Erik Jonk Binnenland 4 mei 2022, 20:46

Leestijd: 6 minuten

Suzan & Freek Ambassadeurs van de Vrijheid: ‘Oneerlijk dat de plek waar je geboren bent veel bepaalt’

Suzan & Freek, Duncan Laurence, Donnie en Fresku zijn dit jaar de Ambassadeurs van de Vrijheid. Vanavond waren zij aanwezig bij de Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Morgen, op 5 mei, vliegen zij in helikopters naar veertien Bevrijdingsfestivals. Hoe zien deze artiesten ‘vrijheid’?

Het Nationaal Comité 4 en 5 Mei vraagt jaarlijks Ambassadeurs van de Vrijheid. Zij spreken zich uit, gaan op pad om meer over vrijheid te weten te komen, zijn dus bij de Nationale Dodenherdenking aanwezig en sluiten af met drie of vier optredens op één dag op de Bevrijdingsfestivals.

Geen of online Ambassadeurs van de Vrijheid

In 2020 waren er door corona helemaal geen Ambassadeurs van de Vrijheid. Vorig jaar moesten Davina Michelle, Jonna Fraser en Tino Martin het met een online editie doen (ze mochten wel in Defensie-helikopters vliegen). Grote namen als Ambassadeurs van de Vrijheid van weleer: Ronnie Flex, De Jeugd van Tegenwoordig, Sunnery James & Ryan Marciano (destijds gasthoofdredacteuren van Metro‘s Vrijheidseditie), Kensington, Chef’Special, Waylon, Anouk en Typhoon.

Deze keer zijn het dus Suzan & Freek, Duncan Laurence, Donnie en Fresku. Metro zet hun verhalen en meningen op een rij.

5 mei dag van de Bevrijdingsfestivals: waar, welke artiesten en wie stappen er uit de helikopters?

• Suzan & Freek

Voor successtelletje Suzan & Freek zijn het droomweken. Twee keer verkochten zij de Ziggo Dome uit, twaalf keer staan zij momenteel met De Vrienden van Amstel LIVE in Ahoy en nu zijn zij weer Ambassadeurs van de Vrijheid op de Bevrijdingsfestivals. Dat laatste was een bucketlist-dingetje, al braken zij pas relatief kort geleden in 2019 door. De Achterhoekers weten veel over de Tweede Wereldoorlog en niet zonder reden. Suzan: „Ik weet van mijn oma dat ze onderduikers hadden op de boerderij en in een bunker vlak bij het ouderlijk huis. We hebben de oorlogsverhalen beiden meekregen en zijn ons ervan bewust hoe belangrijk 5 mei is.”

Speciaal voor het ambassadeurschap mocht het muziekduo een documentaire over vrijheid maken en gekozen werd voor Griekenland. Daar ontmoetten Suzan & Freek onder meer vluchtelingen op het eiland Lesbos. En een Griekse visser. Freek: „Hij heeft zoveel mensen uit de zee gehaald, levend en dood, dat hij nachtmerries heeft van alles wat hij heeft gezien. Er liggen ook kinderschoentjes op het strand, het is een plek waar alles heel tastbaar wordt.”

‘Vrijheid is er voor iedereen, eigen het je niet toe’

Ook in Athene spraken de Ambassadeurs van de Vrijheid 2022 met vluchtelingen. Suzan, die ‘gewoon superhippe, toffe mensen van onze leeftijd’ trof: „Het voelde heel machteloos dat wij zo weinig kunnen doen. We kunnen wel hun verhaal vertellen, zodat ze gehoord worden. Wij hebben hun pijn een beetje kunnen voelen, ik hoop dat meer mensen dat ervaren en dat het iets teweegbrengt. Al is het maar op kleine schaal. Het is zo oneerlijk dat de plek waar je geboren bent zoveel bepaalt. Onze boodschap is dat dit mensen zijn zoals jij en ik, het kan iedereen overkomen.” Freek: „Wij willen op 5 mei op basis van deze ervaring vertellen dat iedereen dezelfde kansen zou moeten krijgen. Vrijheid is er voor iedereen, eigen het je niet toe.”

