Isabella van den Berg
Isabella van den Berg Binnenland 20 sep 2023, 
Leestijd: 3 minuten

Schadelijke stoffen rond Tata Steel in jaren 70 al gemeten: ‘Echt schandalig’

Tata Steel schadelijke stoffen schadeclaim
Staalfabriek Tata Steel, de uitstoot is van verre te zien. Foto: ANP / Olaf Kraak

Al in 1977 werd in een onderzoeksrapport gesignaleerd dat de lucht in de omgeving van de staalfabriek in de IJmond, nu Tata Steel, veel schadelijke stoffen bevatte. Van die stoffen was toen al bekend dat ze kankerverwekkend zijn.

Vooral in Wijk aan Zee, onder de rook van de staalfabriek, maten onderzoekers van het Gemeentelijk Centraal Milieulaboratorium Amsterdam hoge concentraties polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s).

Verontwaardiging

EenVandaag kreeg het rapport van destijds in handen en heeft het gepubliceerd. Het is onduidelijk wat er destijds met de uitkomsten is gedaan door bijvoorbeeld de provincie Noord-Holland. De provincie heeft het onderzoek samen met de gemeente Amsterdam betaald. Noord-Holland heeft nog geen reactie gegeven op het oude rapport.

Diverse Provinciale Statenleden zijn verontwaardigd. Ines Kostić van de Partij voor de Dieren trekt zelfs de conclusie dat de provincie „al 50 jaar weet dat Tata Steel kanker geeft”, maar daar niets tegen deed. Remine Alberts van de SP denkt dat het rapport in een la is verdwenen. „Nalatigheid of opzet?”

Concentraties vijf keer zo hoog

Over mogelijke gezondheidseffecten durfden de onderzoekers zelf destijds overigens niet te speculeren. Ze schreven wel dat de metingen in Wijk aan Zee een „erg afwijkend beeld” lieten zien ten opzichte van meetpunten buiten de regio IJmond. Vrijwel alle gemeten PAK’s zaten er in ongeveer vijf keer zo hoge concentraties in de lucht dan elders. Op de meetpunten Heemskerkerduin, Beverwijk en IJmuiden waren de concentraties ongeveer twee keer zo hoog.

De opstellers van het rapport merkten op dat aan hun resultaten „geen absolute betekenis kan worden gegeven”, maar ze legden wel een expliciet verband met het toenmalige bedrijf Hoogovens. „Bij winden over het Hoogoventerrein zijn op de meetpunten Wijk aan Zee en IJmuiden sterk verhoogde en in Beverwijk enigszins verhoogde concentraties gemeten, die wijzen op een duidelijke invloed van Hoogovens op het concentratieniveau ter plaatse”, schreven ze.

‘Focussen op hier en nu’

Staalbedrijf Tata Steel vindt het rapport uit 1977 over schadelijke stoffen rond de fabriek van voorganger Hoogovens „interessant voor geschiedkundigen”, maar het bedrijf wil vooral „focussen op het hier en nu”, reageert een woordvoerder. „Wij willen er keihard aan werken om onze uitstoot verder te verminderen.”

De woordvoerder van Tata Steel zegt niet te kunnen achterhalen of het rapport ook bij het bedrijf bekend was. „Het zit niet in ons archief”, zegt hij. De PAK’s waar het in 1977 al over ging, zijn ook nu nog van belang in onderzoeken. Tata Steel zelf meldde vorig jaar dat het de uitstoot van deze stoffen in drie jaar tijd had gehalveerd, onder meer door de bouw van nieuwe filterinstallaties.

Discussie over Tata Steel

In diverse latere rapporten werd getwijfeld over de invloed van de staalfabriek op bijvoorbeeld het relatief hoge aantal gevallen van longkanker in de regio. Daar is nog steeds discussie over. Het RIVM heeft de afgelopen jaren wel vastgesteld dat een aanzienlijk deel van de PAK’s, die neerdalen in de regio, van Tata moet komen.

Milieuorganisatie Greenpeace laat weten „enorm te schrikken” van de berichten. „Het maakt duidelijk hoe lang omwonenden van Tata Steel al het slachtoffer zijn van de gifwolken die de staalfabriek uitstoot. En tegelijkertijd hoe de overheden weigeren om in te grijpen bij zo’n gevaar voor de volksgezondheid.” Op sociale media klinkt veel ongeloof.

‘Geld verdienen kost geld’, Arjen Lubach legt uit waarom meer werken niet altijd loont

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.

Reacties