Fleur Broeders Binnenland 22 mrt 2022, 15:29

Leestijd: 3 minuten

De nieuwe Dikke Van Dale is dik gemoderniseerd: een jubileumeditie die past bij deze tijd

De 16^e editie van het bekende Nederlandse woordenboek verschijnt vandaag. We vieren hiermee 150 jaar Dikke Van Dale. Het gaat om drie boekdelen (ieder een eigen kleur) die steunkleuren en illustraties bevatten. Ook zijn er 150 taalverhalen toegevoegd voor de verjaardag.

Vandaag zijn de eerste drie exemplaren gepresenteerd in het museum Beeld en Geluid in Den Haag. De taalboeken worden overhandigd aan radio- en televisiepresentator Mieke van der Weij, cabaretier Claudia de Breij en redacteur en columnist Japke-d. Bouma. Taal staat bij alle drie centraal in hun werk. Van Dale wilt benadrukken dat de Nederlandse taal veelzijdig wordt gebruikt en dat het woordenboek er is voor iedereen die van taal houdt.

Nieuwe woorden

Bij een nieuwe Van Dale horen nieuwe woorden. Die zijn er ook zeker toegevoegd in de vorm van bijna 10.000 nieuwe begrippen. Deze komen voor in thema’s als klimaat, duurzaamheid, financiën en economie. De coronacrisis heeft z’n afdruk ook op deze lijst gezet met woorden zoals de anderhalvemetersamenleving, knuffelcontact en postcovidsyndroom.

De diversiteit en inclusiviteit valt ook op in de nieuwe editie. Woorden als non-binair, regenbooggemeenschap en transactivisme maken hun debuut. De politiek heeft ook zijn invloed gehad en zorgde voor woorden als cancelculture, identiteitspolitiek en trumpisme. Influencer en fabeltjesfuik zijn onder andere ook op de bladzijdes verschenen.

Mee met de tijd

Genderinclusiviteit is een andere toevoeging in het woordenboek. Een steeds grotere groep mensen verwijst met beroeps- en andere persoonsnamen niet meer naar een bepaald geslacht. Deze veranderingen in de samenleving worden zorgen voor een verandering in het taalgebruik. Het is daarom meegenomen in deze nieuwe editie.

Bijna 15.000 beroeps- en persoonsnamen krijgen de toevoeging m/v/x. voorbeelden zijn de minister, de voetballer en de held. Bij de-woorden die wat duidelijker wijzen op een biologisch geslacht verandert er niks. Denk aan de vuilnisman of de kraamvrouw. Zij behouden alleen een (m) of een (v).

Andere toevoegingen Dikke van Dale

Naast de nieuwe woorden en genderinclusiviteit zijn er ook andere dingen te vinden in de nieuwe Dikke Van Dale. Zo zijn er bijvoorbeeld handige en leuke taalweetjes in kaders, verspreid over het boek. Ook zijn er nieuwe steunkleuren om de verschillende onderdelen van elkaar te onderscheiden. Bij ongeveer 500 lastige trefwoorden staan illustraties om de betekenis duidelijker te maken.

In de 16e editie zijn ook weer uitdrukkingen te vinden die door bekende mensen zijn bedacht. Deze ingeburgerde citaten vullen soms een betekenis van een woord aan. Denk bijvoorbeeld aan ‘Ik heb een heel zwaar leven, echt heel zwaar, moeilijk, moeilijk, moeilijk, moeilijk!’ van Brigitte Kaandorp of ‘van Afrika tot in Amerika’, ontleend aan een nummer van K3.

Al 150 jaar Dikke Van Dale

150 is een flinke leeftijd en de Dikke van Dale heeft al heel wat meegemaakt. 150 jaar geleden verbond Johan Hendrik van Dale voor het eerst zijn naam aan de Dikke Van Dale. Deze leeftijd is de rede voor 150 taalverhalen over 150 jaar taalgeschiedenis. De verhalen geven een inkijkje in het maken van het Nederlandse woordenboek door de jaren heen. Hoe veranderde de taal en hoe ging de redactie daarmee om? Deze verhalen staan verspreid en worden verreikt met infographics, tijdlijnen, kaarten en andere afbeeldingen.

Op 22 maart verschijnt de 16^e jubileumeditie van de Dikke Van Dale. Bij aanschaf hoort een jaar toegang tot de Dikke Van Dale Online.

Populaire TikTok-Meester Jesper: ‘Ik wil juist laten zien dat het onderwijs hartstikke leuk is’