Cassandra Oostrom Binnenland 12 sep 2023, 15:50

Leestijd: 2 minuten

Overheid definitief niet verantwoordelijk voor gratis anticonceptie

Het hof in Den Haag heeft besloten dat de Nederlandse staat niet verplicht is om hormonale anticonceptie voor vrouwen gratis aan te bieden. Vijf maatschappelijke organisaties, waaronder Bureau Clara Wichmann en maatschappelijk campagnebureau DeGoedeZaak, voerden aan dat er sprake is van indirecte discriminatie, omdat de kosten voor anticonceptie „meestal voor rekening komen van de vrouw”.

Het hof kan dat echter niet afleiden uit de aangeleverde bewijzen van de organisaties en blijft daarom bij hetzelfde besluit als de eerdere rechters.

Gratis anticonceptie

In 2020 spanden onder andere Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak een zaak aan tegen de Staat om via de rechter af te dwingen dat alle anticonceptiemiddelen – behalve condooms – gratis worden.

Tot 2011 zat anticonceptie in het basispakket van zorgverzekeringen. Nu is het de regel dat zolang vrouwen onder de 18 zijn, hun zorgverzekeraar de kosten van anticonceptie vergoedt. Tussen de 18 en de 21 wordt het verrekend met hun eigen risico. Maar als zij eenmaal ouder zijn dan 21, moeten zij zelf ervoor betalen. Discriminatie, vinden de organisaties. Want seks vindt toch meestal plaats tussen twee personen en ook mannen zijn hierbij betrokken.

De rechter ging hier echter niet in mee: het zou geen discriminatie zijn dat vrouwen boven de 21 zelf voor hun anticonceptie moesten betalen, zo luidde het oordeel in oktober van hetzelfde jaar. Het zou daarnaast om slechts geringe kosten gaan.

Hoger beroep

De organisaties waren het niet eens met de uitspraak en gingen in hoger beroep. „Er zou geen boete moeten zitten op het hebben van een baarmoeder. Anticonceptie is geen luxeproduct, maar iets wat ontzettend veel mensen in hun dagelijks leven moeten gebruiken”, aldus Renske Wienen eerder dit jaar. „We hopen daarom natuurlijk dat het Gerechtshof ons gelijk geeft.”

Helaas voor de organisaties geeft het Gerechtshof hen geen gelijk. De cijfers die in het overhandigde rapport ‘We doen het samen’ (een rapport over de oneerlijke verdeling van kosten voor anticonceptie, red.) van expertisecentrum Rutgers naar voren komen zijn volgens het hof „onvoldoende eenduidig”. Het hof benadrukt echter wel dat het met de uitspraak niet wil zeggen dat de kosten van anticonceptie geheel gelijk verdeeld zijn tussen mannen en vrouwen.

Reactie op besluit

Linde Bryk, hoofd strategische rechtszaken bij Bureau Clara Wichmann reageert op het besluit: „Helaas is het Hof Den Haag vandaag niet in onze vordering meegegaan. Maar de strijd om gratis anticonceptie is nog niet gestreden. Anticonceptie is een fundamenteel reproductief recht waar de hele maatschappij van profiteert. Dit zou dan ook voor alle vrouwen en mensen met een baarmoeder kosteloos moeten zijn. Wij zetten de strijd van onze moeders en grootmoeders voort.”

Renske Wienen, campagnestrateeg bij DeGoedeZaak: „De politiek kan de keuze maken haar burgers geschikte anticonceptie te bieden. We hopen dat politieke partijen de discriminatoire aard van dit beleid afwijzen, een stap voorwaarts doen, en gratis anticonceptie opnemen in hun verkiezingsprogramma. Uiteindelijk hopen we natuurlijk dat er ook in het coalitieakkoord geen ruimte is voor discriminatie, en gratis anticonceptie een feit wordt.”

Britse vrouwelijke chirurgen slachtoffer van seksueel wangedrag tijdens operaties: ‘Ik voelde me vernederd’

Reacties