Nikki Veerbeek Binnenland 14 jul 2023, 13:45

Leestijd: 5 minuten

Politiek Den Haag op zijn kop: leegloop met vertrek Schouten compleet, wie durft Kaag en Rutte op te volgen?

De val van kabinet Rutte IV heeft een Haagse stoelendans ontketend. Verschillende politieke kopstukken zwaaien af: Mark Rutte himself, maar ook D66-leidster Sigrid Kaag en vicepremier Carola Schouten zeggen de politiek vaarwel. Wie durft hun schoenen te vullen? Een overzicht van de huidige ontwikkelingen rondom de coalitiepartijen.

Het kabinet viel precies een week geleden.

Rob Jetten werpt zich op als lijsttrekker bij D66

Kaag maakte gisteren bekend uit de politiek te stappen. In Trouw zei ze dat ze niet nog een keer lijsttrekker wil worden. De „haat, intimidatie en bedreiging” waar ze mee te maken krijgt en de impact daarvan op haar gezin is de reden dat ze ermee stopt.

Wie moet haar opvolgen? Op dit moment lijkt Rob Jetten hierop af te stevenen. Hij heeft zich vandaag kandidaat gesteld voor het lijsttrekkerschap van zijn partij. Hij wil ook een gooi doen naar het premierschap, zegt hij desgevraagd. „We zaten de vorige keer met Sigrid Kaag heel dichtbij. We doen mee om te winnen.”

De bewindsman vindt het jammer dat Kaag niet door wil. Hij had graag nog een keer met haar de campagne in gewild. Tegelijkertijd zegt hij te voelen dat het „eindelijk mijn tijd is.” Ondanks de slechte score van D66 bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart en de lage stand in de peilingen, wil Jetten niet een heel andere koers varen dan zijn voorganger, als hij door D66-leden inderdaad tot lijsttrekker wordt gekozen.

„Peilingen zijn natuurlijk heel erg interessant, maar het gaat om de uitslag. Ik ga wel op mijn eigen manier de campagne voeren.” Hij benadrukt daarbij vooral dat hij deel uitmaakt van een „nieuwe generatie” politici. Die zouden volgens hem minder op het politieke spel en meer op oplossingen zijn gericht.

Fractievoorzitter Jan Paternotte liet gisteren bij talkshow Renze weten geen lijsttrekker te willen worden voor D66. Dat kan hij namelijk niet combineren met de zorg voor twee jonge kinderen. „Als je echt voor lijsttrekker gaat, dan moet je er nog meer kunnen zijn, dan moet je nog meer inzet plegen.”

D66 wil op korte termijn lijsttrekkersverkiezingen organiseren voor een opvolger. Kandidaten kunnen zich volgende week melden.

Steun voor Jetten

D66-bewindspersonen spreken hun volle steun uit voor de ambitie van Jetten om lijsttrekker te worden bij de komende verkiezingen. Defensieminister Kajsa Ollongren vindt hem „de allerbeste kandidaat”. Ze werd zelf ook genoemd als mogelijke opvolger van Kaag, maar ze doet het niet. Dat liet de demissionair bewindsvrouw voor aanvang van de ministerraad weten.

Ook zorgminister Ernst Kuipers is blij dat Jetten de kar wil trekken. Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf laat via Twitter weten „alle steun” aan Jetten te geven. „Trots op deze ervaren en energieke kandidaat-lijsttrekker die zich met hart en ziel inzet voor een duurzame toekomst.” Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) sluit zich aan bij de steunbetuigingen aan Jetten. „Geweldig”, twittert ze. Ook staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw/Groningen) laat weten dat hij Jetten ‘voluit’ steunt.

Carola Schouten (ChristenUnie) stapt uit politiek

Carola Schouten, vicepremier namens de ChristenUnie, stapt uit de landelijke politiek. Ze komt niet op de lijst van de ChristenUnie voor de Tweede Kamerverkiezingen en als haar partij meedoet aan een nieuw kabinet, zal zij geen minister worden. Dat meldt de ChristenUnie in een persbericht.

Schouten is naast vicepremier ook minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Ze was twee keer de secondant die oud-partijleider Gert-Jan Segers bijstond bij onderhandelingen in de formatie. „Er staat een nieuwe generatie klaar waarbij ik weet dat de ChristenUnie daar in goede en vertrouwde handen is”, schrijft ze. „Het was me een groot voorrecht om namens en met de mensen van de ChristenUnie te werken aan onze idealen. Maar nu geef ik dat stokje door, ik zal me niet meer kandideren voor de kieslijst en straks vertrekken uit Den Haag.”

Wie wordt de nieuwe VVD-lijsttrekker?

De ‘vraag der vragen’ blijft wie van de VVD het stokje van afzwaaiend premier Mark Rutte wil overnemen. Binnen de partij zongen al een aantal namen rond, maar het beeld wordt steeds duidelijker. Justitieminister Dilan Yesilgöz heeft zich eerder deze week naar voren geschoven. Als Yesilgöz wordt verkozen én de VVD weer als de grootste uit de verkiezingen komt, kan zij de eerste vrouwelijke premier van ons land worden.

Yesilgöz is een van de voornaamste VVD’ers die genoemd wordt om lijsttrekker te worden. Enkele kanshebbers zijn al weggevallen. Zo liet fractievoorzitter Sophie Hermans weten geen lijsttrekker te willen worden. Edith Schippers liet maandag al weten niet beschikbaar te zijn en ook Klaas Dijkhoff en Jeanine Hennis hebben geen belangstelling.

Het partijbestuur heeft Yeşilgöz als voorkeurskandidaat bestempeld. Ze bleek op brede steun te kunnen rekenen. Yeşilgöz heeft zich volgens het VVD-bestuur „meer dan bewezen in verschillende functies binnen de VVD en in het kabinet”. De partijtop vindt haar gezien haar „capaciteiten en visie” de beste keuze en vertrouwt erop dat zij „een duidelijk liberaal geluid” laat horen.

Dat Yeşilgöz de voorkeur van het partijbestuur geniet, betekent nog niet dat zij al zeker is van het lijsttrekkerschap. Andere VVD’ers hebben tot en met zondag 13 augustus de tijd om zich ook kandidaat te stellen. Naast Yesilgöz heeft vooralsnog alleen oud-Kamerlid André Bosman zich gemeld, maar zijn kansen worden niet groot geacht.

Marnix van Rij (CDA) neemt ook afscheid van politiek

Vandaag bleek dat er nóg iemand weggaat uit politiek Den Haag: staatssecretaris Marnix van Rij (CDA). Hij laat aan De Telegraaf weten dat het tijd is voor een nieuwe generatie. „Ik denk graag op de achtergrond mee”, zegt de bewindsman.

Van Rij (62) had niet alleen een belangrijke kabinetspost als staatssecretaris die over belastingen en de Belastingdienst ging, maar is ook voor het CDA een prominent figuur. Hij was in crisistijd interim-partijvoorzitter en speelde ook achter de schermen een grote rol voor zijn partij. Na het vertrek van Kamerlid Pieter Omtzigt uit het CDA, moest Van Rij de door gedoe verscheurde partij weer bij elkaar krijgen.

Ook de afgelopen anderhalf jaar van dit kabinet, waarin CDA-partijleider Wopke Hoekstra als minister van Buitenlandse Zaken vaak in het buitenland zat, hield Van Rij zich veel bezig met partijaangelegenheden.

Wegpiraten in De Oranjezomer: Jan Joost van Gangelen betrapt door ‘burgersjakie’, Rutger Castricum is ‘asociale wielrenner’