Nikki Veerbeek Binnenland 26 jun 2023, 16:57

Leestijd: 3 minuten

Forse toename van dreiging, agressie en geweld door asielzoekers, zorgen ‘eigen rechters’

De asielcrisis is een van de grootste hoofdpijndossiers van deze tijd. Uit een nieuw jaaroverzicht blijkt dat het aantal misdrijven en incidenten in de opvanglocaties flink is toegenomen. In Ter Apel, het epicentrum van de vluchtelingencrisis, nemen omwonenden het heft in eigen hand en dat baart zorgen.

Vorig jaar steeg het aantal gevallen van dreiging, agressie en geweld in opvanglocaties voor vluchtelingen met 42 procent. De toename is verklaarbaar, want het aantal bewoners steeg ook met bijna 40 procent.

WODC: ‘Kleine groep asielzoekers veroorzaakt problemen’

Een kleine groep asielzoekers veroorzaakt de problemen, benadrukt het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid in zijn jaaroverzicht. Ongeveer 7 procent van de bewoners was betrokken bij een incident en ongeveer 3 procent werd verdacht van een misdrijf. In 2022 zijn in totaal 8730 incidenten geregistreerd. Het jaar ervoor waren er 6160 gevallen en nog een jaar eerder 6345.

In 44 procent van de gevallen gaat het om verbale agressie en in 32 procent om fysiek geweld. Bij 16 procent is de agressie niet gericht tegen een ander, maar tegen de persoon zelf: mensen dreigen dat ze zichzelf iets aandoen, of doen dat daadwerkelijk. Bij een op de tien incidenten is de agressie ‘non-verbaal’. Dan laten mensen intimiderende houdingen of gebaren zien.

De misdrijven en incidenten vinden vooral plaats op asielzoekerscentra. Bijna een kwart gebeurde op locaties voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv). Hier zijn naast Syriërs (de grootste groep in de azc’s en crisisnoodopvang) vooral Marokkanen, Algerijnen en Nigerianen betrokken. Bij misdrijven gaat het met name (77 procent) om zaken als inbraak en (winkel)diefstal. De politie registreerde 5700 verdachten (4000 in 2021). Maar omdat sommige vreemdelingen betrokken waren bij meerdere zaken, komt de teller uit op 2300 unieke verdachten. Mensen uit Noord-Afrikaanse landen hebben een relatief hoog aandeel.

Volgens het WODC speelt het tekort aan opvangplekken een rol. Niet alleen moeten mensen langer wachten op een beslissing over hun asielaanvraag, daarnaast hebben ze te maken met „meer onzekerheid over en lagere kwaliteit van opvang en hoge bezettingsgraden.” Het gaat niet om alle incidenten en misdrijven, zegt het WODC. Zaken die bijvoorbeeld buiten het aanmeldcentrum in Ter Apel gebeurden, zijn niet meegerekend. Ook het grootste deel van de Oekraïense vluchtelingen valt buiten de cijfers.

Aanmeldcentrum Ter Apel

Vooral rondom aanmeldcentrum Ter Apel is de afgelopen tijd veel te doen geweest. Vorig jaar moesten mensen noodgedwongen in het gras voor het asielcentrum slapen, omdat binnen geen plek was. Ook nu is het centrum overbelast. In de zomer wordt weer een piek aan mensen verwacht die asiel komen vragen. Kabinet Rutte probeert al tijden bij andere gemeenten asielopvang los te peuteren, met wisselend succes, want nogal wat gemeenten weigeren. De vrees bestaat dan ook dat door een hoge toestroom straks opnieuw asielzoekers in Ter Apel buiten slapen.

Daarnaast klagen de bewoners van Ter Apel over een toenemende overlast vanuit het aanmeldcentrum. De Groningse burgemeester Koen Schuiling gaf eerder aan dat hij zich ernstig zorgen maakt dat de situatie uit de hand loopt. EenVandaag komt vandaag met een item over het dorp. De bewoners hebben het gevoel in de steek gelaten te zijn door Den Haag en nemen het heft in eigen handen. Zo zijn meerdere mensen sinds een paar maanden vrijwillig aan het surveilleren in het dorp om te proberen problemen te voorkomen. Daarover schreef De Telegraaf zaterdag. Een ander werkt met bewoners van het azc om ze een uitlaatklep te geven.

Raadslid Herma Hemmen zei het CDA vaarwel omdat ze het gevoel had dat de partij wegkeek voor de problemen in Ter Apel. Zij richtte daarom haar eigen partij op. Ze waarschuwt dat het weleens gevaarlijk kan zijn dat mensen zelf actie ondernemen. „Je hebt heel veel groepsapps van straten en buurten die elkaar op de hoogte houden. Het is natuurlijk hartstikke goed dat je met elkaar waakt over de veiligheid. Maar je merkt wel dat het in die groepsapps ook heel snel kan escaleren. Pas ervoor op dat je voor eigen rechter gaat spelen en zelf in gaat grijpen. Voor je eigen veiligheid, maar natuurlijk ook voor de veiligheid van de asielzoekers.”

Zaterdag gaat gratis wegwerpplastic in de ban, maar er zijn veel praktische bezwaren: ‘Totaal onwerkbaar’