Erik Jonk Binnenland 4 mei 2022, 06:32

Leestijd: 5 minuten

Dodenherdenking 4 mei: wat, waar, met wie en wat is er op de buis?

Op weg naar de Bevrijdingsfestivals van morgen, staat Nederland vanavond natuurlijk letterlijk 2 minuten stil tijdens Dodenherdenking. Wat is er ‘te doen’, waar kun je terecht, wie zijn er bij betrokken en hoe gaat televisie de Dodenherdenking in? Metro presenteert hierbij een overzicht.

Gisteren werd duidelijk dat Nederland de Nationale Dodenherdenking op 4 mei en Bevrijdingsdag een dag later nog volop steunt. Onderzoek van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei laat zien dat 83 procent van de Nederlanders deze dagen ‘heel belangrijk’ vindt.

Wat herdenken we tijdens Dodenherdenking?

Natuurlijk herdenken we met z’n allen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Deze oorlog zal altijd aan Dodenherdenking op 4 mei verbonden blijven, maar sinds 1961 is het meer dan dat. Sinds dat jaar herdenken we ook de slachtoffers van oorlogssituaties en vredesoperaties waarbij Nederland betrokken was.

De eerste Dodenherdenking was al tijdens het jaar van de Bevrijding, 1945. Op particulier initiatief werden de doden uit de oorlog toen herdacht op 31 augustus, de verjaardag van de toenmalige koningin Wilhelmina. Vanaf 1946 geldt 4 mei al als de datum. Sinds het eerder genoemde jaar 1961 is de Nationale Dodenherdenking, georganiseerd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei, op de Dam in Amsterdam. Daar werd vijf jaar eerder het Nationaal Monument onthuld. Dat staat symbool voor de herdenking van de Tweede Wereldoorlog in Nederland.

Dodenherdenking voor kinderen

• Madurodam

Madurodam in Den Haag is de vaste stek voor de jaarlijkse Nationale Kinderherdenking. Op het voorplein van Madurodam zijn bij deze Dodenherdenking 5000 kinderen van 8 tot en met 14 jaar aanwezig. Je kunt er echter ook live online bij zijn. De uur durende uitzending tussen 19.15 en 20.15 uur, een interactieve livestream, vind je hier. Publiek en kijkers thuis krijgen dilemma’s als ‘wat zou jij doen als het oorlog was?’ voorgelegd. De 12-jarige Markiian uit Kiev deelt zijn oorlogverhaal uit Oekraïne, van nu twee maanden geleden.

Speciaal voor kinderen is ook een interactieve film opgenomen, De onmogelijke keuzes van Daan. De film gaat over vrijheid en onvrijheid. We leven mee met de hoofdrolspelers Daan, Yara en Milan. De drie kinderen komen in een fictieve oorlog terecht in deze tijd, in hun eigen wijk, hier in Nederland. Ze moeten onmogelijke keuzes maken en vragen de kijker steeds weer: wat zou jij doen? De hele film vind je hier. Wil je eerst een voorproefje? Hieronder vind je de trailer.

Nationale Dodenherdenking

• Dam, Amsterdam

De Nationale Dodenherdenking van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei is natuurlijk op de Dam. Maar: mét publiek. Dat was de afgelopen twee jaar natuurlijk een heel ander verhaal. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn aanwezig bij de herdenkingsbijeenkomst in De Nieuwe Kerk in Amsterdam (vanaf 18.45 uur). Schrijver, historicus en presentator Hans Goedkoop spreekt hier zijn 4 mei-voordracht Wat niet mag uit.

Aansluitend leggen de koning en de koningin tijdens de herdenkingsplechtigheid op de Dam de eerste krans bij het Nationaal Monument. Na de twee minuten stilte (20.00 uur) houdt de 19-jarige Tieme de Laat een voordracht. Burgemeester Halsema van Amsterdam verzorgt dit jaar de toespraak.

Overal herdenkingen

Niet alleen op de Dam worden oorlogsslachtoffers herdacht. De Waalsdorpervlakte bij Wassenaar is een bekende en altijd te zien bij RTL. Maar er is veel meer. Nationaal Comité 4 en 5 Mei heeft een ‘herdenkingskaart‘ geregeld. Daarmee kun je op jouw plaats zoeken.

