Nikki Veerbeek Binnenland 1 dec 2023, 15:05

Leestijd: 4 minuten

Formatiesoap duurt voort: ‘Het gaat lastig worden zonder Pieter Omtzigt’

Het wil, bijna anderhalve week na de verpletterende winst van PVV, nog niet vlotten met de formatie. Wat zijn nog de mogelijkheden? En hoe belangrijk is Pieter Omtzigt (NSC) in de formatiepuzzel?

Eerder vandaag werd bekend dat de PVV officieel de grootste fractie wordt in de nieuwe Tweede Kamer. De partij van Geert Wilders krijgt 37 zetels. Daarna volgen GroenLinks-PvdA met 25 zetels en de VVD met 24 zetels. Nieuwkomer Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt heeft 20 zetels behaald.

‘Pieter Omtzigt nodig voor kabinet over rechts’

Deze week zat verkenner Ronald Plasterk voor het eerst met de fractievoorzitters om de tafel. Van meerdere partijen kreeg hij te horen dat hij het over rechts moet proberen. Dat zou immers de roep van de kiezer zijn.

Daar wringt het, want daarvoor is Pieter Omtzigt nodig en die wil niet praten met de PVV. De NSC-voorman heeft te veel bezwaren tegen de PVV en ziet een rechts kabinet niet zitten, omdat dat geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer. Zijn voorstel is een om eerst op basis van de inhoud op allerlei onderwerpen te kijken wat voor kabinet er mogelijk is. Daar voelen de andere partijen niets voor.

„Ik vrees dat Ronald Plasterk volgende week een nieuw rondje moet doen”, zegt politiek commentator Hans van Soest in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

En dan is er natuurlijk ook nog de positie van de VVD, die zegt een kabinet met PVV alleen te willen gedogen. Maar: „De VVD heeft wel gezegd te willen praten.”

Als Omtzigt stug blijft volhouden, dan behoort een minderheidskabinet nog tot de mogelijkheden. „Het is koffiedik kijken, maar daar lijkt het langzamerhand naartoe te gaan. Als Pieter Omtzigt hieraan vasthoudt, dan wordt het heel lastig om een kabinet te vormen”, zegt de commentator.

Ook een middenkabinet zou theoretisch kunnen. Maar Van Soest denkt niet dat de partijen daar oren naar hebben  „Er zijn grote bezwaren tussen GroenLinks/PvdA en de VVD. Die willen eigenlijk niet met elkaar.”

Partijen willen huid duur verkopen

En hoe zit het dan met een zakenkabinet, de vurige wens van Omtzigt? „Een zakenkabinet moet dan alsnog zaken gaan doen met een heel verdeelde Kamer, die op allerlei onderdelen heel verschillend denkt. Hoe dat in de praktijk zou functioneren, dat is echt volkomen onduidelijk.”

Toch denkt Van Soest niet dat de formatiepuzzel bij voorbaat hopeloos is. „Je ziet bij elke formatie dat partijen aan het begin heel hoog inzetten. Ze willen hun huid zo duur mogelijk verkopen. Er speelt altijd wat tactiek mee.”

Moeilijk wordt het volgens de commentator wel. „Er leven bij NSC echt grote principiële bezwaren in de fractie over samenwerking met de PVV. Ik zie niet zo heel erg snel hoe hij die gaat wegnemen.”

CDA, Volt en ChristenUnie willen niet met PVV regeren

Ook bij de kleinere partijen lijkt er weinig animo te zijn om met PVV te regeren, bleek gisteren en vandaag uit de gesprekken die ze met Plasterk voerden.

CDA-leider Henri Bontenbal ziet voor zijn partij geen rol weggelegd in een nieuwe coalitie. Gezien de verkiezingsuitslag past het CDA een rol in de oppositie, vindt hij. Hij wil ook niet in een kabinet met de PVV, ook niet als gedoogpartner, zei Bontenbal  na afloop van het gesprek. Volgens Van Soest is CDA alleen echt nodig zij als de VVD definitief niet wil meeregeren.

Mirjam Bikker (ChristenUnie) zei vandaag de oppositie in te gaan en een constructie met PVV niet te gedogen. Bikker vindt het ‘voorstelbaar’ dat PVV, VVD, NSC en BBB met elkaar gaan praten over een coalitie. „Maar ik heb al wel uitgesproken dat ten aanzien van PVV en Forum voor Democratie, ook voor de ChristenUnie geen gedoogconstructie denkbaar is. Het is de verantwoordelijkheid van een kabinet om te staan voor de rechtsstaat en de vrijheden die ons land kenmerken.”

Ook Volt-partijleider Laurens Dassen zei vandaag in het gesprek dat zijn partij niet in een kabinet met de PVV wil stappen. „Wij zien de PVV nog steeds als een antirechtstatelijke partij”, zei Dassen na afloop. „Wij maken ons grote zorgen over een partij die de grootste is geworden ondanks het uitsluiten van groepen, het beledigen van journalisten, het beledigen van politici en van de rechtspraak.”

Floortje Dessing emotioneel door dierenleed in slotaflevering: ‘Ik krijg hier tranen in mijn ogen van’

Filmproducent, schrijver en acteur Burny Bos (79) overleden

Reacties