Nikki Veerbeek Binnenland 7 aug 2023, 12:05

Leestijd: 3 minuten

Minder blikjes en kleine flesjes in het zwerfafval door statiegeld, maar er gaat nog héél veel mis

Hoewel er minder blikjes en flesjes in het zwerfafval belanden door de introductie van statiegeld hierop, valt het percentage dat wordt ingezameld vies tegen. Ook zorgt vooral het statiegeld op blikjes voor andere problemen, zoals lange rijen bij het inleveren en meer andere afval op straat.

Volgens het Afvalfonds werd vorig jaar 68 procent van alle plastic flessen en flesjes ingezameld. Dat blijkt uit jaarverslag van 2022. Jaarlijks worden ongeveer 700 miljoen grote plastic flessen op de Nederlandse markt gebracht en ook 1 miljard kleine flesjes. De wettelijke doelstelling voor die inzameling ligt op 90 procent.

Minder kleine flesjes

Er worden veel minder kleine flesjes ingezameld dan wettelijk afgesproken. Slechts 58 procent werd in 2022 ingeleverd, meldt het Algemeen Dagblad. Sinds 1 juli 2021 zit er ook statiegeld op kleine plastic flesjes. Omgerekend gaat het om vierhonderd miljoen flesjes per jaar en dus meer dan één miljoen per dag.

Dat er zo weinig kleine flesjes terugkomen, ligt niet aan de bekendheid van het systeem: 91 procent van de Nederlanders weet van het bestaan. Directeur Hester Klein Lankhorst denkt dat gedragsverandering tijd kost: „Je kunt alleen constateren dat mensen het niet willen, of dat het ze niet makkelijk genoeg wordt gemaakt. We zullen aan de bak moeten”, zegt ze tegen de krant.

Ondanks dat ze niet helemaal tevreden is, verdient de consument volgens haar een compliment. „Omdat die in korte tijd een flinke gedragsverandering heeft laten zien. Van alle Nederlanders is 91 procent bekend met de 15 cent statiegeld op kleine plastic flessen. Dat is mooi, maar moet beter. We weten dat gedragsverandering tijd kost. Extra communicatie, het voortdurend herhalen van de boodschap én het uitbreiden van innamepunten moeten het inlevergedrag verder positief beïnvloeden.”

Er zijn nu meer dan 28.000 innamepunten voor plastic flesjes met statiegeld. Het gaat om ruim 5000 punten bij onder meer supermarkten, grote tankstations en op NS-stations zoals Utrecht CS en Amsterdam CS waar je statiegeld terugkrijgt. Daarnaast zijn er ongeveer 23.000 innamepunten bij bijvoorbeeld sportverenigingen en bioscopen, waarbij het statiegeld dan naar een goed doel gaat.

Statiegeld op blikjes

Sinds 1 april van dit jaar zit er ook 15 cent statiegeld op blikjes. Jaarlijks worden ruim 2,5 miljard blikjes bier, fris en andere dranken op de Nederlandse markt gebracht. Ook hier wordt een grote reclamecampagne voor gevoerd. Inmiddels weet 98 procent van de Nederlanders dat er statiegeld op blik zit, stelt het Afvalfonds. Er zou ook al een duidelijke vermindering van het aantal blikjes in het zwerfafval te zien zijn sinds de invoering van statiegeld.

Dat klinkt best positief, maar er komen ook veel klachten binnen over het systeem. Zo zorgt het massaal inleveren voor lange rijen en storingen bij de automaten. Ook worden afvalbakken overhoop gehaald door mensen die op zoek zijn naar blikjes (en flesjes). Dat zorgt juist weer voor méér zwerfafval. „We zien de flesjes en blikjes niet meer op straat, dat is het voordeel, maar nu zien we juist meer ander afval rondom die bakken”, zegt een Amsterdamse vuilnisman tegen de NOS.  In meerdere steden wordt daarom geëxperimenteerd met doneerringen. Dat zijn ijzeren ringen rond vuilnisbakken waar mensen hun statiegeldflesjes in kunnen zetten.

Kijkers (weer) ontroerd om laatste concert Rob de Nijs: ‘Kan iemand stoppen met uien snijden?’