Theater Na de Dam

Theaters in heel Nederland

Precies een uur na de Dodenherdenking presenteert Theater Na de Dam weer voorstellingen over de Tweede Wereldoorlog in theaters in heel Nederland. Daarvan zijn meer dan twintig in Amsterdam. Deze keer is het thema onderbelichte verhalen. Zo is er De Oost bevrijd? in Koninklijk Theater Carré over de nasleep van WOII in Nederlands Indië, met onder andere Charlie Chan Dagelet, Marcel Hensema en Denise Aznam. In Frascati Theater, ook in de hoofdstad, kun je naar Meer dan bauxiet van Emma Lesuis over Suriname in de Tweede Wereldoorlog. Het complete programma van Theater Na de Dam vind je hier.

Herdenkingsconcert met Victoria Koblenko

Op het WICC-terrein in Wageningen wordt vanaf 21.00 uur onder leiding van de in Oekraïne geboren Victoria Koblenko een muzikale ode aan vrede en veiligheid gebracht. Muziek vertelt al eeuwenlang verhalen over landsgrenzen en door taalbarrières heen, zo is de gedachte. Tijdens dit Benefiet Herdenkingsconcert wordt geld ingezameld voor de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne. Zoals President Zelensky tijdens de uitreiking van de Grammy’s uitsprak: „De bombardementen brengen stilte in Oekraïne, laat muziek vanuit de hele wereld die stilte opvullen om het verhaal van ons land te vertellen.” Gisteren waren er nog wat tickets beschikbaar.

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht gedeeld door Victoria Koblenko (@vkoblenko)

Dodenherdenking (en meer) op tv

NPO

Op NPO 1 begint de uitzending vanuit de Nieuwe Kerk en aansluitend vanaf de Dam om 18.45 uur. Op NPO 2 en 3 zijn alleen de Dam te zien (19.50 uur). NPO 2 is vervolgens de ‘herdenkingszender’. Vóór Dodenherdenking is om 19.02 uur de docu Een oorlog die nooit overging te zien. Die gaat over ex-burgemeester van Amsterdam Ed van Thijn en zijn tijd in kamp Westerbork (hij kwam er toen Van Thijn 8 jaar was). Om 20.45 uur weer een documentaire, Nieuwlande – onverzettelijk onderduikdorp. In het Drenthse dorp zaten in de Tweede Wereldoorlog meer dan honderd joden ondergedoken. In de slotaflevering van Vergeten Helden (22.09 uur) reist Jörgen Tjon naar Noord-Brabant, waar de Antillianen Boy Ecury, Luìs de Lannoy en Tirso Sprockel hun verzetsdaden pleegden. Ze hielpen geallieerde piloten ontsnappen, stalen voedselbonnen voor onderduikers en voerden aanslagen uit op Duitse opslagplaatsen en spoorwegen.

Op NPO 3 kun je om 22.43 uur de film Oorlogswinter zien.

RTL / SBS6

RTL houdt het ‘op 4’ bij de eerder genoemde uitzending van Dodenherdenking op de Waalsdorpervlakte. Op RTL’s streamingdienst is sinds maandag wel een nieuwe en waargebeurde serie te zien: Faking Hitler. Het tijdschrift Stern publiceerde begin jaren 80 de scoop van de eeuw, namelijk fragmenten uit een gevonden dagboek van Adolf Hitler. Toen na onderzoek duidelijk werd dat het om een nep-dagboek ging, veranderde die scoop in ‘de mediablunder van de eeuw’.

SBS6 zendt de Dodenherdenking net als NPO vanaf de Dam uit. Direct daarna is de film Soldaat van Oranje te zien. De musical over hetzelfde verhaal werd dit weekend van de 3000ste (!) keer opgevoerd, maar was al een film in 1977. De in 2019 overleden Rutger Hauer speelt verzetsstrijder Erik Hazelhoff Roelfzema.

S10 heeft soms spijt van openheid over mentale worsteling in verleden: ‘Of ik nog stemmen in mijn hoofd had?’