Redactie Metro Binnenland 22 jun 2022, 11:02

Leestijd: 2 minuten

Het blijft niet bij The Voice: grensoverschrijdend gedrag cultuursector ‘komt veel vaker voor dan je denkt’

Het The Voice-schandaal? De angstcultuur bij Op1? Het is slechts ‘het topje van de ijsberg’ binnen de cultuursector. Want nieuw onderzoek toont aan dat er nog veel werk aan de winkel is binnen media- en cultuursectoren. De branche blijkt een vruchtbare voedingsbodem voor een giftige werkcultuur.

De Raad voor Cultuur deed onderzoek naar de misstanden in de media- en cultuursector en schreef hun bevindingen op in een nieuw rapport. En die resultaten liegen er niet om. „Het komt veel vaker voor dan je denkt. Iedereen weet dat het gebeurt, of kent wel iemand die iets heeft meegemaakt, maar dat het zo vaak voorkomt vind ik schokkend”, vertelt Winnie Sorgdrager aan De Telegraaf. Zij leidde de adviescommissie die grensoverschrijdend gedrag binnen de kunst-, cultuur- en mediasector onderzocht en is voormalig minister van justitie (D66).

Grensoverschrijdend gedrag binnen media- en cultuursector

Ongewenste seksuele handelingen of opmerkingen, intimidatie, racisme of pesterijen. Het valt allemaal onder de noemer grensoverschrijdend gedrag. En de cultuursector blijkt daar extra vatbaar voor. Waarom? Banen in deze sector zijn populair, de machtsverhoudingen zijn ongelijk, veel werknemers werken op freelance of flexibele basis met flexcontracten en mensen werken dicht op elkaar en zijn veelal met elkaar in contact. Een sector waar mensen „juist de grenzen een beetje moeten opzoeken”, aldus Sorgdrager. Want hier en daar je grenzen ietwat verleggen, of zoals Sorgdrager het omschrijft „jezelf een beetje oprekken”, past bij de branche. Klagen en je mond opentrekken echter niet, want dat kan veelal zzp’ers hun opdracht kosten.

Ondanks dat moet een vrijzinnig en creatieve sector geen excuus zijn voor grensoverschrijdend gedrag, benadrukt Sorgdrager. Want hoewel The Voice, van producent Talpa, de afgelopen tijd onder een vergrootglas lag, komen dit soort toxische werkomgevingen bij meer omroepen en zenders voor. Eerder sprak Talitha Muusse zich uit over de angstcultuur bij talkshow Op1.

The Voice ‘tipje van de ijsberg’

Toxische verhoudingen op de werkvloer zijn volgens Sorgdrager een complex onderwerp. Zij legt uit dat het niet altijd om daders en slachtoffers gaat, verkrachtingen en aanranding daargelaten. „Ik vind  het woord ’slachtoffer’ eigenlijk al verkeerd, het is meer iemand die iets ondergaat.” Juridische stappen zijn dan ook volgens haar niet altijd de eerste en beste oplossing. Want wat kan wel en wat kan niet? Feedback van een baas moet kunnen, vernederen of uitgesloten worden niet, zegt zij. De oud-D66-minister verwacht dat de jongere generatie voor een cultuurverandering zorg. „Ook oudere mensen moeten accepteren dat de tijden zijn veranderd.”

De Raad voor Cultuur concludeert in ieder geval dat de dialoog anders moet. Zij pleiten voor gesprekken op de werkvloer over machtsverhoudingen en veiligheid en over gewenst en ongewenst gedrag. Daarna volgen concrete afspraken over wat wel en wat niet kan in specifieke situaties. Maar er volgt meer advies. Ook de arbeidsvoorwaarden van zzp’ers moeten namelijk anders. Daarbij staan een eerlijke beloning en betere rechtspositie binnen cultuur- en media-instellingen centraal. En benadrukken zij het belang van educatie. Binnen het kunstvakonderwijs moeten leerlingen meer leren over sociale veiligheid.

Exit voor Thierry Baudet? Forumleider hangt schorsing Kamer boven het hoofd