Julia Osendarp Belasting 11 nov 2022, 14:51

Leestijd: 4 minuten

Pfizer meest winstgevende bedrijf Nederland, mede door belastingtrucjes: ‘Roof’

Onderzoeksplatform Follow the Money duikt verder in de belastingtrucjes van farmaceutisch bedrijf Pfizer. Mede door de ontwikkeling van het coronavaccin blijkt Pfizer het meest winstgevende bedrijf van Nederland. Maar de farmaceut betaalt bijzonder weinig belasting en daarin blijkt de Nederlandse Pfizer-afdeling een grote rol te hebben.

Vorig jaar klonken de eerste geluiden over de wel, of niet, belastingbetaler Pfizer. Bij Op1 verdedigde Nederlands Pfizer-topman Marc Kaptein de zaak en hij werd destijds al door onderzoeksplatform Follow the Money aan de tand gevoeld.

Nederlandse Pfizer-kantoor belangrijke speler

Maar Follow the Money gaat verder en deed, zoals de naam al doet vermoeden, verder onderzoek naar de geldstromen. Vandaag publiceren zij nieuwe ontdekkingen over het Pfizer-verhaal. Waaruit blijkt dat de Nederlandse Pfizer-afdeling een belangrijke rol speelt voor het farmaceutische bedrijf. Een bescheiden 21,6 miljard dollar werd namelijk op Nederlandse bodem verdiend.

Blijkbaar is het voor Pfizer gunstig om de winst zoveel mogelijk via Nederlandse belastingstromen te laten gaan. Waarom? Zo omzeilt het bedrijf de Amerikaanse belastingdienst en die van andere landen. Van de totale omzet van 81,3 miljard dollar, staat 56,2 miljard in de boekhouding van het Nederlandse Pfizer-kantoor. De omzet van het Nederlands kantoor steeg in één jaar tijd, van 2020 naar 2021, met 22 miljard dollar. Met een winst van 14,3 miljard.

Pfizer maakt ‘slim’ gebruik van regels belasting

Het Nederlandse Pfizer-kantoor heet C.P. Pharmaceuticals International CV (CPPI). De giga-omzet heeft het bedrijf voornamelijk te danken aan het coronavaccin en het medicijn Paxlovid voor covidpatiënten. Pfizer deelt de opbrengst met de Duitse partner BioNTech.

En volgens Follow the Money maakt Pfizer ‘slim’ gebruik van de belastingregels. Het bedrijf betaalde vorig jaar slechts 9,3 procent belasting. CPPI draagt volgens het onderzoeksplatform nagenoeg niks af. Integendeel, ze verdienen volgens de papieren helemaal niks. Het bedrijf maakte 59 miljard dollar verlies. En die 21,6 miljard dollar winst dan? Die ging naar de dochterondernemingen in het buitenland. „Het lijkt erop dat Pfizer de winst doorsluist naar Delaware, een Amerikaanse staat met voor grote bedrijven zeer gunstige fiscale regels”, aldus het onderzoeksplatform. Volgens Peter Kavelaars, hoogleraar fiscale economie, is een belastingtarief van 9,3 procent voor een bedrijf als Pfizer aan de lage kant.

Geldstromen via Nederland en weinig belasting

Vincent Kiezebrink van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) spreekt heldere taal tegen Follow the Money. „We worden beroofd waar we bij staan.” Beroofd? Ja, want volgens Kiezebrink zijn de vaccins ontwikkeld op universiteiten, mede met belastinggeld. „Nu kopen overheden die vaccins terug, voor een flinke prijs, met belastinggeld. Toch vindt Pfizer het nog nodig geld te verschuiven via belastingparadijzen.”

Volgens Follow The Money is de reden om de geldstromen via Nederland te laten vloeien, puur belastingtechnisch. Hoe die financiële wegen precies werken, blijft volgens het platform en de betrokken deskundigen gissen. Wegen via patenten en royalty’s, leningen over en weer en geschuif tussen belastingparadijzen kunnen daar allemaal aan bijdragen.

Pfizer-vaccins door overheid

Kaptein benadrukte destijds aan tafel bij Op1 dat Pfizer niks doet wat volgens wet- en regelgeving niet mag. En dat bevestigt nu ook een woordvoerder tegen FTM. „Pfizer is actief in 165 landen, waarbij elk van deze landen zijn eigen regelgeving en vennootschapsbelastingtarieven heeft.”

Maar wat betaalde de overheid voor de Pfizer-vaccins? Die bedragen zijn volgens Follow the Money niet makkelijk te traceren. Maar uit een Europees ‘lek’ blijkt dat de Europese Unie eerst 15,50 euro voor een vaccin betaalde en na juli 2021 was dat 19,50 euro. Daarvan houdt Pfizer 60 procent over, volgens Keuzebrink.

Meest winstgevende bedrijf Nederland

De Nederlandse Pfizer-afdeling, CPPI, groeide aanzienlijk door het coronavaccin en behoort inmiddels tot de top 7 grootste bedrijven in Nederland, gebaseerd op de omzet. Maar CPPI is de grootste winnaar als het gaat om de winst en daarmee het meest winstgevende bedrijf op Nederlandse grond.

Staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) reageerde op de onthullingen van Follow the Money, maar hield zijn reactie algemeen en wilde zich niet specifiek richten tot Pfizer. „Het kabinet vindt belastingontwijking onwenselijk, ongeacht de markt waarin de bedrijven opereren, en ongeacht wie de klanten zijn.” Volgens Van Rij doet het kabinet er alles aan om belastingontwijking aan te pakken en belastingheffing van multinationals evenwichtiger te maken.

Wel bevestigde hij dat Nederland „ongewenst gebruikt werd voor structuren die belasting ontwijken”. Het kabinet is ervan overtuigd dat de mogelijkheden om belasting te ontwijken de komende jaren verder zal afnemen, mede door plannen voor nieuw, internationaal, beleid.

Op1-kijkers hebben kritiek op Marga Bult als talkshowgast: ‘Serieus?’