Judith Tielemans Binnenland 16 feb 2022, 12:31

Leestijd: 2 minuten

De Jonge over onderzoeksrapport OVV: ‘Totale context niet goed in beeld’

Nederland was niet goed voorbereid op een langdurige, landelijke gezondheidscrisis. Die conclusie trekt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een vandaag verschenen rapport over de eerste zes maanden van de coronacrisis.

Nederland was onvoldoende voorbereid op deze crisis, laat OVV-voorzitter Jeroen Dijsselbloem weten. Verbeteringen van de crisisaanpak zijn dan ook noodzakelijk. „Er is veel ruimte voor verbetering”, zegt Dijsselbloem. Ook benadrukt hij dat Nederland kwetsbaar was.

Oud ‘coronaminister’ Hugo de Jonge verzet zich tegen het idee dat Nederland begin 2020 niet goed was voorbereid op een pandemie. „Op dat moment werden ernst en impact van infectieziektes wel degelijk op hun waarde geschat op basis van de toenmalige (wetenschappelijke) kennis.”

Geen ervaring met infectieziektes

Voor het kabinet bleek infectieziektebestrijding het belangrijkste uitgangspunt in de aanpak van de crisis. Daarentegen werd er te weinig rekening gehouden met de onzekerheid die er zeker in de eerste maanden was rond het coronavirus, zeggen onderzoekers. „Wat begon als een gezondheidscrisis breidde zich in snel tempo uit tot een brede maatschappelijke crisis die zich op een dergelijke schaal niet eerder heeft voorgedaan in naoorlogs Nederland.”

De hoofdrolspelers hebben inzage gehad in OVV-rapport en mochten per brief reageren. De reactie van – inmiddels – oud-minister @hugodejonge springt er het meest uit, hij trekt conclusies OVV in twijfel of bestrijdt ze fel. Draadje. #OVV

— Pim van den Dool (@pimvandendool) February 16, 2022

Nederland had tot voor kort geen directe ervaring met landelijke, ontwrichtende infectieziektes. De meest betrokken partijen, het ministerie van VWS, het RIVM en de GGD’en, waren volgens de OVV enkel voorbereid op regionale en relatief kleine uitbraken, niet op een landelijke crisis.

Schrijnende situaties in verpleeghuizen

Ook was er in eerste instantie te weinig oog voor zorg in verpleeghuizen en bij mensen thuis. Dat benadrukt ook branchevereniging voor ouderenzorg ActiZ. „Al vroeg in de crisis hebben we het ministerie gewezen op de schrijnende situaties in verpleeghuizen en het tekort aan beschermingsmiddelen en testen, maar daar is niet direct gehoor aan gegeven”, zegt ActiZ-voorzitter Mireille de Wee.

Volgens de Jonge is het onvermijdelijk dat er in het onderzoek gekeken is naar losse deelonderwerpen, maar daardoor is de totale context niet goed in beeld gekomen. Zo werden algemene coronamaatregelen ook genomen om de kwetsbare mensen die in verpleeghuizen wonen te beschermen.

Bezoekverbod

„Dit werpt ook een ander licht op de conclusie dat de situatie in verpleeghuizen onvoldoende aandacht kreeg, nog afgezien van het feit dat juist vroeg in de crisis is besloten tot het bezoekverbod, een van de meest ingrijpende maatregelen tijdens de gehele coronacrisis.”

In het eerste rapport is het begin van de pandemie voor Nederland onder de loep genomen in de periode van maart 2020 tot september 2020. De onderzoekers onderstrepen niet alleen negatieve, maar ook positieve gebeurtenissen van de crisis. Zo wilt de Onderzoeksraad benadrukken dat „betrokkenen in alle sectoren hard werkten en onder moeilijke omstandigheden. Terwijl deze mensen in hun privéleven ook te maken hadden met de gevolgen van de crisis en de genomen maatregelen.”

Vreugde over versoepelingen, maar veel Nederlanders blijven lockdown vrezen