Nikki Veerbeek Binnenland 18 mei 2023, 08:51

Leestijd: 3 minuten

Kabinet en boerenorganisaties halen nachtje door met ‘zware gesprekken’, maar komen er niet uit

Ondanks een marathonoverleg van 24 uur tussen het kabinet en boerenorganisaties, ligt er nog steeds geen landbouwakkoord op tafel. Dat zei landbouwminister Piet Adema vanochtend. De partijen onderhandelden tot diep in de nacht, maar clashen op belangrijke thema’s. De komende weken gaan ze weer rond de tafel.

Hiermee is de beoogde deadline van Adema en Land- en Tuinbouworganisatie (LTO), vóór Hemelvaart, niet gehaald. De onderhandelingen duren nu al langer verwacht. LTO stelde eerder nog een ultimatum dat vorige week maandag afliep. Ondanks dit drukmiddel was de organisatie niet tevreden over de definitieve tekst van het onderhandelingsakkoord. De concepttekst werd afgewezen, omdat er „forse bijsturing” nodig was. Daarop besloten de betrokken partijen gisteren verder te praten.

Het conceptakkoord lekte dinsdag uit via RTL Nieuws. Uit die stukken kwam naar voren dat de landbouwsector aan strengere duurzaamheidseisen moet voldoen. Wel zouden boeren een hogere marge overhouden. Het is nog niet bekend waar de hogere prijzen terechtkomen, maar bronnen zeggen dat deze niet alleen worden opgebracht door de consument. Ook moeten boeren meer doen aan natuurbeheer, in ruil voor een vergoeding. Hiermee wordt waardevermindering van landbouwgrond deels gecompenseerd.

Piet Adema over akkoord: ‘Grote stappen gezet, maar moet echt nog wat gebeuren’

Adema verwacht dat de komende weken nog „intensieve gesprekken” nodig zijn. „Er moet echt nog wat gebeuren.” Over bijvoorbeeld de financiering van de landschapsdiensten moet nog doorgepraat worden, zegt de landbouwminister. Dat geldt ook voor onder meer het perspectief voor jonge boeren en het mestbeleid. „We praten over hele grote thema’s, die ingrijpend zijn voor de landbouwsector. Het gaat echt ergens over.”

Adema benadrukt wel dat er „grote stappen” zijn gezet tijdens het urenlange overleg, maar gaf geen verdere toelichting wat die stappen inhouden. Premier Mark Rutte schoof eerder in de nacht aan om voor een doorbraak te zorgen. Hij zei na afloop dat er „intensieve, goede gesprekken” zijn gevoerd. „Maar er is nog veel werk aan de winkel.”

Dat er nog geen overeenstemming is over het landbouwakkoord kan ook voor de Haagse politiek grote gevolgen hebben. CDA-leider Wopke Hoekstra kondigde aan opnieuw te willen onderhandelen over de stikstofdeadline: het kabinet wil daar 2030 voor hanteren, maar dat vindt Hoekstra niet te dragen. Voordat hij verder wil onderhandelen, moet er wat hem betreft eerst een landbouwakkoord liggen. Hierdoor kan de onduidelijkheid over het stikstofbeleid langer voortduren.

LTO: ‘Verwachten stappen vanuit het kabinet’

Volgens LTO liggen er nog „diverse belangrijke thema’s open” om tot een landbouwakkoord te komen, zegt voorzitter Sjaak van der Tak. Het gaat volgens hem om de financiering van landschapsdiensten en agrarisch natuur- en landschapsbeheer, bescherming van boeren die door willen gaan, mest en grondgebondenheid en het proces rondom de PAS-melders (Programma Aanpak Stikstof).

„Voor landschapsdiensten moet een verdienmodel voor boeren gemaakt worden waarmee ze perspectief krijgen”, zegt Van der Tak in een toelichting. „En er moet bescherming komen op het punt van mest en grondgebondenheid zodat boeren niet iedere keer met rechtszaken geconfronteerd worden. Voor PAS-melders moet een oplossing komen”, vervolgt de voorzitter. Daarmee verwijst de voorzitter onder andere naar boeren die buiten hun schuld geen vergunning hebben.

„We zijn er deze nacht ondanks zware gesprekken met de minister-president en de minister van LNV niet uitgekomen. Over de vier onderwerpen vervolgen we het gesprek met het kabinet. Het moge vanuit LTO helder zijn: we verwachten van het kabinet echt stappen”, zei Van der Tak. „We hebben één plicht: dat we er de komende twee, drie weken uitkomen. Dat is in het belang van onze boeren, maar vooral in het belang van een toekomstbestendige landbouw.”

Filmfestival Cannes: 5 premières (mét Johnny Depp) om je vingers bij af te likken