Erik Jonk Binnenland 6 jul 2023, 15:15

Leestijd: 3 minuten

Premier Rutte op ramkoers in debat asielzoekers, laat hij het kabinet vallen?

Premier en VVD-leider Mark Rutte heeft gisteravond de druk op het asieloverleg flink opgevoerd, zeggen ingewijden rond de coalitie. Rutte zou over het maatregelenpakket willen stemmen in de ministerraad, mochten de vier coalitiepartijen er vanavond niet alsnog uitkomen. Daarmee lijkt hij de val van het kabinet een serieuze optie te vinden.

Binnen de EU werd begin vorige maand nog een akkoord over de instroom van asielzoekers bereikt. Hoewel er nog allerlei haken en ogen aan dat akkoord hangen, gaat het bij deze afspraken onder meer over het al aan de Europese buitengrens beoordelen van migranten uit veilige landen. In Nederland wordt er door leden van het kabinet sinds gisteren weer (fel) over asielzoekers vergaderd. De VVD en met name Mark Rutte willen er deze week nog uitkomen. Of beter gezegd: vanavond.

‘Rutte op ramkoers, val kabinet lijkt niet ver weg’

Vanuit het CDA wordt de druk op het asieloverleg en een eventuele stemming een „raar stijlfiguur” genoemd. Andere bronnen zeggen dat de premier hiermee de zaak op de spits drijft. Dat er sprake is van een crisissfeer, wordt door alle bronnen bevestigd. De NOS noemt de gang van zaken ‘Rutte op ramkoers’ en ‘val van het kabinet lijkt niet ver weg‘. Op Twitter zal worden gejuicht. Daar is de hashtag #stemzeweg al tijdenlang trending. Maar ja, wat krijgen we daarna? Dit is echter op de zaken vooruitlopen.

Premier Rutte op ramkoers, val kabinet lijkt niet ver weg https://t.co/WSzW0xp3sw

— NOS (@NOS) July 6, 2023

„Als dit een onderhandelingstactiek is, is het een behoorlijke lompe”, zegt een bron. De grootste regeringspartij lijkt bereid tot het gaatje te gaan om strengere asielmaatregelen voor elkaar te krijgen. Mark Rutte zal ook wel moeten, want hij beloofde dat de VVD-leden al twee keer. Andere partijen vinden deze opstelling „onverantwoord”. Zo’n stemming komt bijna nooit voor, omdat ervan uit wordt gegaan dat de regeringspartijen tot een compromis kunnen komen waar ze allemaal mee kunnen leven.

Verzet bij D66 en ChristenUnie

De VVD bepleit een harde lijn waar het aankomt op nareizen, wat op verzet stuit bij D66 en de ChristenUnie. Die partijen zouden alleen bereid zijn om „excessen” in te perken op dit gebied. Zij kunnen ermee akkoord gaan dat alleen leden van het kerngezin mogen nareizen. Over het algemeen klinkt dat de opgave om eruit te komen niet onmogelijk is, zolang bij iedereen maar de goede wil blijft.

Er wordt dan ook getwijfeld aan de motieven van de VVD om zulk hard spel te spelen. Partijen wijzen erop dat de asielinstroom dit jaar lager lijkt uit te vallen dan de 70.000 waar eerder rekening mee was gehouden. Vooral D66 en ChristenUnie enerzijds en de VVD / Rutte anderzijds staan tegenover elkaar. Voor het CDA is het vooral belangrijk dát er een deal komt, zodat het kabinet niet valt en zodat de regeringspartijen laten zien er samen uit te kunnen komen.

Gefronste wenkbrauwen

Overigens is niet alleen de opstelling van de VVD tegen het zere been. Ook de volgens sommigen onvermurwbare houding van D66 en ChristenUnie leidt tot gefronste wenkbrauwen.

Hoewel de sfeer om te snijden is, is nog altijd onduidelijk wat de uitkomst is. Het is niet gezegd dat het kabinet valt als er morgen geen pakket ligt, zeggen ingewijden. „Zolang we praten zit er in ieder geval beweging in”, zegt een ingewijde. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie) zei vandaag nogmaals dat hij ervan uitgaat dat morgen in de ministerraad een besluit wordt genomen.

Stelling: ‘Een prikplicht is geen goede maatregel tegen de gedaalde vaccinatiegraad van kinderen’