• Duncan Laurence

Songfestival 2019-winnaar Duncan Laurence grijpt zijn Ambassadeurschap aan om zich in te zetten voor de LGBTQ+-gemeenschap. „Ik wil dat er aandacht komt voor hoe het deze mensen in de Tweede Wereldoorlog is vergaan. Helaas is het nog steeds actueler dan ooit. Er was niet veel bekend over deze slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog. Nog steeds worden deze mensen verzwegen. Zo is het bijvoorbeeld lastig om een monument voor homoseksuele verzetsstrijders te plaatsen, dat wordt politiek tegengewerkt.”

Ook Duncan Laurence maakte een documentaire, in Amsterdam en Berlijn. Hij trok op met historicus Klaus Müller. „Klaus heeft overlevenden gesproken uit Sachsenhausen, het eerste concentratiekamp in Duitsland dat voor de homogemeenschap was bedoeld. Dat gaf wel aan hoeveel haat en nijd er tegen deze groep was”, zegt de Ambassadeur van de Vrijheid 2022, die ook vast moest stellen dat er pas in 1980 in Amsterdam een Homomonument kwam.

‘Onderwerp vrijheid actueler dan ooit’

Voor Duncan Laurence is vrijheid als onderwerp actueler dan ooit. „Ik zit nu enorm in mijn maag met wat er gebeurt rondom Oekraïne en Rusland. Komt er een nieuwe oorlog waar wij ook onderdeel van uit zullen maken? In het ergste geval worden we dan opnieuw veroordeeld wegens onze geaardheid, waar moeten wij dan heen? Als bepaalde landen andere landen overnemen, gaan we zo honderd jaar terug in de tijd. Er moet over gesproken blijven worden.”

• Donnie

Rapper Donnie heeft weer een heel ander verhaal. Wat vrijheid voor hem betekent, staat sowieso als een paal boven water. „Voor mij is vrijheid dat je mag gaan en staan waar je wil en zijn wie je wil zijn”, zegt man die ‘vrijheid’ op een prachtige manier in plat-Amsterdams uitspreekt. Over de Tweede Wereldoorlog hoorde hij verhalen van zijn opa en oma. „Het is heel erg en we hopen dat we dat nooit meer mee hoeven te maken. Als je nu kijkt naar de beelden uit Oekraïne, dat is hartverscheurend wat daar gebeurt. Het maakt duidelijk dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.”

Donnie hield zich voor zijn rol als Ambassadeur van de Vrijheid bezig met ‘Vrijheidssoep’. Deze soep wordt morgen op enkele honderden plekken in Nederland geserveerd. Metro bezoekt zo’n bijeenkomst in Amsterdam, daarover lees je morgen dus meer.

‘Vrijheid is niet in beperkingen denken’

Voor Donnie is het niet in beperkingen denken ook een vorm van vrijheid. De rapper stottert en kreeg daar op school opmerkingen over. „Als ik een spreekbeurt moest geven, deed ik er 15 minuten over in plaats van 10, zoals de andere leerlingen. Maar ik deed het altijd wel. Ik heb er veel van geleerd.” Toen hij op zijn vijfde rap ontdekte, kwam hij erachter dat als hij rijmt en zingt, het stotteren verdwijnt. Via social media hoort hij van andere stotteraars dat hij ze inspireert.

• Fresku

Ook Fresku is een rapper die goed weet wat het woord vrijheid voor hem inhoudt: „Vrijheid is alles voor ons, we moeten niet vergeten hoe fragiel en waardevol dat is.” De woordkunstenaar kan zich helemaal vinden in het thema van 5 mei dit jaar, ‘Vrijheid deel je met elkaar’. „Elkaar aankijken, zonder oordelen. Iedereen heeft tegenwoordig gelijk een mening; het voelt alsof je kleur moet bekennen, er is geen ruimte voor nuance. Laten we juist kijken waar we elkaar wél kunnen vinden.”

In deze video vertelt Fresku meer over vrijheid:

Vrijheid met een moreel kompas

Fresku is Antilliaan en moslim, heeft Joodse roots van moederskant en een christelijke vader. Hij geeft zijn drie kinderen van alles iets mee. „Ik probeer ze een moreel kompas te laten zien. Maar ik geef ze de vrijheid om zelf hun mening te vormen.” Zoals ook zijn moeder deed. „Mijn moeder gaf mij totale vrijheid om te zijn wie ik wilde zijn. Ik wilde de muziek in en dan zei ze ‘Als dat je ding is, ga je gang’. Dit probeer ik ook door te geven aan mijn kinderen.”

Door droogte en mislukte oogst dreigt voedselschaarste in Nederland