Erik Jonk
Erik Jonk Binnenland 7 jan 2022, 
Leestijd: 5 minuten

Iedereen boos om extra gaswinning Groningen, hoe zit het precies?

aswinning Groningen gas
Protest tegen gaswinning in een eerdere Week van het Gronings Verzet. Foto: ANP / Anjo de Haan

Extra gaswinning in Groningen, dit jaar al? Tegen alle eerder uitgesproken verwachtingen (en toezeggingen) in? Het wekt woede en verbazing van velen, van Groningers die door de gaswinning al gedupeerd waren, tot aan politici buiten coalitiepartijen. De grootste angst onder de bevolking: opnieuw aardbevingen met bijbehorende (enorme) schade aan huizen. Hoe zit het precies?

Dit ‘gasjaar’ (van oktober 2021 tot en met september 2022) wordt waarschijnlijk bijna dubbel zoveel gas gewonnen uit het Groningerveld als eerst verwacht. Waar het ministerie van Economische Zaken eerst uitging van 3,9 miljard kubieke meter, komt de winning door omstandigheden uit op maximaal 7,6 miljard kuub, volgens berekeningen van netbeheerder GTS.

Voor 1 april valt definitieve beslissing gaswinning

Vóór 1 april bepaalt het nieuwe kabinet hoeveel gas er definitief uit het Groningenveld moet komen in het laatste gasjaar dat er gewonnen wordt. En dat is geen 1 april-grap uiteraard. Volgens Economische Zaken ligt de afbouw nog wel op schema: als er geen onverwacht strenge winters komen, kan de gaskraan medio 2022 officieel dicht. In oktober meldde het ministerie nog dat de hoge gasprijs van het najaar geen reden was om extra gas uit Groningen te winnen.

Het ministerie benadrukt dat de geschatte winning nog steeds ver onder de schatting uit 2018 lag. Toen werd uitgegaan van 11,2 miljard kuub.

Waarom er extra gaswinning nodig is

Economische Zaken heeft de Tweede Kamer per brief twee redenen voor de verwachte extra gaswinning gegeven. De eerste is dat de stikstoffabriek in Zuidbroek pas later open kan. De fabriek is nodig om gas uit het buitenland om te vormen naar gas dat door Nederlandse huishoudens kan worden gebruikt (laagcalorisch). Gronings gas is zelf al laagcalorisch.

Ten tweede heeft Duitsland aangegeven veel meer gas nodig te hebben: het gaat om 1,1 miljard kuub extra. Minister Stef Blok van Economische Zaken heeft zijn „grote zorgen geuit” over de hoge vraag uit Duitsland.

Onderzoeksorganisatie TNO gaat door de toegenomen winning opnieuw kijken naar de dreigings-en risicoanalyse van mogelijke bevingen. Het Staatstoezicht op de Mijnen komt op basis daarvan met een advies over de veiligheidsrisico’s. Daarna zal het kabinet pas een definitief besluit nemen.

Woede en onbegrip van alle kanten

Voor alle kanten, hoog tot laag, is op het nieuws over de extra gaswinning woedend, verbaasd en teleurgesteld gereageerd. Het demissionaire kabinet Rutte III meldde op 24 september nog dat de gaskraan van Groningen zo snel als kan helemaal dichtgedraaid wordt.

Minister Blok sprak toen van een ‘historisch moment’. Stoppen met de gaswinning neemt volgens hem de belangrijkste oorzaak van de aardbevingen weg. „En dat is de enige manier waarop we ervoor kunnen zorgen dat de Groningers net zo veilig kunnen wonen als mensen in de rest van het land.” Half november volgde weer een aardbeving.

De Groningse gedeputeerde Tjeerd van Dekken (Milieu) reageerde gisteren meteen. Hij noemt het „onaanvaardbaar” dat er dit jaar waarschijnlijk dubbel zoveel gas zal worden gewonnen. „We willen dat het kabinet zich aan de afspraken houdt.” De provincie wil dat de nieuwe staatssecretaris van Mijnbouw Hans Vijlbrief zo snel mogelijk langskomt om hier uitleg over te geven. „Wat mij betreft komt hij direct na de beëdiging van het kabinet hierheen”, zegt Van Dekken.

