Isabella van den Berg Binnenland 6 apr 2022, 14:34

Leestijd: 3 minuten

De Jonge over mondkapjesdeal: ‘Ik had eerder openheid moeten geven over Van Lienden’

Hugo de Jonge vindt bij nader inzien dat hij eerder had moeten aangeven dat hij zijn politiek adviseur en een topambtenaar in de coronacrisis had gevraagd om contact op te nemen met Sywert van Lienden. Daarmee had „verwarring” over zijn betrokkenheid bij de omstreden mondkapjesdeal kunnen worden voorkomen, schrijft hij in een brief aan de huidige minister voor Langdurige Zorg Conny Helder. Hij zegt de gang van zaken te „betreuren”.

Helder publiceerde vandaag een grote hoeveelheid documenten over de zaak, in aanloop naar een debat dat morgen in de Kamer wordt gehouden. In een van die documenten, een brief die voormalig minister van Volksgezondheid De Jonge aan haar stuurde, blijft hij erbij dat hij „geen betrokkenheid heeft gehad bij onderhandelingen of besluitvorming ten aanzien van de deal met dhr. Van Lienden of welke andere deal dan ook”. Alle aanbiedingen voor persoonlijke beschermingsmiddelen vielen onder verantwoordelijkheid van de toenmalige minister voor Medische Zorg, Martin van Rijn.

De Jonge heeft ‘onvoldoende toegezien’

De „verwarring” over zijn betrokkenheid had De Jonge wel zelf kunnen voorkomen, zegt hij, „door in aanvulling op de beantwoording van de vragen van de Kamer door de toenmalig minister voor Medische Zorg tevens melding te maken” van het feit dat hij zijn mensen vroeg om contact op te nemen met Van Lienden. Hij was in de media erg kritisch op het overheidsbeleid en zei grote hoeveelheden beschermingsmiddelen te kunnen leveren.

„Ik heb daarop onvoldoende toegezien en dat betreur ik”, schrijft De Jonge over het uitblijven van die informatie. „Ook toen ik destijds vragen kreeg van journalisten, was het completer geweest als ik in aanvulling op de antwoorden melding had gemaakt van bovengenoemde contacten.”

Deze week kwam De Jonge ook in opspraak omdat hij zijn privémail voor werkzaken gebuikt. Desgevraagd vertelde hij tegen pers dat hij deze week gestopt is met het gebruiken van zijn privémail. Hij zegt gedurende de coronacrisis niet gedacht te hebben dat het onverstandig was om zijn privémail te gebruiken. „Ik dacht vooral: ‘Er is een hele hoop werk te doen en hoe kan ik dat het meest praktisch en snel even tot stand brengen?’ En dat was niet verstandig.”

Mondkapjesdeal Van Lienden

Aan het begin van de coronacrisis heeft Sywert van Lienden veelvuldig contact gehad met de politieke en ambtelijke top van het ministerie van Volksgezondheid over de verkoop van mondkapjes en andere hulpmiddelen. De mediapersoonlijkheid, toen nog lid van het CDA, drong onder anderen bij toenmalig zorgminister Hugo de Jonge en diens politieke assistent aan op een deal. Van Lienden probeerde zijn voorstellen ook op tafel te leggen bij premier Mark Rutte.

Dat beeld is op te maken uit een stapel documenten die dit departement heeft vrijgegeven in de aanloop naar een zwaar debat over de omstreden mondkapjesdeal met Van Lienden. Wel zijn veel documenten (deels) zwartgelakt, waardoor een volledig beeld ontbreekt.

‘Knuffelen met Sywert’

Screenshots en transcripten van talloze berichten die Van Lienden aan De Jonge, zijn politiek assistent en anderen stuurde, zijn daarmee openbaar gemaakt. Ook de communicatie tussen De Jonge en andere betrokkenen geeft een inkijk in de gang van zaken. „Hugo, op jouw verzoek ben ik gaan knuffelen met Sywert. Dat is bijna een dagtaak”, schrijft een onbekend persoon, vermoedelijk een ambtenaar, aan de bewindsman.

Martin van Rijn, die tijdelijk bijsprong als minister voor Medische Zorg, appte ook met De Jonge over Van Lienden. „Die Sywert is echt losgeslagen. Heel Nederland aan een medisch mondkapje”, schreef Van Rijn gekscherend aan De Jonge. Van Lienden wilde namelijk ook mondkapjes regelen voor het dagelijks leven, en dus niet alleen voor zorgpersoneel. Ook stuurde Van Rijn op 27 mei 2020 een e-mail aan Hugo de Jonge, waarin hij naar aanleiding van vragen van NRC over uitlatingen van Van Lienden zei dat „Sywert weer bezig” was.

Van Lienden had in elk geval tussen 19 maart en 5 mei app-contact met De Jonge, blijkt uit de opgegeven stukken. De twee CDA’ers probeerden ook een telefoongesprek in te plannen. Het Tweede Kamer-debat over de mondkapjesdeal vindt morgen plaats.

Minister op vingers getikt om hoofddoekverbod boa: ‘Stigmatiserend’