Thom Voogt Binnenland 2 mei 2023, 11:56

Leestijd: 2 minuten

Angst neemt toe: dit is hoe bang we in Nederland zijn voor oorlog

Het is weer bijna tijd voor de jaarlijkse dodenherdenking. Een dag waarbij we stilstaan bij verschillende groepen oorlogsslachtoffers. Uit het Nationaal Veiligheidsonderzoek, dat werd uitgevoerd in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, blijkt dat we in 2023 een stuk angstiger zijn voor oorlog dan in voorgaande jaren.

Het Nationaal Veiligheidsonderzoek wordt ieder jaar, sinds 2001, afgenomen onder Nederlanders. Vanaf 2020 voert Onderzoeksbureau Centerdata dit uit.

Bang voor oorlog

Ongeveer een derde van de Nederlanders is bang dat Nederland in de komende vijf jaar betrokken zal raken bij een oorlog, of dat mensen met wie ze zich verbonden voelen in de komende vijf jaar betrokken raken bij een oorlog. In 2021, toen die vraag ook werd gesteld, betrof dit nog ongeveer een op de tien mensen.

Verder komt uit de cijfers naar voren dat oudere mensen vaak banger zijn voor oorlog dan jonge mensen. De vrees dat zoiets als de Tweede Wereldoorlog opnieuw kan gebeuren, wordt vaker als reden genoemd om op 4 mei te herdenken en 5 mei te vieren. „Deze resultaten zijn vermoedelijk te verklaren door de inval van Rusland in Oekraïne”, aldus het comité in een persbericht.

Voor het onderzoek werden zo’n 1200 Nederlanders ondervraagd. De onderzoekers geven aan dat deze groep een representatieve afspiegeling van de bevolking is. Met allerlei personen van 16 jaar of ouder.

Herdenken en vieren

Het is een traditie om ieder jaar stil te staan bij de vele oorlogsslachtoffers die in het verleden gevallen zijn. Op 4 mei staat het leven om acht uur ’s avonds twee minuten letterlijk stil. Buschauffeurs zetten hun voertuig langs de weg, bioscopen zetten films even op pauze en vrijwel iedereen in Nederland is twee minuten stil. Net als in voorgaande jaren geeft een groot deel van de Nederlandse bevolking aan de Nationale Herdenking (heel) belangrijk te vinden: 85 procent. Dat was een jaar eerder 83 procent.

View this post on Instagram

A post shared by Nationaal Comité 4 en 5 mei (@nationaalcomite4en5mei)

Wat betreft Bevrijdingsdag ligt dit percentage op 77 procent, tegen 75 procent een jaar eerder. Een ruime meerderheid (70 procent) van de ondervraagden zou 5 mei graag zien als jaarlijkse vrije dag. Nu is dit slechts een keer in de vijf jaar het geval.

Momenteel is er veel te doen over vlaggen die door Nederlanders omgekeerd worden opgehangen. Dit wordt onder meer gedaan als protest tegen het kabinetsbeleid. Er wordt nu opgeroepen om de vlaggen ‘op zijn minst’ op 4 en 5 mei uit respect recht te hangen.

Breder trekken dan alleen oorlog

Uit het onderzoek blijkt overigens ook dat bij steeds meer mensen er „een groeiende wens is om datgene wat herdacht wordt breder te trekken.” Zo vindt 59 procent dat er meer aandacht zou moeten zijn voor andere oorlogen dan alleen die uit de Tweede Wereldoorlog. In 2022 was dat nog ‘maar’ 53 procent.

Daarnaast zouden veel mensen ook graag willen dat het woord ‘Bevrijdingsdag’ veranderd zou worden naar ‘Dag van de Vrijheid’. Daarmee zou meer nadruk gelegd worden op vrijheid in het algemeen en op democratie en mensenrechten, aldus de onderzoekers.

Rotterdamse burgemeester Aboutaleb reageert op explosies: ‘Er heerst hier bij een heleboel mensen angst’