Verenigde Groningers: overheid lichtzinnig

Het nieuws over de gaswinning was nog heet van de naald, toen Metro‘s mailbox al ‘pling’ riep: De Groninger Bodem Beweging (GBB) kan het niet geloven. De groepering die opkomt voor mensen die door de gaswinning in het Groninger gasveld worden benadeeld: „Onbegrijpelijk dat Economische Zaken de keuze maakt om de gaskraan verder open te draaien. Een overheid mag en kan niet zo lichtzinnig met de veiligheid haar burgers omgaan.”

In 2021 waren er meer zware bevingen dan er op basis van de modellen werd verwacht, met als dieptepunt de zware beving van 3.4 bij Garrelsweer afgelopen november, stelt GBB. „Zelfs inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen zegt te zijn ‘verrast’ door de seismiciteit in het Groningenveld. We kunnen concluderen dat Groningen nog altijd niet veilig is. Verre van! Op dit moment zijn ruim 90 procent van alle huizen zelfs nog niet eens beoordeeld op veiligheid – de versterkingsoperatie loopt enorm achter.”

En ook: „Eerder zei demissionair minister Stef Blok dat er enkel meer gas gewonnen zou worden bij een strenge winter, maar aan deze belofte houdt de overheid zich niet meer.”

Meer gaswinning ‘moeilijk te verteren’

„Dit vinden wij ongelooflijk moeilijk te verteren.” Dat zei commissaris van de Koning in Groningen René Paas vanmorgen in het tv-programma Goedemorgen Nederland over het bericht over de gaswinning.

„We waren bezig om de gaswinning zo spoedig mogelijk af te bouwen. Dat is belangrijk voor de veiligheid van onze inwoners, want er komen aardbevingen van. Twee maanden geleden was er nog geen vuiltje aan de lucht. En nu gaat het ineens over de toegenomen vraag vanuit Duitsland”, zegt Paas, die vindt dat de gaskraan zo snel mogelijk dicht moet.

Woede in de Tweede Kamer

Partijen in de Tweede Kamer zijn woedend dat de Groningse gaskraan in 2022 verder opengaat. Het kabinet krijgt vooral van de linkse oppositie veel kritiek. Het is SP-leider Lilian Marijnissen wel duidelijk waarom veel burgers het vertrouwen in de politiek kwijt zijn. „Omdat die overheid en politici niet aan hun kant staan. Omdat die overheid onbetrouwbaar is. En omdat die overheid steeds valse beloftes doet.”

„Hoe is dit mogelijk?”, vraagt PvdA-Kamerlid Henk Nijboer zich af. „De ellende in Groningen is enorm.” De sociaaldemocraat noemt het besluit „onacceptabel”.

D66’er Raoul Boucke vindt het heel pijnlijk voor de Groningers. „Te vaak zijn beloftes niet nagekomen. Het kabinet moet er alles aan doen om te voorkomen dat meer gaswinning in Groningen nodig is.” „Hoeveel weken oud is ‘omzien naar elkaar’ ook al weer?” schrijft GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger gekscherend, een verwijzing naar de titel van het recent gepresenteerde akkoord van de nieuwe coalitie. Kamerlid Pieter Omtzigt noemt het besluit „een nare tegenvaller”. Hij merkt op dat de brief van het kabinet „niet eens over gevolgen voor Groningen, schade, etc” gaat.

gaswinning Stef Blok
Minister Stef Blok. Foto: AFP / Jussi Nukari

Stef Blok reageert op plan gaswinning

De kans is klein dat er dit jaar niet fors meer gas uit de bodem in Groningen moet worden gehaald. Dat zei demissionair minister Stef Blok vanmorgen ‘als reactie op alle reacties’.

De kans dat de vraag uit Duitsland nog lager uitvalt is „voor dit jaar heel klein”, zegt Blok. „De definitieve beslissing is aan het nieuwe kabinet. Maar ik wil niet de indruk wekken dat er een grote kans is op een andere beslissing.”

Deze week verguisd OMT weer aan zet met advies over coronamaatregelen

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.