start van de neerslagmetingen in 1906, dat de grens van 1000 mm gemiddeld over het land is gepasseerd.

In het noordwesten en noorden viel op grote schaal 1100-1300 mm en lokaal zelfs meer dan 1400 mm hemelwater. Purmerend spant de kroon en noteerde een nieuw record voor de hoogste lokale jaarsom ooit gemeten met circa 1435 mm, inclusief de neerslag die de laatste dagen nog valt. Het record stond op 1387 mm, gemeten in Heemstede (Noord-Holland) in 1915.

Ook in de rest van het land was het nat met 900-1100 mm. Zoals gebruikelijk was Midden-Limburg de minst natte regio met 800-1000 mm. In een gemiddeld jaar valt daar 700-775 mm.

Het weer was vooral nat in november, maar kende ook lange droge periode

De meeste maanden verliepen dit jaar nat tot zeer nat en daarbij haalden veel maanden een top-notering in de lijst met natste maanden. November leverde met 177 mm de grootste bijdrage aan dit recordnatte jaar. Nog nooit verliep november natter dan dit jaar. Alleen in februari, mei, juni en september viel minder neerslag dan gemiddeld. Vooral in januari, maar ook in maart, eind november en begin december viel soms winterse neerslag.

Opmerkelijk is dat juist in dit recordnatte jaar een recordlange periode zonder regen werd genoteerd. Maar liefst 39 dagen op rij viel in mei en juni geen meetbare neerslag in De Bilt. In die periode was sprake van toenemende droogte-problematiek, maar de droogte was vanaf de tweede helft van juli voorbij. Stevige buien brachten veel regen en tussendoor was de zon alsnog veel te zien.

Hieronder zie je alvast de weersvoorspelling voor eind deze week en het begin van 2024.

Toch nog een zeer zonnig jaar

Met al die regen zou je het niet verwachten, maar het was ook een uitzonderlijk zonnig jaar. Met circa 1912 uur zon was dit jaar de op zes na zonnigste sinds de metingen begonnen begin vorige eeuw. In de droge junimaand was het recordzonnig en ook in mei scheen de zon duidelijk meer dan normaal. September leverde, als de op drie na zonnigste september, ook een grote bijdrage aan het zonnige jaar.

Maar opvallend is vooral dat het ook in de vrij natte zomermaanden juli en augustus nog net zo zonnig was als normaal. De buien brachten veel neerslag in korte tijd, met tussendoor nog voldoende ruimte voor de zon. Ook in de andere maanden waren er nog zonnige perioden die de maand richting normale waarden trokken. Alleen december lijkt echt nog somberder dan normaal de boeken in te gaan.

Het weer was opnieuw recordwarm

Zowel de natte als de zonnige periodes gingen dit jaar meestal gepaard met hogere temperaturen dan gemiddeld. Alleen in april en begin mei was het echt duidelijk kouder dan normaal, waardoor het lentegevoel dit jaar lang uitbleef. En ook in de hoogzomer, toen de meeste Nederlanders vakantie hadden, lag de temperatuur duidelijk beneden normaal. Het weer zat de vakantiegangers dus niet mee. Ook begin maart en eind november was het iets kouder dan gebruikelijk.

De overmacht aan warmere dagen dan normaal heeft dit jaar in De Bilt gestuwd naar een nieuw warmterecord van 11,8 graden. Het record stond op 11,7 graden, gemeten in 2014 en 2020. In juni, begin juli en in september kwam het tot regionale hittegolven. In De Bilt kwamen deze niet voor. Wel werden maar liefst 117 warme dagen geteld en dat is het op één na hoogste aantal in een jaar. 2018 blijft recordhouder met 132 warme dagen.

Heter dan heet in Limburg, koud in Friesland

De hoogste temperatuur van het jaar werd gemeten op 9 juli in het Limburgse Arcen: 34,8 graden. Een dag eerder noteerde De Bilt met 32,2 graden zijn hoogste waarde van het jaar. De laagste waarde in ons land werd dit jaar gemeten op 1 december met in Leeuwarden -10,1 graden. Net genoeg voor strenge vorst. Zeer lokaal werd er geschaatst op een ijsbaan. Ook in februari lukte dat soms op skeelerbanen.

Dit jaar telde maar liefst zeven warmterecords en slechts één kouderecord. Dit past in de opwarmende trend van ons klimaat, waarin de warmterecords en kouderecords elkaar niet meer in evenwicht houden.

Opvallend weer met stormen en tornado’s

Het kwam dit jaar zes keer tot storm in ons land, namelijk op 13 maart, 5 juli, 19 september, 2 november en 24 november en op 21 december. Het was voor het eerst sinds 2017 dat het zo vaak stormde in de meteorologische herfst. Op 2 november gold in het westen, het IJsselmeergebied en in het Waddengebied code oranje voor storm Ciarán.

Maar zomerstorm Poly had op 5 juli de grootste impact en voor het noordwesten gold een weeralarm (code rood). In IJmuiden kwam het tot een zeer zware storm (windkracht 11) en een windstoot van maar liefst 146 km/uur. De storm op 21 december kreeg de naam Pia (een vrouw uit Wilp kwam daardoor om het leven), omdat deze in Denemarken fors uitpakte. De overige stormen kregen geen naam vanwege hun beperkte impact. Mogelijk krijgen we op oudejaarsdag nog te maken met storm Henk.

Op 4 juli kwam het in de omgeving van Apeldoorn tot schade door een tornado en op 13 september werd een beginnende windhoos gespot in de omgeving van Amsterdam.

De Slimste Mens-kijkers met kromme tenen voor tv: ‘Niet leuk meer dit’

Kun je je zonden ‘stil’ achter je laten en begraven? Niet als de IRA op je pad komt…

Dit gaat 2024 je extra kosten of opleveren door nieuwe belastingen

Reacties