Erik Jonk Binnenland 5 okt 2022, 13:39

Leestijd: 3 minuten

Daar is het ‘rapport stikstof’ dan en dit heeft Johan Remkes te melden

Het kabinet moet „de staat van de natuur” meer centraal gaan stellen in plaats van vooral naar de cijfers van stikstof te kijken, vindt bemiddelaar Johan Remkes. Wat hem betreft moet wel worden vastgehouden aan de stikstofdoelen voor 2030, maar moet het in sommige gevallen ook mogelijk zijn om meer tijd te nemen.

Vanmorgen druppelden er al zaken uit het langverwachte stikstofrapport naar buiten via De Telegraaf en Trouw.

Johan Remkes adviseert ijkmomenten

Als in een gebied bijvoorbeeld het natuurherstel „voldoende op koers ligt en het resterende probleem met iets meer tijd via natuurlijk verloop kan worden opgelost”, dan moet uitstel wat Remkes betreft mogelijk zijn. De stikstofadviseur raadt aan om 2025 en 2028 als „ijkmomenten” te kiezen, om te kijken hoe de vlag er dan bij hangt. Uitstel mag dan wel alleen om „dwingende inhoudelijke redenen”, politieke afwegingen mogen geen rol spelen, benadrukt Remkes.

Remkes ziet voor de korte termijn „geen andere route” dan gerichte uitkoop van 500 tot 600 bedrijven, zowel in de landbouw als daarbuiten, die veel stikstofneerslag in de natuur veroorzaken. Liefst vrijwillig, maar als dat niet lukt gedwongen. De compensatie moet „zo ruimhartig mogelijk” worden.

Veelbesproken stikstof-kaart

Bemiddelaar Remkes ziet een toekomst voor zich met „minder agrarische bedrijven”. Volgens hem zullen „nieuwe vormen van landbouw groot moeten worden”. De sector moet „in lijn worden gebracht” met de eisen op het gebied van klimaat, dierenwelzijn, water, bodem, gezondheid en cultuur, somt Remkes op. Toch blijft er dan volgens hem ruimte voor een „sterke en bloeiende agrarische sector”.

Wat Remkes betreft moet wel aan „een groot aantal wensen” van de landbouw tegemoet worden gekomen. Zo zou de kritische depositiewaarde (KDW), een benadering van de stikstofconcentraties die natuurgebieden aankunnen, op termijn uit de wet kunnen. Ook het veelbesproken kaartje uit de eerste plannen van minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) moet van tafel, stelt Remkes. Op de kaart was per gebied aangegeven met hoeveel procent de stikstofuitstoot moet worden verminderd. Van der Wal zei al eerder dat de kaart „indicatief” is.

Denklijn over stikstof, geen definitief plan

Remkes benadrukt dat zijn rapport „een denklijn is” en geen definitief plan. Liefst komt er wat hem betreft in overleg met de sector een veelomvattend ‘landbouwakkoord’ voor de toekomst. De sector moet perspectief worden geboden, benadrukt hij verder.

Wat de bemiddelaar betreft moet er een „nationaal innovatieprogramma” komen, want vernieuwingen in de sector zijn de komende jaren wel degelijk „een serieuze oplossing” volgens Remkes. Hij voegt eraan toe dat hij beseft dat het „ingewikkelde en emotionele keuzes zijn, die ondernemers direct raken”.

In het rapport wordt ook een oplossing voorgesteld voor 2500 boeren die eerder een melding deden over hun stikstofuitstoot, maar nog altijd zonder vergunning zitten. Zij moeten die vergunning alsnog met voorrang krijgen. Die groep staat bekend als de zogeheten PAS-melders.

‘Vertrouwen boeren nog broos’

De verhoudingen tussen onder meer boeren en het kabinet zijn nog steeds „buitengewoon broos”. Het vertrouwen is „nog niet hersteld”, zei  stikstofbemiddelaar Johan Remkes vandaag bij de presentatie van zijn langverwachte rapport. Volgens hem heeft een deel van de boeren het gevoel „als verliezer in het verdomhoekje te worden gezet”. Zij protesteerden de afgelopen tijd massaal (blokkades, omgekeerde vlaggen), maar schortten in afwachting van het stikstofrapport de acties wel even op.

Remkes werd aangesteld om het vastgelopen gesprek tussen het kabinet en de landbouwsector vlot te trekken. Hij maakt duidelijk dat hij intimidaties afkeurt, maar zegt ook te zijn „geschrokken van de wanhoop” onder een deel van de boeren. Remkes benadrukte dat boeren „een belangrijke positie in de voedselvoorziening” hebben en houden. Ze zullen ook blijven exporteren, al zal de export wel in omvang afnemen, verwacht Remkes.

Einde Rampvlucht over ‘geheime’ overheidsdocumenten roept veel vragen op bij kijkers: ‘Hoe dan?’